Ráðunautafundur - 15.02.1988, Blaðsíða 76

-6G-
Fyrir það fyrsta gerir þjóðin vaxandi kröfur um varðveislu
og endurheimt landgæða. Ef landbúnaðurinn á að njóta samúðar og
velvilja þjóðarinnar,sem er ekki sist mikilvægt nú á timum
samdráttar, verður hann að koma til móts við slíkar kröfur.
Ég tel að taka þurfi meira tillit til þekju gróðurs við mat
á beitarþoli i framtíðinni. Svæði sem hafa litla gróðurhulu vegna
jarðvegseyðingar eða erfiðra veðurskilyrða þola litla beit og sá
gróður sem eftir er á slíkum svæðum er verðmætur fræbanki til
sjálfgræðslu. Ef frekari eyðing verður á slíkum svæðum og
fræbankinn glatast verður um litla sjálfgræðslu að ræða. Illa
farin afréttarsvæði hafa verið verulega ofmetin 1 beitarþoli og
ástandskönnuniim á undanförnum árum.
Reynslan hefur sýnt aö eðlishættir landsins eru ólikir, og
eftir þeim verður að haga búnaðarháttum landsins til að afkoma
bænda verði viðunandi og gróðurinn biði ekki hnekki við
búskapinn. Búskapinn á að skipuleggja eftir eðli landsins en ekki
halda í blindni i hefðbundnar búskaparvenjur. Tilfærsla á sauðfé
af viðkvæmum eða illa förnum svæðum er árióandi. Með endurbótum á
skipulagi beitar mætti víða hafa fleira fé í heimalöndum, einkum
á Suðurlandi.Þar eru í raun þrjú vandamál við að etja.í fyrsta
lagi er það að bændum gengur misvel að fá sauðfé til að þrifast á
láglendi, þó nóg sé þar grasió. Þarna verða að koma til auknar
rannsóknir og leiðbeiningar. í öðru lagi er það aðlögunin sem
bændur þurfa til að rækta út þær ær sem hvergi una nema á
fjöllum. í þriðja lagi er svo erfiðasti þröskuldurinn en það er
félagslegi þátturinn, göngur og réttir og annað sem fylgir
afréttarmálum. Vert er að minna á að fé á sumum verst förnu
afréttunum er i rauninni sárafátt og því ætti að vera
tiltölulega auðvelt um vik að létta á þeim ef vilji er fyrir
hendi.
Jarðvegur er viðkvæmastur á eldfjalla og móbergssvæðunum og
þar hefur jarðvegseyðingin jafnframt verið örust. Bergrunnur og
jarðvegur á þessum svæðum er einnig yfirleitt gleypinn og oft
djúpt á grunnvatn t.d. vegna áfoks og því hafa myndast
gróðurlendi sem eru afar viðkvæm fyrir beit. Sérstakrar aðgátar
er þörf á meginhluta þessa svæóis. Sums staóar gæti þurft að
minnka beitarálag og viðkvæmustu og mest uppblásnu
afréttarlöndunum á gæti þurft að loka.