Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2001, Blaðsíða 9

Guðrún Kristjánsdóttir, hjúkrunarfræðingur, M.Sc., dr.PH, dósent, hjúkrunarfræðideild,
Háskóla íslands, og Helga Bragadóttir, hjúkrunarfræðingur, M.S.N., PhDc, sviðsstjóri
barnasviðs, Landspítala-háskólasjúkrahúsi
Þarfir foreldra barna á
sjúkrahúsum
ÚTDRÁTTUR
Tilgangur þessarar greinar er að draga saman niðurstöður rannsókna sem gerðar hafa verið hériendis og erlendis á
árunum 1986-1999 á þörfum foreldra barna á sjúkrahúsum. Samantektin byggist á ellefu rannsóknum á þörfum foreldra
barna á sjúkrahúsum sem fundust við skipulagða leit í rafrænum gagnagrunnum, heimildaskrám tímaritsgreina og
bókaköflum. Þrjár rannsóknanna voru íslenskar en flestar voru frá Norður-Ameríku. Niðurstöður samantektarinnar voru að
foreldrar barna á sjúkrahúsum hafa ákveðnar grunnþarfir sem ekki virðast bundnar aldri barns eða menningu. Hins vegar
benda niðurstöður rannsókna til þess að ákveðnar þarfir séu tengdar ákveðnum bakgrunnsbreytum, svo sem kyni, aldri
og menntun foreldra, búsetu, innlögn barns og alvarleika veikinda. Grunnþarfir foreldra lúta að upplýsingum, trúnaði,
veika barninu, stuðningi, sjúkrahúsumhverfinu, fjárhag, öðrum fjölskyldumeðlimum, voninni og samhæfingu þjónustunnar.
Bent er á mikilvægi þess að taka tillít til þarfa foreldra á sjúkrahúsum til þess að veita gæðaþjónustu.
Nú til dags eru foreldrar veikra barna skjólstæðingar
hjúkrunarfræðinga ekki síður en börnin. Foreldrarnir þurfa
því hjúkrun sem einstaklingar og foreldrar þegar þeir eiga
barn sem liggur inni á sjúkrahúsi (Craft, Wyatt og Sandell,
1985; Miles, Carter, Riddle, Hennessey og Eberly, 1989).
Rannsóknir innan barnahjúkrunar benda ótvírætt til þess
að taka þurfi sérstakt tillit til foreldranna og gefa þörfum
þeirra gaum. í rannsókn Price (1993) á því hvað foreldrum
fannst vera gæðahjúkrun á barnadeildum, töldu þeir
gæðahjúkrun felast í því að hjúkrunarfræðingurinn einbeitti
sér að því að uppfylla þarfir foreldra og barna. Hjúkrunar-
fræðingar á barnadeildum þurfa því að þekkja þarfir
foreldranna engu síður en þarfir barnanna.
Breytt hlutverk foreldranna, truflun á daglegu lífi
fjölskyldunnar, sjúkdómsmeðferð og batahorfur valda
foreldrum kvíða (Brown og Ritchie, 1990; LaMontaigne og
Pawlak, 1990; Darbyshire, 1994a; Evans og Kristensson
Hallström, 1994; Turner, Tomlinson og Harbaugh, 1990).
Með því að sinna þörfum foreldra má draga úr neikvæðum
áhrifum sjúkrahúsvistar barnsins og auka vellíðan og
aðlögun fjölskyldunnar allrar meðan á sjúkrahúsvistinni
stendur og eftir útskrift (Sloper, 1996; Melnyk, 1994;
Melnyk, Alpert-Gillis, Hensel, Cable-Beiling, og Ruben-
stein, 1997).
Tilgangur þessarar greinar er að draga saman
niðurstöður rannsókna sem gerðar hafa verið hérlendis og
erlendis á árunum 1986-1999 á þörfum foreldra barna á
sjúkrahúsum. Gerðar eru tillögur um nýtingu þeirrar þekk-
ingar sem fengist hefur og frekari rannsóknir á viðfangs-
efninu.
AÐFERÐ OG GOGN
Skipuleg heimildaleit í gagnagrunnum MEDLINE, CARL og
CINAHL og heimildaskrám tímaritsgreina og bókakafla um
skyld efni fór fram við gagnaöflun í þessari úttekt auk
persónulegra samskipta við rannsakendur á sviðinu.
Leitað var heimilda þar til mettun var náð og ekki fundust
fleiri heimildir sem tengdust þörfum foreldra barna á
sjúkrahúsum frá 1985 til 2001. Heimildir um þarfir foreldra
barna á öllum aldri á sjúkrahúsum voru nýttar við gagna-
öflun en í samantektinni voru eingöngu notaðar niður-
Dr. Guðrún Kristjánsdóttir er dósent
við hjúkrunarfræðideild Háskóla
(slands. Hún lauk meistaraprófi sem
klínískur sérfræðingur í barna-
og fjölskylduhjúkrun frá Boston
University 1986 og doktorsprófi í
lýðheilsufræðum og hjúkrun frá
Norræna lýðheilsuháskólanum í
Gautaborg 1996.
Helga Bragadóttir starfar sem
sviðsstjóri barnasviðs Landspítala-
háskólasjúkrahúss. Hún lauk B.Sc.
prófi frá HÍ1986, MSN prófi í
barnahjúkrun og stjórnun frá The
University of lowa College of Nursing
í Bandaríkjunum 1997 þar sem hún
stundar nú doktorsnám í stjórnun í
hjúkrun.
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 77. árg. 2001
89