Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2001, Blaðsíða 7

BEDCO & MATHIESEN EHF
Bæjarhrauni 10
sími 565 1000 • fax: 565 1001
Ritstjóraspjall
Umhyggjusamir karlar
Ég hef verið að velta fyrir mér ýmsu
varðandi jafnréttismál að undanförnu. Ef
til vill áttu þær hugleiðingar upptök sín í
hringborðsumræðum sem birtast í þessu
tölublaði Tímarits hjúkrunarfræðinga, þar
sem umræðan beindist m.a. að því hvers
vegna svo fáir karlmenn væru hjúkrunar-
fræðingar hér á landi. Þeir virðast hlut-
fallslega færri hér en í mörgum
nágrannalöndum. Þegar ég fór að
grennslast nánar fyrir um þetta virðist lítið
gert til að hvetja karla til náms og starfa
við hjúkrun, þar sem starfsvettvangurinn
er frá upphafi mótaður af konum. Ég
heyrði jafnvel dæmi um að beðið hefði
verið um styrk fyrir mjög efnilegan karl-
kynsnemanda úr jafnréttissjóði náms-
manna en þeirri beiðni hefði verið hafnað
á þeirri forsendu að jafnréttisstyrkir væru
eingöngu veittir konum sem stunduðu
nám. Það virðist vera mun erfiðara fyrir
karla að brjótast inn á hin hefðbundnu
kvennasvið en konur að láta til sín taka í
hefðbundnum karlagreinum. Konur hafa
sótt fram á flestum sviðum atvinnulífsins
og efast enginn lengur um rétt þeirra til
þess. En einhverjir fordómar virðast enn
ríkjandi varðandi karla sem hafa áhuga á
að leggja fyrir sig og sinna hjúkrunar-
störfum. Christopher Johns, sem viðtal
er við í þessu tölublaði, var spurður
hvers vegna hann hefði lagt fyrir sig
hjúkrun og hvernig það væri að vera
karlmaður í stéttinni. Hann segist hafa
orðið veikur og fengið áhuga á starfinu í
framhaldi af þeim veikindum. En til að
karlmenn nái árangri við hjúkrunarstörf
þurfi þeir að gefa kveneðli sínu lausan
tauminn, þeim þætti sem oft er hafnað
eða bældur niður.
En er hægt að kyngera umhyggju
fyrir öðrum? Hafa ekki bæði kyn þá
eiginleika að bera umhyggju fyrir öðrum?
Ef til vili hefur þetta ekkert með starfið
sjálft að gera heldur eingöngu þá
staðreynd að konur hafa mótað það og
kvennamenningin er því ríkjandi. Það
getur verið erfitt að stíga á milli
menningarheimanna, ég man eftir
skólabróður í barnaskóla sem þurfti að
standast heilmiklar árásir vegna þess að
hann hafði áhuga á að læra að prjóna og
sauma löngu áður en það var viðurkennt
að strákar gætu haft áhuga á slíku. Og
kollegi minn sagði mér skemmtilega
sögu um lítinn frænda sinn, fjögurra ára
gamlan, sem var að skoða naglalakk
hennar í öllum regnbogans litum ásamt
systur sinni sem var í óða önn að lakka á
sér neglurnar. Hún sagðist ekki gleyma
sorginni í augum hans þegar hann,
fjögurra ára gamall, áttaði sig á að þarna
var svið sem hann vildi taka þátt í en átti
ekki að fá, og spurði hvort þetta væri
bara fyrir stelpur? Hún sagði að ákveðnir
litir væru fyrir stráka líka og með það
lakkaði hann neglurnar og fór sigri
hrósandi að sýna þær fullorðnum. En
þeir voru ekki hrifnir og sögðu að þetta
væri bara fyrir stelpur. „Nei,” sagði sá
stutti, og sagði frænku sína, sem
vissulega tilheyrði heimi hinna fullorðnu,
hafa sagt að ákveðnir litir væru líka fyrir
stráka. Hann var sigri hrósandi og hafði
unnið þessa orrustu. Hann hafði barist
fyrir sjálfum sér, að vísu með aðstoð
frænkunnar. Hið sama verða karlar að
gera ef þeir eru ekki ánægðir með stöðu
mála. Jafnréttisbaráttan á að vera
báðum kynjum til góðs og auka
valmöguleika allra eftir áhugasviði en ekki
kynferði.
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 77. árg. 2001
87