Morgunblaðið - 26.04.2018, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. APRÍL 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Andúð á gyð-ingum fervaxandi í
Evrópu og birtist
hún með ýmsum
hætti, árásum á
gyðinga á almanna-
færi og skemmd-
arverkum á bænahúsum og graf-
reitum. Það vekur sérstakan
óhug þegar leiðtogi gyðinga í
Þýskalandi varar gyðinga þar í
landi við því að sýna sig á al-
mannafæri með kollhúfur vegna
hættu á að þeir verði fyrir að-
kasti.
Í liðinni viku réðst nítján ára
sýrlenskur hælisleitandi á tvo
unga menn með kollhúfur, kippa,
á höfði og hrópaði „Gyðingar,
gyðingar“ á arabísku. Annar
ungu mannanna tók árásina upp
á símann sinn. Upptakan fór sem
eldur í sinu um félagsmiðla og
vakti mikinn óhug.
Josef Schuster, forseti al-
mennra samtaka gyðinga í
Þýskalandi, sagði eftir árásina
að fjöldi slíkra atburða í landinu
sýndi að gyðingar þyrftu að vera
varir um sig. Í grunninn væri
rétt að bera höfuðið hátt og bera
sín einkenni. „Engu að síður
myndi ég ráða fólki gegn því að
vera með kippa í þýskum stór-
borgum,“ sagði hann.
Schuster sagði einnig að Þjóð-
verjar yrðu að sýna samstöðu
gegn gyðingahatri, annars væri
lýðræðið í hættu: „Þetta snýst
ekki aðeins um andúð á gyð-
ingum, það helst í hendur við
rasisma, við útlendingahatur.“
Ummæli Schusters hafa mætt
gagnrýni. Rabbíninn Margolin,
sem leiðir Evrópusamtök gyð-
inga, skoraði á Schuster að draga
þau til baka. Hvorki ætti að
hvetja gyðinga né neina aðra
trúarhópa til að láta af hendi
merki um trú sína. Óttinn við
andúð gegn gyðingum mætti
ekki verða til að
uppfylla óskir
þeirra sem hefðu
andúð á gyðingum í
Evrópu.
Þýskaland er ekki
sér á parti í þessum
efnum. Í Frakklandi
hefur um skeið verið mikið um
óhæfuverk, sem beinast gegn
gyðingum. Nánast daglega eru
framin spellvirki og gerðar árás-
ir, sem bera vitni andúð á gyð-
ingum. Í fréttum hefur verið
greint frá því að gyðingum í
Frakklandi sé ekki rótt og marg-
ir hafa flúið landið vegna þess að
þeir hafa ekki talið sér vært þar.
Einnig má nefna Svíþjóð, Bret-
land, Pólland og Ungverjaland. Í
málflutningi Victors Orbans, for-
sætisráðherra Ungverjalands,
gegn auðjöfrinum George Soros
má heyra óm af áróðri þýskra
nasista um samsæri gyðinga á
sínum tíma.
Angela Merkel, kanslari
Þýskalands, hefur fordæmt árás-
ir á gyðinga í landinu. Í viðtali
við ísraelska sjónvarpsstöð sagði
hún að fram væri komið nýtt af-
brigði andúðar á gyðingum í
Þýskalandi, sem komið hefði með
flóttamönnum, sem margir væru
af arabískum uppruna. Það væri
til viðbótar við hatur heimarækt-
aðra öfgahópa.
Öryggi gyðinga og Ísraels
væri lykilatriði fyrir Þýskaland
vegna hinnar „eilífu ábyrgðar“ á
helförinni þar sem nasistar
myrtu sex milljónir gyðinga.
Fordómar og hatur eiga engan
rétt á sér. Það er grátlegt að það
sé aftur að gerast í Evrópu að
gyðingar eigi á hættu að verða
fyrir aðkasti og árásum á götum
úti. Það þarf að bregðast við and-
úð á gyðingum og kynþáttahatri í
öllum sínum birtingarmyndum af
ákveðni og sýna svo ekki verði
um villst að slíkt verði ekki liðið.
Það boðar ekki gott
þegar gyðingar geta
ekki verið öruggir á
götum úti í Evrópu}
Óhugnanleg þróun
Frakkland ogBandaríkin
eiga merka sameig-
inlega sögu sem nær
aftur til sjálfstæð-
isbaráttu Bandaríkj-
anna. Á þeim tíma
var Frakkland mik-
ilvægasti bandamaður og vopna-
bróðir þeirra.
Nú er oftast litið svo á að Bret-
ar og Bandaríkjamenn, þessar
tvær enskumælandi þjóðir, séu
hvað nánastir. Þegar lagt var í
leiðangur gegn Saddam Hussein
stóð leiðtogi Verkamannaflokks-
ins, Tony Blair, með George W.
Bush en Chirac, forseti Frakk-
lands, gekk óvænt úr skaftinu.
Chirac var lengi einn helsti for-
ystumaður hægriflokka í Evrópu.
(Hann var þó mörg fyrstu ár sín í
stjórnmálum flokksbundinn í
kommúnistaflokknum!) Þeir
Macron forseti og Trump hafa
náð mjög vel saman og í glæsi-
heimsókn til Bandaríkjanna var
ekkert til sparað. Fundir forset-
anna hófust í Mount Vernon, hinu
sögufræga heimili
fyrsta forseta
Bandaríkjanna.
Fréttamyndir sýndu
slík blíðmæli og
vinahót á milli for-
setanna tveggja, þar
sem í Hvíta húsinu,
að vera má að stuðningsmönnum
Macrons hafi þótt nóg um.
Forsetinn leitaðist svo við að
rétta kúrsinn af í hátíðarræðu í
bandaríska þinginu. Þar bar hann
blak af Íranssamningnum við
klerkastjórnina í Íran, sem
Trump fordæmir hvenær sem
hann má. Macron gaf þó til kynna
að samninginn mætti styrkja.
Jafnframt lagði Macron þunga
áherslu á Parísarsamninginn um
loftslagsmál. Eitt af fyrstu verk-
um Trumps í embætti var að
segja Bandaríkin frá þeim samn-
ingi með einu pennastriki. Það
gat hann gert því að Obama for-
veri hans guggnaði á að leggja
samninginn fyrir þingið, þar sem
hann hafði lítinn stuðning í báð-
um flokkum.
Margvísleg blíðuhót,
kossar og kjass, í
opinberri heimsókn,
komu á óvart}
Blíðuhót í Bandaríkjunum
H
vað eigum við að gera, ef það
snjóar einhverntíma aftur?“
Enginn eldri en tvævetur hér á
Íslandi spyr slíkrar spurningar.
Allir vita að hversu langt hlý-
indaskeið sem koma kann þá kemur alltaf aft-
ur frost, fyrr eða síðar. Þau sem stjórna
Reykjavík eru ekki svo skyni skroppin að þau
viti ekki um veðursveiflur, en í fjárhagsáætlun
meirihlutans er hagsveiflunum afneitað.
Undanfarin fimm ár hefur verið samfelldur
hagvöxtur á Íslandi og höfuðborgin hefur auð-
vitað notið hans eins og aðrir landshlutar.
Samt gerir fjárhagsáætlun Reykjavíkur ráð
fyrir því að í árslok 2018 verði skuldir og skuld-
bindingar borgarinnar meiri en fyrir fimm ár-
um. Margir gerðu lítið úr Besta flokknum, en
hann sýndi þó að hann þorði að taka ákvarð-
anir sem ekki voru vinsælar, til dæmis með því að hækka
gjaldskrá Orkuveitunnar þegar allt stefndi í óefni á þeim
bæ. Besti flokkurinn hvarf af sjónarsviðinu og skuldirnar
hækkuðu aftur.
„Bíddu, bíddu“, gæti einhver sagt. „Sérðu ekki að í fjár-
hagsáætlun Reykjavíkur á einmitt að lækka skuldirnar.“
Og mikið rétt. Víst stendur það í áætluninni að skuldir
verði lækkaðar. Seinna. Og ekkert mjög mikið.
Hvaða vit er í því að tala um að draga úr fjárfestingum
árin 2021-22? Tvö síðustu ár kjörtímabilsins? Einmitt þá á
að ráðast á skuldirnar. Allir sjá að ekkert vit er í slíkum
áætlunum. Vinstri stjórnin í borginni telur, rétt eins og
vinstri stjórnin á Íslandi, að best sé að eyða sem mestu
þegar best árar. Þegar tekjur dragast saman á
ný er alltaf hægt að leggjast á bæn eða kenna
ytri aðstæðum um.
Því miður virðist áhugi stjórnenda borg-
arinnar fyrst og fremst einkennast af því að
halda kerfinu gangandi með einhverjum hætti.
Fjárhagsáætlun er fyllt út með tölum án þess
að þess sé gætt að þær séu í rökréttu samhengi
við raunveruleikann.
Flestum væri sama þótt skuldirnar hafðu
vaxið aðeins ef borgin væri hrein og snyrtileg,
hér væri viðunandi þjónusta fyrir barnafólk,
nóg framboð af lóðum og gatnakerfið annaði
allri umferð. Ef það væri auðvelt og einfalt að
eiga við borgarkerfið. Í stuttu máli að Reykja-
vík væri stjórnað af áhuga og með metn-
aðarfulla framtíðarsýn.
Lítil saga varpar ljósi á stöðuna í Reykjavík.
Fjölskylda í Vesturbænum hafði samband við borgina og
bað um að bláa sorptunnan yrði fjarlægð. Sama dag pant-
aði hún græna tunnu frá einkafyrirtæki. Daginn eftir kom
græna tunnan. Sú bláa var enn á sama stað tveimur mán-
uðum seinna.
Reykvíkingar eiga það skilið að borginni sé stjórnað af
bæði metnaði og ábyrgð. Því miður virðist skorta á hvort
tveggja hjá núverandi borgarfulltrúum. Við þurfum að
einfalda stjórnkerfið, fara jafnt og þétt í fjárfestingar,
hætta að ausa fé í notað íbúðarhúsnæði og borga niður
skuldir. Þannig verður borgarlífið einfaldara.
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Borgin sem borgar ekki
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
Þetta er búið að vera alvegóvenjudauft núna undan-farið og man ég í raun ekkieftir svo mikilli deyfð í að-
draganda kosninga,“ segir Grétar
Þór Eyþórsson, prófessor í stjórn-
málafræði við Háskólann á Akureyri,
í samtali við Morgunblaðið.
Vísar Grétar Þór í máli sínu til
þess að í dag er sléttur mánuður í
sveitarstjórnarkosningar, en kosið
verður 26. maí nk. Þrátt fyrir það fer
lítið fyrir kosningaauglýsingum og
fjörugum umræðum um stefnumál.
„Það er svoldið erfitt að benda á
eitthvað eitt sem veldur þessari
deyfð, en kannski er uppi almenn
þreyta í þjóðfélaginu á kosningum og
stjórnmálum. Það má ekki gleyma
því að þjóðin hefur gengið að kjör-
borðinu 16 sinnum frá aldamótum,“
segir Grétar Þór. „Þetta gerir næst-
um því einar kosningar á ári.“
Þá segir hann einnig mögulegt
að minni fjárráð stjórnmálaflokka
hafi áhrif á kosningabaráttu þeirra.
„Þeir hafa sennilega margir minna
úr að spila en oft áður vegna síend-
urtekinna kosninga. Og vegna þessa
eru þeir ef til vill að þjappa kosninga-
baráttu sinni saman þannig að hún
taki styttri tíma en oft áður,“ segir
Grétar Þór og von á „meira trukki“ í
maí.
Borgarlínan efst á blaði?
– En um hvað verður einna helst
kosið í borginni?
„Það sem við höfum séð hingað
til er borgarlínan. Það verður því
kosið um hvort gera eigi eitthvert
risaátak í almenningssamgöngum á
höfuðborgarsvæðinu undir forystu
Reykjavíkurborgar. Svo er það hús-
næðisskorturinn, sem hefur verið til-
finnanlegur, og þétting byggðar,“
segir Grétar Þór. „Málefnum grunn-
og leikskóla má svo bæta við þetta.“
Aðspurður segir Grétar Þór
ljóst að Samfylking, sem nú leiðir
stjórnarsamstarfið í Reykjavík, muni
verða í eins konar varnarstöðu í kom-
andi kosningum. Sjálfstæðisflokkur
virðist hins vegar ekki hafa náð
neinni stórsókn heldur.
„Sjálfstæðisflokkurinn virðist
ekki vera að ná þeirri stórsókn sem
þeir vonuðust eflaust eftir. Þó þeir
séu að narta í 30 prósentin í ein-
hverjum könnunum ætluðu þeir
sjálfsagt að komast lengra.“
– Hvaða áhrif virðast nýir flokk-
ar hafa á stöðuna í Reykjavík?
„Nýjustu mælingar, svo sem
mæling Fréttablaðsins, sýna að inn á
sviðið eru að koma fleiri flokkar og
eru þeir að ná einum til tveimur
mönnum í borgarstjórn. Það er í
raun helsta ógnin við meirihlutann í
borginni,“ segir Grétar Þór og held-
ur áfram: „Framsóknarflokkur gæti
jafnvel náð inn manni, Miðflokkurinn
er að fá einn til tvo og Viðreisn líka.
Botnbaráttan er því mjög spennandi
enda getur hún fellt meirihlutann og
flækt mjög myndun nýs meirihluta
eftir kosningar.“
Spurður hvort hann telji ein-
hverjar líkur á samstarfi Sjálfstæð-
isflokks og Samfylkingar að loknum
kosningum kveður Grétar Þór nei
við. „Eins og staðan er núna þá finnst
mér það ósennilegt. Flokkana greinir
svo mikið á í mjög stórum málum og
Sjálfstæðisflokkurinn hefur beinlínis
stillt sér upp á móti helstu málum
meirihlutans. Og það torveldar slíkt
bandalag eftir kosningar. Þetta verð-
ur því örugglega þriggja flokka
meirihluti eða meira,“ segir hann.
Sveitarstjórnarkosn-
ingar í lausagangi
Fylgi flokkanna
í Reykjavík
Fulltrúum í borgarstjórn
mun fjölga úr 15 í 23.
Til að mynda meirihluta
þarf 12 fulltrúa.
30%
25%
20%
15%
10%
5%
Könnun Fréttablaðsins 25. apríl 2018
0,3% 0 3,6% 0 7,2% 2 30,2% 8 1,0% 0 7,6% 2 10,7% 2 25,7% 7 7,6% 2 6,1%
Könnun Gallup 6. apríl 2018
- - 3,1% 0 7,7% 2 26,3% 7 3,2% 0 6,1% 1 11,0% 3 31,5% 8 10,5% 2 0,5%
Könnun Félagsvísindastofnunar HÍ fyrir Morgunblaðið 29. mars 2018
- - 2,7% 0 7,3% 2 27,4% 7 3,1% 0 5,0% 1 7,7% 2 31,7% 8 12,8% 3 2,3%
Niðurstöður kosninganna 31. maí 2014
15,6% 2 10,7% 2 - - 25,7% 4 - - - - 5,9% 1 31,9% 5 8,3% 1 1,8%
Björt
framtíð
Framsóknar-
flokkur
Viðreisn Sjálfstæðis-
flokkur
Flokkur
fólksins
Miðflokkurinn Píratar Samfylkingin Vinstri
græn
Önnur
framboð
Fylgi í % og fjöldi borgarfulltrúa
0
2
8
2
2
7
2
0
2
7
0
1
3
8
2
0
2
7
0
1
2
8
3
2
2
4
1
5
1
8,3% 7,6%
31,9% 25,7%
5,9% 10,7%
7,6%
1,0%
25,7% 30,2%
7,2%
10,7% 3,6%
15,6% 0,3%
0 0
2018