Morgunblaðið - 26.04.2018, Blaðsíða 82

82 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. APRÍL 2018
Verið velkomin í verslun okkar
Opið virka daga kl. 8:30–17:00
Síðumúli 16 I 108 Reykjavík I Sími 580 3900 I fastus.is
fastus.is
Agility
Super 4 Super 8
Mini Comfort
RAFSKUTLUR
Í MIKLU ÚRVALI
Árni Matthíasson
arnim@mbl.is
Síðastliðið haust efndi Forlagið til
samkeppni um bókmenntatexta eft-
ir óútgefna höfunda undir yfir-
skriftinni Nýjar raddir með það í
huga að sigurbókin eða -bækurnar
yrðu gefnar út rafrænt. Alls bárust
39 handrit til dómnefndar útgáf-
unnar sem ákvað að verðlauna
þrjár sögur;
Allavega eftir Ernu Agnesi
Sigurgeirsdóttur, Tinder Match eft-
ir Hörð Andra Steingrímsson og
Undir yfirborðinu eftir Tönju
Rasmussen.
Bækurnar
þrjár voru svo
gefnar út á raf-
rænu sniði í
síðustu viku og
eru fáanlegar á
vef Forlagsins
og eins á Ama-
zon.
Tinder
Match Harðar
Andra Stein-
grímssonar segir frá ungum
háskólanema sem sækir stefnu-
mótasmáforrit í símann sinn og
skráir sig nánast af rælni. Ekki líð-
ur á löngu þar til hann kemst í
samband við stelpu, en samskipti
þeirra þróast í aðra átt en ætla
mátti í upphafi.
Hörður segist hafa gefið út tvær
ljóðabækur en þetta sé fyrsta
skáldsagan sem hann sendir frá sér
„og líka fyrsta bókin sem gefin er
út af bókaforlagi, hinar bækurnar
gaf ég út sjálfur“.
– Það mætti lýsa því svo að í
bókinni rekist á heimur vísindanna
og hins dulræna, eins og segir í
henni: „Stærðfræði var rökrétt,
auðveld og byggð á staðreyndum.“
Vað það eitthvað sem þú sást fyrir
þér í upphafi?
„Já, það var þannig. Fólk sem
hugsar rökrétt lendir líka í órök-
réttum atburðum og ég sá það allt-
af fyrir mér að stilla þessu þannig
upp.“
– Sögupersónan glímir þó ekki
bara við hið dulræna, heldur líka
við tómleika og tilgangsleysi.
„Já, hann gerir það.“
Eftir því sem kreppir að sögu-
hetju bókarinnar, án þess þó að
hún geri sér almennilega grein fyr-
ir því, langar hana að fara vestur á
firði til að „ná aftur tengingu við
raunveruleikann“ eins og það er
orðað í bókinni. Hörður segist
reyndar ekki vera ættaður að vest-
an en hann hafi búið þar „og þaðan
tók ég hið kynngimagnaða um-
hverfi“.
– Það kemur líka vel í ljós í bók-
inni að þér þykir ekki mikið koma
til fjallanna hér fyrir sunnan:
„Þessum aumkunarverðu hólum
sem stóðu uppúr láglendinu langt í
burtu eins og skítahrúgur sem ein-
hver hafði gleymt að moka í burtu.“
„Nei, þetta eru svoddan hröngl-
ar.“
Hörður segist hafa skrifað all-
lengi, skrifaði mikið sem unglingur
en hætt svo um tíma. Hann tók aft-
ur upp þráðinn fyrir nokkrum árum
og segist hafa hugsað með sér að ef
hann gerði það ekki núna myndi
hann aldrei gera það. „Ég er orðinn
35 ára gamall og lífið er ekkert að
lengjast. Í staðinn fyrir að bíða eft-
ir betri aðstæðum sem koma aldrei
ákvað ég að byrja aftur. Maður
þarf að stunda þetta til að ná færni
og til að halda heilasellunum við.“
Í Undir yfirborðinu eftir Tönju
Rasmussen segir frá ungri konu,
Lenu, sem er laus úr ofbeldis-
sambandi, en glímir þó við eft-
irstöðvarnar – hún var brotin niður
svo rækilega að hún nær ekki að
losna af sjálfs-
dáðum. Þetta er
það fyrsta sem
kemur út á
prenti eftir
Tönju. Hún seg-
ir að kveikjan að
bókinni sé smá-
saga sem hún
skrifaði í ritlist-
arnámi, en Lena
sat í henni. „Ég
var alltaf að
skrifa um hana, en ákvað þó ekki
að þetta yrði bók fyrr en í haust.“
– Þetta er saga um ofbeldi, en
mest þó saga um það sem gerist
eftir að ofbeldinu lýkur, saga um
áfallastreituröskun.
„Já, og líka saga um að geta ver-
ið nóg fyrir sjálfan sig.
Ég hef verið að skrifa síðan ég
var á fyrsta ári í menntaskóla og
hef alltaf haft gaman af því. Ég fór
svo á ritlistarnámskeið í Svíþjóð og
þá má segja að ég hafi farið að
skrifa af alvöru.“
Tanja segist alltaf vera að skrifa,
en það er þó ekki von á meiri texta
frá henni í bili, næsta útgáfa verður
bók eftir annan höfund sem hún
gefur út. „Ég rek smá útgáfu sjálf
og næsta bók kemur út í maí, hún
er í yfirlestri núna.“
– Það er myrkur í bókinni og þú
lýsir því mjög vel hvernig Lena er
brotin niður smám saman þar til
henni finnst hún vera einskis virði.
„Ég byggi söguna ekki á per-
sónulegri
reynslu, hef ekki
verið í ofbeldis-
sambandi, en ég
byggi á reynslu
af því að vera
sjálf á erfiðum
stað. Lena lendir
þannig í sam-
bandinu við Alex
að hann eiginlega
ræðst á hana en í
sambandinu er
hún alltaf að sýna honum að hún sé
einhvers virði. Þess vegna heldur
hún áfram að vera í sambandinu –
hún vill að hann sjái að hún sé ein-
hvers virði þótt henni finnist það
ekki í raun og veru sjálfri þegar lið-
ið er á sambandið.“
Allavega eftir Ernu Agnesi
Sigurgeirsdóttur er saga um unga
konu sem glímir við að koma bönd-
um á hugsun sína og líf. Athygli
lesanda vekur að aðalpersóna bók-
arinnar heitir einmitt Erna, líkt og
höfundurinn, og Erna segir að það
sé einmitt fyrir það að hún sé í
raun að segja sögu af sjálfri sér,
segja frá því sem hún hafi upplifað
og líka frá fólki í kringum sig.
„Þetta er svolítið fjölskyldumynstur
sem ég er að fjalla um.“
– Amma þín verður mjög áber-
andi í seinni hluta sögunnar.
„Já, hún dó á meðan ég var að
skrifa bókina. Hún var alltaf rosa-
lega stór hluti af mínu lífi, hálfpart-
inn eins og mamma mín. Það var
því líka ákveðið ferli fyrir mig að
vinna mig út úr sorg á sama tíma
og ég er að vinna mig út úr þrá-
hyggju- og árátturöskun.“
– Þú nefnir tvenns konar myrkur
í bókinni; bókstaflegt myrkur sem
gerir manni ekki neitt og svo hið
huglæga myrkur sem gerir manni
illt.
„Hið huglæga myrkur er helsta
glíman og það að skrifa þessa sögu
hjálpaði mér mjög mikið að fá hlut-
ina í samhengi, að taka þá út úr
höfðinu á mér og skoða þá, raða
þeim niður á blað og skilja betur
það sem er í gangi.
Ég byrjaði að skrifa bókina vorið
2016, klukkutíma áður en ég fór í
fyrsta sálfræðitímann minn, fyrsta
alvörusálfræðitímann minn þegar
ég ákvað að nú væri kominn tími til
að leysa almennilega úr vanda-
málum mínum, ef það væri hægt,
og ég var í raun að skrifa hana all-
an þann tíma sem ég var í sálfræði-
meðferð, þótt maður hætti aldrei að
fara til sálfræðings. Þetta var eins
og þerapía fyrir mig og ég hugsaði
aldrei um að hún myndi koma út.
Ég ákvað það í raun í bríaríi að
prófa að senda hana inn og er rosa-
lega ánægð með það í dag.“
Nýjar rafrænar raddir
Þrír nýir höfundar
kveðja sér hljóðs með
sínum fyrstu skáldsög-
um: Hörður Andri
Steingrímsson, Tanja
Rasmussen og Erna
Agnes Sigurgeirs-
dóttir. Útgáfan er með-
al annars nýstárleg fyr-
ir það að bækurnar eru
allar aðeins gefnar út á
rafrænu sniði.
Ljósmynd/Eldar Ástþórsson
Verðlaunahöfundar Hörður Andri Steingrímsson, Erna Agnes Sigurgeirsdóttir og Tanja Rasmussen sigruðu í
handritasamkeppni Forlagsins um nýjar raddir 2018 og sendu frá sér sínar fyrstu bækur á dögunum.
Svonefndur stuttlisti hinna bresku
bókmenntaverðlauna kvenna, sem
ná til bóka sem gefnar eru út á
ensku, var kynntur í vikunni. Til
verðlaunanna var stofnað árið
1996. Af bókunum sex sem eru á
stuttlistanum eru þrjár fyrstu bæk-
ur viðkomandi höfunda og fjórir
höfundanna eru þeldökkir. Til-
nefndar eru The Idiot eftir Elif Bat-
uman, The Mermaid and Mrs. Han-
cock eftir Imogen Hermes Gowar,
Sight eftir Jessie Greengrass,
When I Hit You: Or, A Portrait of
the Writer as a
Young Wife eftir
Meena Kanda-
samy, Home Fire
eftir Kamila
Shamsie og Sing,
Unburied, Sing
eftir Jesmyn
Ward.
Verðlaunin
sjálf verða síðan
afhent eftir tvo
mánuði. The Power eftir Naomi Al-
derman sigraði 2017.
Bókmenntaverðlauna kvenna
Sigurbókin 2017.