Breiðfirðingur - 01.04.1987, Side 43

BREIÐFIRÐINGUR
41
til þess að þær jurtir yxu fyrir örófi alda, er brandurinn síðar
er orðinn til af. Gæti þá og fengist úr því skorið, hvort lofts-
lag það og jarðvegur, sem framleiddi jurtirnar, einnig hafi
getað framleitt slík risatré, sem surtarbrandstré okkar var
(frumskógagróður). Um tréð er nefnilega sá möguleiki fyrir
hendi, eða öllu líklegri, að það hafi af sjó rekið, líkt og
algengur rekaviður síðari tíma. Að vísu hefði sjór þurft að
standa minnst tíu til tólf fetum hærra á landið á þeim tíma,
er það varð landfast þarna. En ekkert er í vegi fyrir, að svo
hafi verið. Það er vitað að Vesturland hefur lengi verið og er
enn að rísa úr sjó, og það svo ört, að á þeim sjö árum, sem
eg dvaldi á Níp (1874-1881), var þessi landhækkun sýnileg
og greinileg á nýjum skerjum, sem komu upp. Og þó við
strákarnir létum okkur ekki hugkvæmast að mæla hækkun-
ina, þá þykist eg geta sagt það ábyggilega, að hún hafi ekki
numið undir átta til tólf þumlungum á þessu árabili, eða lið-
lega þumlungi á ári. Og hvað getur það þá hafa stigið um
þau hundruð eða þúsundir alda, sem þurft hafa, til þess að
breyta tré í surtarbrand. - Þetta langa og þunga mál um
brandinn þynni eg nú út með léttmeti.
Eg fór bráðlega að gjöra tilraunir með trébrandinn sem
smíðaefni. En að eins eftir einum nytjahlut man eg, og var
hann þó öllu frekar gerður að gamni eða jafvel rælni. Þetta
var kembulár fyrir Elínu systur mína. Var hann gerður líkt
og heymeis, með fjórum stuðlum, fjórum hliðar- og gaflrim-
um, allt úr tré. Var plægð nót í rimarnar, bæði á hliðum og
göflum, svo og á stuðlana, þannig, að nótirnar horfðu hvor
á móti annarri. I þessar nótir var svo rennt spjöldum,
tveimur á göflum og fjórum á hliðum. A milli spjaldanna
voru hafðir trérimlar með nót á báðum hliðum fyrir spjöldin
að falla í. Voru trérimlar þessir jafnþykkir rimunum og
gengu í nótum rimanna, eins og spjöldin. Að utan var þó
hryggur á þeim, c. Vs þuml., sem því tók út af rimunum, og
voru hliðamar beggja megin hryggsins grafnar á mjög einfald-
an hátt. Rimar og rimla hafði ég úr vel hvítum viði og spjöldin
úr surtarbrandi. Trébotn var í lámum. Spjöldin munu hafa