Ráðunautafundur - 15.02.1988, Blaðsíða 74

-64-
eru gróðurverndarnefndir sem eiga samkvæmt landgræðslulögunum að
starfa í öllum sýslum landsins. Þeim er ætlað að vera nokkurs
konar tengiliðir milli heimaaðila og Landgræðslu ríkisins. Meö
breytingu sem gerð var á lögunum 1982 er einnig kveðið á um að
slikar nefndir skuli starfa í öllum kaupstöðum landsins.
Sýslunefndir og bæjarstjórnir kjósa nefndirnar til fjögurra ára i
senn. Gróðurverndarnefndunum er ætlað nokkuð vítt hlutverk og
eiga m.a. í samvinnu við landnýtingarráðunauta Búnaóarfélags
íslands að fylgjast með notkun afrétta og heimalanda í viðkomandi
sýslum, vera ráðgefandi fyrir stjórnendur fjallskilamála um
notkun og meðferö beitilanda og aðstoða Landgræöslu rikisins við
verndun og eflingu gróðurs. Náið samstarf við héraðsráðunauta er
einnig mikilvægt því samkvæmt lögum er þeim einnig skylt að
fylgjast með ástandi og nýtingu gróðurs.Fjölmargir ráðunautar
hafa unniö ómetanlegt starf i gróðurverndarnefndum og með
starfsmönnum Landgræðslunnar á undanförnum árum. Sumar
gróðurverndarnefndirnar hafa unnið ötullega að því að koma
meðferð og nýtingu afréttarlanda i betra horf og orðið þar til
ómetanlegs gagns, en aðrar hafa verið lítt virkar. Á hinn bóginn
er lagalegt valdsvið gróðurverndarnefndanna mjög takmarkað t.d.
þegar tilmælum þeirra er ekki hlítt varðandi upprekstrartima á
afrétt.
Á köldu árunum frá 1979-1983 svarf verulega að hálendisgróðri
landsins en bændur voru víða illa í stakk búnir til að minnka
beitarálag í afréttum. Það m.a. leiddi til nokkurra árekstra vió
bændur og sveitarfélög. Landgræðslan krafðist þá ítölu á þremur
stöðum en einni var hrundið meó dómi sökum formgalla.ítölur hafa
verið gerðar í nokkrum afréttum og heimalöndum tveggja hreppa,
oftast að frumkvæði bænda sjálfra.Ég tel að þessar ítölur séu of
rúmar og þarfnist endurskoðunar. ítala er á engan hátt lausn á
beitarvandamálum heldur neyðarúrræði sem erfitt er i framkvæmd
eins og víða hefur komið i ljós. Aðallega er það vegna þess að
sveitarstjórnum er ætlað að framfylgja itölunni. Það er aðeins á
Landmannaafrétti og e.t.v. Eyvindarstaðarheiði, sem italan hefur
í raun leitt til verulegrar fækkunnar á afrétti.
Ákvæði laga um landgræðslu fela í sér ótvíræðar heimildir
til aó grípa til aðgerða til að vernda gróður eftir því sem
nauðsyn krefur. Stefna Landgræðslunnar hefur hinsvegar ávallt
verið sú að bændur sjálfir hefðu sem allra mest stjórn á notkun