Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2001, Blaðsíða 15

anna og tæki ekki nægilegt tillit til þess sem foreldrarnir
segðu. Töldu foreldrarnir heilbrigðisstarfsfólkið átta sig illa
á að það væru foreldrarnir sem þekktu barnið best og
fyndu helst ef eitthvað væri að hjá barninu. Af lýsingum
foreldranna á reynslu sinni taldi Sloper þá hafa ákveðnar
þarfir fyrir þjónustu sem tengdust veikindum barnsins.
Þjónustuþarfirnar tengdust: 1) Upplýsingum, 2) að vera
gefin von, 3) tilfinningalegum stuðningi, 4) fjárhagsaðstoð,
5) eftirliti eftir að heim var komið, 6) öðrum börnum í
fjölskyldunni, 7) aðstöðu foreldranna á sjúkrahúsinu og 8)
beinni aðstoð heima við. Niðurstöðum þessum svipar
mjög til þess sem hefur komið fram í framangreindum
rannsóknum á þörfum foreldra.
Almennar þarfir foreldra virðast vera algild mannvistar-
leg fyrirbæri, þ.e. þær virðast ekki breytilegar eftir svæðum
eða heimshlutum. Það hversu sambærilegar niðurstöður
rannsóknanna eru þrátt fyrir ólíka aðferðafræði og ólíka
sjúkdóma hjá börnunum, bendir til þess að hægt sé að
setja fram alþjóðlegar viðmiðanir um hvernig fullnægja
megi þörfum foreldra barna á sjúkrahúsum. Höfundar
greina grunnþarfir, sem sýndar eru í töflu 2, og benda á að
taka þurfi tillit til þeirra þegar meta á þarfir foreldra. Frekari
rannsókna er þörf á eðli þessara þarfa til þess að hægt sé
að leggja klínískt mat á einstaklingsmun milli foreldra og
hvernig best sé að sinna þörfum einstakra foreldra eða
foreldrahópa.
Niðurstöður rannsókna benda til þess að taka þurfi tillit
til ákveðinna bakgrunnsbreyta við mat á einstökum
þörfum foreldra barna á sjúkrahúsi. Huga þarf að bak-
grunnsbreytum, svo sem aldri, kyni og menntun foreldr-
anna, hvernig innlögn barns bar að, lengd legu, búsetu og
alvarleika veikinda barns.
ÁLYKTANIR OG HEILRÆÐI
Nýr barnaspftali er í byggingu og því nýir tímar fram undan
í heilbrigðisþjónustu við börn og fjölskyldur á íslandi. Hús-
byggingar einar treysta þó ekki grundvöll hjúkrunar né
gera hana árangursríka. Rannsóknir eru vaxtarbroddur
hjúkrunar á hverjum tíma og eldskírn þeirra aðferða sem
beitt er. Því er mikilvægt að inn í nýtt hús - barnaspítala -
flytji aukin og bætt hjúkrunarþekking með vel menntuðum
hjúkrunarfræðingum. Rannsóknir á því hvernig þörfum
foreldra er sinnt og þar með ánægju foreldra með
þjónustu barnadeilda eru nauðsynlegar til að þróa megi
þjónustuna í átt til meiri gæðaþjónustu og hagkvæmni.
Skynjun foreldra er í mörgum tilvikum ólík skynjun heil-
brigðisstarfsfólks á hinum fjölmörgu þáttum heilbrigðisþjón-
ustunnar (Bradford, 1991; Bournaki, 1987; Darbyshire,
1994a; Graves og Ware, 1990; Horner, Rawlins og Giles,
1987; Tughan, 1992). Rannsóknarniðurstöður benda til
þess að heilbrigðisstarfsmenn ýmist of- eða vanmeti þarfir
foreldra barna á sjúkrahúsum og ánægju foreldra með
þjónustuna, en það er talið geta hamlað framförum í
gæðum þjónustunnar (Bournaki, 1987; Bradford, 1991;
Darbyshire, 1994b; Thornton, 1996). Vísbendingar um
þarfir foreldra og það hvernig þeim er sinnt gefa ekki
einungis mynd af þörfum foreldra og ánægju foreldranna
með þjónustuna heldur geta leiðbeint stjórnendum og
umönnunaraðilum í heilbrigðiskerfinu um það hvernig taka
megi mið af foreldrum, gera þá ánægðari með þjónustuna
og stuðla að aukinni vellíðan Ijölskyldunnar.
Heilbrigðisstarfsfólki er í mun að veita sem besta
þjónustu, ekki síst heilbrigðisstarfsfólki sem sinnir börnum
og fjölskyldum. Forsendur þess að slíkt sé mögulegt er að
ástandið sé þekkt svo bregðast megi við á réttan hátt.
Rannsóknir eru lykill að því að greina árangursríka hjúkrun,
þar með talið árangursríka þjónustuþætti við foreldra
barna á sjúkrahúsum. Mikilvægi slíkrar vitneskju grund-
vallast á lögbundinni skyldu íslenska heilbrigðiskerfisins til
að veita sem besta þjónustu. Niðurstöðum rannsókna í
barnahjúkrun er ekki eingöngu ætlað að auka við þann
þekkingargrunn sem fræðigreinin byggist á heldur einnig
að vera leiðarljós í stefnumótun og uppbyggingu klínískrar
þjónustu á barnadeildum. Þær grunnþarfir, sem greindar
eru með samantekt þessari, geta verið undirstaða við að
greina hvaða hjúkrun foreldrar þurfa á barnadeildum og
hvern árangur sú hjúkrun ber. Ef vel er að þjónustunni
staðið eflir hún traust foreldra til starfsfólks, styrkir foreldra
í hlutverki sínu og stuðlar að heilbrigði og vellíðan foreldra
og barna.
Heimildir
Bournaki, M.C. (1987). Accuracy of nurses’ assessment of maternal
needs during childhood hospitalization. Óbirt lokarannsókn til
meistaraprófs. Boston University School of Nursing, Boston,
Massachusetts.
Bradford, R. (1991). Staff accuracy in predicting the concerns of parents
of chronically ill children. Child: Care, Health & Development 77 (1), 39-
47.
Bragadóttir, H. (1997). Self perceived needs of parents whose children
are hospitalized. Óbirt lokarannsókn til meistaraprófs. lowa City,
Bandaríkjunum: University of lowa College of Nursing.
Bragadóttir, H. (1999). A descriptive study of the extent to which self
perceived needs of parents are met in pediatric units in lceland.
Scandinavian Journal ofCaríng Sciences 13 (3), 201-207.
Brown, J., og Ritchie, J. (1990). Nurses’ perceptions of parent and
nurses' roles in caring for hospitalized children. Children's Health Care,
79(1), 28-36.
Craft, M. J., Wyatt, N., og Sandell, B. (1985). Behavior and feeiing
changes in siblings of hospitaiized children. Clinical Pediatrics, 24 (7),
374-378.
Darbyshire, P. (1994a). Parenting in pubiic. Parental participation and
involvement in the care of their hospitalized child. í P. Benner (ritstj.),
Interpretive phenomenology. Embodiment, caring and ethics in health
and illness (bls.185-210). London: Sage.
Darbyshire, P. (1994b). Living with a sick child in hospitai. The
experíences ofparents and nurses. London: Sage.
Evans, M., og Kristensson Hallström, I. (1994). An investigation into the
feasibility of parental participation in nursing care of children. Journal of
Advanced Nursing, 20(3), 477-482.
Farrell, M. F., og Frost, C. (1992). The most important needs of parents
of critically ill children: Parents' perception. Intensive and Crítical Care
Nursing, 8 (3), 130-139.
Fisher, D. M. (1994). Identified needs of parents in a pediatric intensive
care unit. Critical Care Nurse, 14 (3), 82-90.
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 77. árg. 2001
95