Morgunblaðið - 26.04.2018, Blaðsíða 67

og kær samverkamaður til
margra áratuga, Guðrún Steph-
ensen. Hún var komin hátt á ní-
ræðisaldur þegar hún lést og því
ekki við að búast, að nafn hennar
hafi verið á hvers manns vörum
hin síðari ár, eins og áður var, er
hún var sterkur stólpi fyrst í leik-
hópi Leikfélags Reykjavíkur á
sjöunda áratugnum og síðar í
marga áratugi í þjóðleikhúsi Ís-
lendinga.
Leikgáfuna og listhneigðina
þurfti hún ekki langt að sækja,
dóttir Þorsteins Ö. Stephensens,
eins ástsælasta leikara okkar fyrr
og síðar. Lífsförunautur Guðrún-
ar var svo einn þekktasti mynd-
listarmaður okkar og ef ekki besti
vatnslitmálarinn, Hafstein Aust-
mann, en barnabarn þeirra hjóna
er í dag einn efnilegasti og hæf-
asti ungi kvikmyndagerðar-mað-
ur okkar, Hafsteinn Gunnar Sig-
urðsson.
Guðrúnu sá ég fyrst í mennta-
skólaleik, líklega 1948 eða 1949;
þá lék hún hina glettnu krárkonu
Mirandólínu með alla sína biðla í
klassískum leik Goldonis, sem
einmitt heitir La Locandiera.
Þannig býst ég við að ég hafi
fylgst með öllum hennar ferli á
sviðinu og oft unnum við saman.
Hún aflaði sér kennaramennt-
unar og vann við kennslu framan
af, því að aldrei er á vísan að róa í
leiklistinni, jafnvel þó að maður
komi úr leiklistarskóla í nem-
endahópi sem var frægur fyrir
ágæti sitt. En smám saman kom í
ljós, að leikhúsin höfðu æ meiri
þörf fyrir fjölþætta starfskrafta
Guðrúnar og ferill hennar tók
flug.
Á síðasta hluta sjötta áratugar
fór hlutverkunum að fjölga. Hún
lék þá ýmis mikilsverð hlutverk,
m.a. í þeim tveimur Priestley-
leikritum sem flutt voru við mikl-
ar vinsældir á árunum um 1960.
Næsta áratug tókst hún á við enn
meira krefjandi verkefni; meðal
þeirra voru hin hremmda og ris-
litla kona Mariska í hinni pólitísku
dæmisögu Ungverjans István Ör-
kény, Það er kominn gestur og
ekki síst Bessie Burgess sem var
öllu fyrirferðarmeiri í meistar-
verki Séan O’Caseys, Plógurinn
og stjörnurnar, í leikstjórn eins
þess írska leikhúsmanns sem þá
hafði hvað mest orð á sér í hinum
enskumælandi heimi, Alans
Simpson.
Árið 1974 bauðst Guðrúnu fast-
ráðning við Þjóðleikhúsið, hún tók
stökkið og þar lék hún síðan mörg
sín bestu hlutverk og harla fjöl-
breytileg. Hún var harmræn
móðirin í hinum fræga leik Syn-
ges, Þeir riðu til sjávar, en svo var
hún líka hin dæmigerða íslenska
millistéttarkona að skvetta sér
upp í Sólarfríi Guðmundar Steins-
sonar; hún var líka eiginkonan
skelfda í leik Guðmundar, Lúkas
og ekki var hún barnanna best í
myrkraverkunum í ádeilugaman-
leik Kjartans Ragnarssonar,
Týnda teskeiðin. Lengi mætti
telja. Öllum landslýð mun hún þó
kunnust sem kerlingin í Gullna
hliðinu sem hún lék á sviði milli 50
og 60 sinnum og síðan fyrir allan
landslýð í skemmtilegri útfærslu
Sjónvarps.
En fyrstu kynni ungra leikhús-
gesta við Guðrúnu munu örugg-
lega vera þegar aðsópsmikil
Soffía frænka var að koma skikki
á ræningjaræflana í Karde-
mommubænum. Einu sinni, löngu
síðar, brugðum við Guðrún okkur
af bæ og unnum að sýningu í
gömlu Iðnó; það var Faðirinn eft-
ir Strindberg, þar sem Guðrún
sem fóstran greip áhorfendur
með sínum viðkvæma en tæra
leik.
Guðrún var hlý og heil og mikill
mannasættir. Leikgáfa hennar
var frjó og rík og spannaði, svo
sem sjá má að ofangreindu dæm-
um bæði grát og hlátur og í hvoru
tveggja var tónninn ekta.
Við Þóra sendum Hafsteini og
allri fjölskyldunni okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur. Guðrún
Stephensen er kvödd með heiðri
og sóma.
Sveinn Einarsson.
MINNINGAR 67
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. APRÍL 2018
✝ MargrjetGísladóttir
fæddist á Bjargi í
Norðfirði 6. ágúst
1924. Hún lést á
Akureyri 25. febr-
úar 2018.
Foreldrar henn-
ar voru Fanny
Kristín Ingvars-
dóttir frá Ekru í
Norðfirði, hús-
freyja á Bjargi í
Norðfirði, Akureyri og í Hafn-
arfirði, og Gísli Kristjánsson
frá Sandhúsi í Mjóafirði, út-
gerðarmaður á Norðfirði og á
Akureyri. Systkini Margrjetar
eru Ingvar, María, Ásdís,
Tryggvi og Kristján er lést
2005.
Margrjet stundaði nám í
Gagnfræðaskóla Neskaup-
staðar og húsmæðraskólanum
á Laugalandi í Eyjafirði 1943-
1944. Hún giftist
Jóni Egilssyni 17.
september 1944 og
eignuðust þau fjög-
ur börn: 1) Gísli, f.
28. júní 1945, for-
stjóri á Akureyri,
kvæntur Þórunni
Kolbeinsdóttur
hjúkrunarfræðingi.
2) Fanny, f. 1. júní
1947, lektor við
Malmö universität,
gift Garðari Viborg sálfræð-
ingi. 3) Egill tannlæknir, f. 30.
maí 1949, kvæntur Herdísi
Maríu Júlíusdóttur hjúkrunar-
fræðingi. 4) Sigríður hjúkrun-
arfræðingur, f. 10. ágúst 1951,
gift Stefan Blücher tækni-
fræðingi. Afkomendur Mar-
grjetar og Jóns Egilssonar eru
nú 42 talsins.
Útför Margrjetar fór fram í
kyrrþey 10. apríl 2018.
Didda á Bjargi er dáin. Marg-
rjet, eins og hún vildi rita nafn
sitt, var elst okkar sex systkin-
anna á Bjargi í Norðfirði, ég
yngstur, og voru fjórtán ár milli
okkar. En við vorum engu að síð-
ur náin alla tíð, en Didda var bæði
umburðarlynd og hógvær, þótt
hún hefði skap, enda komin af
Margréti Finnsdóttur í móður-
ætt og Hermanni í Firði í föð-
urætt.
Margs er að minnast frá langri
ævi. Vel man ég þegar þau Didda
og Jón Egilsson gengu í hjóna-
band í bestu stofunni á Bjargi í
Norðfirði í september 1944 og
ekki síður eftirminnilegt er við
komum til Akureyrar 8. júní 1945
til að setjast þar að og fórum
beint niður í Eiðsvallagötu 24 þar
sem Didda lá á sæng að fyrsta
barni sínu. Tvo síðustu námsvet-
ur mína í Menntaskólanum á Ak-
ureyri bjó ég hjá Diddu í Goða-
byggð 3 og var eins og eitt barna
hennar, enda lít ég á þau Gísla,
Fannyju, Egil og Siggu eins og
yngri systkini mín. Í sólskininu í
garðinum sunnan við Goðabyggð
3 héldum við Gréta upp á stúd-
entspróf okkar – og trúlofun 17.
júní 1958. Margs er að minnast
frá langri ævi.
Eftir að við Gréta fluttumst til
Akureyrar sumarið 1972 var tíð-
ur samgangur milli heimilanna
og börn okkar öll nutu ástúðar og
velvildar Diddu, og þegar við
bjuggum í Danmörku áttum við
athvarf hjá Diddu sem hélt ferm-
ingarveislu fyrir Svein vorið
1987, en hann vildi hvergi ferm-
ast nema á Akureyri, eins og Ak-
ureyringum ber.
Eftir að Jón Egilsson lést 24.
september 1996 varð samgangur
okkar enn meiri. Komu þær Inga
frænka og Didda oft og tíðum til
okkar og fór vel á með þeim og
Grétu, eins og við var að búast,
því Didda og Gréta voru líkar um
margt.
Undir lok marsmánaðar talaði
ég síðast við Diddu í síma og
ávarpaði hana eins og ég gerði
síðustu misseri: „Er þetta Didda
á Bjargi,“ og hún svaraði glað-
lega: „Já, þetta er Didda á
Bjargi.“ Drykklanga stund töluð-
um við saman um gamla daga
austur á Norðfirði, um ferm-
inguna hennar í júní 1938 sem
rakst á við fæðingu mína svo að
hvorki móðir okkar, Fanny á
Bjargi, né faðir okkar, Gísli á
Bjargi, gátu verið viðstödd, því
hann var í útlöndum að kaupa
skip sem síðar varð Sæfinnur NK
76, stærsta síldarskip flotans.
Margs er að minnast frá langri
ævi.
Við Gréta minnumst Diddu
sem kærrar systur og einlægrar
vinkonu og geymum góðar minn-
ingar um hana meðan við lifum,
því margs er að minnast frá
langri ævi.
Tryggvi Gíslason.
Þorna hlýtur lífsins lind,
lífgrös verða sina.
Lifir þó sem meitluð mynd
minning góðra vina.
Fyrir efni þessa vísukorns sé
ég fyrir mér þá meitluðu mynd
sem ég geymi í huga mínum um
systur mína Margréti Gísladótt-
ur, sem borin var til grafar á Ak-
ureyri 10. þ.m. háöldruð kona
þótt ung væri í anda til hinstu
stundar.
Systur minni „Diddu á Bjargi“
var ekki fisjað saman. Það get ég
vottað af heilum hug og langri
reynslu, því hún er sú manneskja
sem ég hef lifað lengst með mína
löngu ævi. Milli okkar Diddu var
lítill aldursmunur, tæplega eitt
og hálft ár og systkinasambandið
hélst meira en 90 ár órofið og vin-
samlegt.
Um flest var Margrét systir
mín lánsöm kona. Hún var það af
sjálfri sér fyrir það sem hún var
að eðli og upplagi. Hún hlaut auk
þess gott uppeldi í foreldrahús-
um á Norðfirði, alin upp við
reglusemi og jákvæða þátttöku í
heimilisstörfum á stóru búi þar
sem nýtt voru fjölbreytt gæði
lands og sjávar.
Vissulega naut hún þess að
alast upp á heimili efnafólks, sem
fann þó ekki til neins stéttarmun-
ar, þótt vissulega væri efnamun-
ur mikill manna milli á kreppuár-
unum 1930-1940, þegar við
systkinin á Bjargi vorum að alast
upp.
Væri heimili okkar á Bjargi
stórt og húsrýmið drjúgt ríkti
þar enginn yfirstéttarbragur.
Faðir okkar, Gísli Kristjánsson,
og móðir okkar, Fanny Ingv-
arsdóttir frá Ekru, litu á sig sem
hluta af margbrotnu mannlífinu
eins og það kom fyrir en aldrei yf-
ir það hafin. Þannig var Margrét
líka afar fallega virðuleg í sinni
framkomu.
Það varð hlutskipti Margrétar
systur minnar að gerast eigin-
kona og húsmóðir á heimili sínu
og Jóns Egilssonar athafna-
manns á Akureyri. Á heimili
Diddu systur og Jóns gegndi
hinu sama og á Bjargi í Norðfirði,
að þar var gestrisnin og mann-
gildishugsjónin ríkjandi.
Þegar á leið sótti hún sér vinnu
utan heimilis og vann húsmóður-
störfin á Elliheimili Akureyrar af
alúð og sóma. Hún bjó vel um sig
í ellinni lengst af en þegar heilsan
brást alveg flutti hún á elliheim-
ilið þar sem hún hafði áður þjón-
að. Framundir það síðasta fylgd-
ist hún vel með þjóðlífinu og lá
ekki á skoðunum sínum hverja
hún styddi þegar kosningar fóru í
hönd.
Hún tók af miklum kærleika
og eftirminnilega á móti þeim
sem hana heimsóttu.
Guð blessi minningu systur
minnar.
Ingvar Gíslason.
Amma Margrjet var alveg ein-
sök amma. Við systkinin, makar
og börn höfum ófáar kærar minn-
ingar um samverustundir okkar
með ömmu bæði á Íslandi og í
Svíþjóð. Tíðar heimsóknir okkar
til ömmu og afa á Akureyri voru
gleðistundir sem einkenndust af
óteljandi möguleikum til sam-
veru og leikja. Eftir langan akst-
ur frá Reykjavík jókst stemning-
in í bílnum og kapp um að verða
fyrst/ur til að knúsa ömmu og afa
sem ávallt tóku á móti okkur úti á
bílaplaninu með löngum og hlýj-
um faðmlögum. Þessari hefð við-
hélt amma eftir að hún flutti í
Helgamagrastræti, eftir andlát
afa og eftir að íslenska fjölskyld-
an hennar í Svíþjóð var orðin
sænsk-íslensk. Þegar inn á heim-
ili ömmu var komið tók á móti
okkur ilmurinn af kjötsúpunni
hennar og með eftirvæntingu var
sest að uppdúkuðu borði í borð-
stofunni og keppst um að borða
og segja frá.
Heimili ömmu og afa var sem
okkar annað heimili, alltaf opið
fyrir okkur og þá gesti sem við
buðum með okkur til gistingar.
Amma gerði engan mannamun á
okkur, við vorum öll hennar af-
komendur og hún tók virkan þátt
í athöfnum okkar, bæði í daglegu
lífi og við hátíðleg tækifæri, það
gaf styrk til að mæta velgengni
og mótgangi. Það var ómetanlega
auðgandi að rabba við ömmu sem
var hlutdeildarsöm í hlustun
sinni alla tíð og gladdist yfir frá-
sögnum og vangaveltum okkar
um lífið og tilveruna. Amma
skildi auðveldlega sænsku en
svaraði gjarnan á íslensku sem
auðveldaði öll tengsl hennar við
okkur, hennar sænsk-íslensku
fjölskyldu. Ömmu þótti sérstak-
lega gaman að segja frá því að
viku áður en hún fór í heimsókn
til Svíþjóðar byrjaði hún að und-
irbúa sig andlega undir heim-
sóknina til okkar sem olli því að
hún átti erfitt með að tjá sig á
„hreinni“ íslensku.
Amma var falleg, skemmtileg
og hreykin kona sem við elskuð-
um af heilum hug. Stolti ömmu
yfir uppruna sínum, ættingjum
og afkomendum deilum við með
henni og viljum færa í arf til okk-
ar barna og barnabarna. Betri
ömmu er ekki hægt að hugsa sér.
Njörður, Cecilia og börnin
Anna, Maria og Davíð.
Tómas, Johanna og börnin
Jón Karl og Ilse Margrét.
Margret og dóttirin
Nína Fanny.
Sumar í Goðabyggðinni var
ævintýri líkast. Engir dagar eins,
miðbærinn og allt sem sumar á
Akureyri hafði upp á að bjóða var
upplifun sem lifir sterk í minn-
ingunni. Og svo voru það afi og
mamma.
Amma Margrét hafði svo
sannarlega í mörgu að snúast og
hafði stjórn á öllu. Allir vinir mín-
ir voru alltaf velkomnir í Goða-
byggðina og enginn fór svangur
heim. Þolinmæði ömmu var
óþrjótandi. Hún hafði alltaf tíma
fyrir strákinn sem var krefjandi
og tók þátt í öllum leikjum sem
ég fann uppá. Þegar amma sendi
mig í Grænubúðina með minn-
ismiða, þegar eitthvað vantaði í
matinn, sá hún alltaf til þess að
eitthvað væri afgangs fyrir einni
kremstöng eða öðru góðgæti.
Það voru mörg ferðalög farin
frá Akureyri með ömmu og afa.
Ekki endilega löng í kílómetrum
talið, en fyrir lítinn strák var það
mikið ævintýri. Austur á land
varð oft fyrir valinu vegna vinnu
afa. Laugar, Mývatnssveit eða
Egilsstaðir. Allstaðar var tekið á
móti okkur eins og kóngafólki.
Helgar í sumarhúsi afa og ömmu
að Brúnastöðum í Hörgárdal eru
mér minnisstæðar, en þar dvöld-
um við oft tvö, ég og amma. Þar
var allt sem til þurfti. Íslensk
náttúra, alltaf gott veður í minn-
ingunni og fullt búr af Valash og
Konga. Okkar konungsríki og ég
var kóngurinn.
Þegar amma varð eldri, samt
alltaf bara 40 árum eldri en ég,
fórum við oft í bíltúra á Akureyri
og nágrenni. Við fórum líka
nokkrar ökuferðir í Svíþjóð þeg-
ar amma kom að heimsækja sína
nánustu, sem þar bjuggu. Hún sá
til að ég hefði báðar hendur á
stýrinu og horfði á veginn. Aldrei
vantaði umræðuefni. Ættfræði,
fólk og ættingjar, sem ég var for-
vitin um að fræðast meira um frá
ömmu.
Og svo leystum við að sjálf-
sögðu öll heimsins vandamál. Við
vörum ekki alltaf sammála um
alla hluti en virtum skoðanir
hvort annars. Svo töluðum við um
mat, sem var áhugamál okkar
beggja.
Eins og svo margar ömmur
gerði amma mín bestu pönnukök-
ur í heimi. Að senda hana í
kleinukeppni var óþarfi. Hennar
voru einfaldlega bestar. Ég á
uppskriftirnar en það vantar allt-
af eitthvað. Sennilega hand-
bragðið. Fáir hafa gefið mér betri
ráð í matargerð en amma Mar-
grét, enda gekk hún í húsmæðra-
skólann á Laugalandi ung kona.
Þegar ég síðar fór að vinna við
matreiðslu og vantaði ráð um ís-
lenska matargerð, gat ég gengið
að þeim vísum hjá henni. Ef til
væri skóli í ömmubakstri og eða
matargerð hefði amma orðið pró-
fessor.
Vinskapur okkar var mikill,
einlægur og traustur. Hún var
ekki bara amma mín. Hún var
vinur minn, sem alltaf var hægt
að leita til þegar á móti blés.
Amma gaf ekki alltaf ráð en hún
kunni að hlusta. Hún vissi að það
var það sem þurfti. Það hjálpaði.
Það hafa margar sterkar
konuhendur haldið í höndina á
mér í gegnum árin og ég finn fyr-
ir þinni núna, elsku amma, sterk-
ar en nokkru sinni fyrr. Ég ætla
að halda áfram að tala við þig. Ég
elska þig og mun sakna þín.
Farðu í friði og við sjáumst síðar.
Kolbeinn Gíslason.
Hinn 25. mars sl. kvaddi Mar-
grét Gísladóttir tengdamóðir mín
lífið í hárri elli.
Leiðir okkar lágu saman í
rúmlega hálfa öld, eða allt frá
árinu 1966. Fyrir það vil ég
þakka henni og fyrir allt sem hún
hefur gert fyrir mig, fyrir gjafir
hennar og væntumþykju, sem
hún veitti mér í lifanda lífi.
Blessuð sé minning Mar-
grétar.
Með þakklæti og virðingu,
Herdís (Haddí).
Margrjet
Gísladóttir
FALLEGIR LEGSTEINAR
Verið velkomin
Opið: 10-17
alla virka daga
Auðbrekku 4, 200 Kópavogi, sími: 537-1029, www.bergsteinar.is
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og
hlýhug við andlát og útför móður okkar,
tengdamóður, ömmu og langömmu,
ÁSTRÍÐAR HELGU JÓNASDÓTTUR,
Brákarhlíð,
Borgarnesi.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Brákarhlíðar
fyrir einstaka umönnun og hlýju.
Jónas H. Jónsson V. Stefanía Finnbogadóttir
Bragi Jónsson Sonja Hille
Sigurður Páll Jónsson Hafdís Björgvinsdóttir
Einar Helgi Jónsson
barnabörn og barnabarnabörn
Innilegar þakkir til allra sem sýndu okkur
samúð og hlýhug við andlát og útför
eiginkonu minnar, móður okkar, ömmu
og langömmu,
MARÍU ÓLAFSDÓTTUR,
Bolungarvík.
Gunnar Júl Egilsson
Björk Gunnarsdóttir
Margrét Gunnarsdóttir
Egill Gunnarsson
Hjálmar Gunnarsson
tengdabörn, barnabörn og barnabarnabörn
Faðir okkar, tengdafaðir og afi,
SIGTRYGGUR DAVÍÐSSON,
Víðilundi 18e, Akureyri,
lést sunnudaginn 15. apríl.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins látna.
Þeim sem vildu minnast hans er bent á Krabbameinsfélag
Akureyrar.
Aðstandendur