Breiðfirðingur - 01.04.1993, Page 41

BRÉF TIL MÓÐUR
39
til þess að eggja hann á að halda áfram á brautinni, sem hann
var kominn á, en þeirra fremstur, ásamt Sigurði Nordal, var
dr. Páll Eggert Olason. Báðir mæltu þeir eindregið með því
við háskólaráð, að úr Sáttmálasjóði yrði veittur styrkur til út-
gáfu „Hrynjandi íslenskrar tungu“, en bókin kom út seint á ári
1924. Sigurður Kristófer telur, að fræði ritsins geti naumast
heitið hagnýt vísindi, en hver grein, sem tjalli um fegurð, sé
að því leyti nytsöm, að hún eigi sinn þátt í göfgi sálna, þótt
arður sá, sem af henni verður, sé ekki að jafnaði verðlagður.
Bókin hefur þrenns konar tilgang
1 upphafi bókar eru katlarnir „Tildrög og tilgangur“ og „For-
spjall“. Verður hér einkum dvalist við þá með orðfæri höfund-
ar, en hann telur bókina hafa þrenns konar tilgang:
„Sá er hinn fyrsti, að sýna, að Islendingasögur og önnur
ágætisrit, er færð hafa verið í letur í fornöld, bera vitni um
áður enn þá meiri listfengi en mann hefir jafnvel grunað. Það
mun láta nærri sanni að segja, að flestar munu sögumar eins
vel „ortar“ og kvæðin, er skáldin kváðu í fornöld. Margir kafl-
ar þeirra eru svo vel sagðir, að orðhagir menn einir og skáld fá
vikið þar svo til orðum, að ekki spillist hrynjandi. Er þeim líkt
farið, og vísum, þar sem hagmælsku þarf til þess að hnika svo
til orðum, að ekki raskist kveðandi. Er því líklegt, að enn þá
meira orð fari af fornritum, er mönnum skilst, hve höfundarnir
íslensku settu sér fastar reglur um málfar. ...
Sá er annar tilgangur þessarar bókar, að benda á það, að
miklar eru líkur til þess, að hrynjandin geti orðið styrkur
nokkur, þegar forn rit eru rannsökuð til þess að grafast fyrir
um höfunda. Gerum ráð fyrir því, að vafi leiki á um það, hvort
einhver saga hafi orðið til úr tveimur sögum eða fleirum, og sé
því ekki einn höfundur hennar. Málfarshættir koma best í ljós,
þegar hending hver er rannsökuð. Sumar hendingar eru einum
höfundi tamar, þótt aðrir beiti þeim sjaldan. Er því eins háttað,
sem sumum skáldum lætur betur að yrkja undir einum hætti
en öðrum. Hugsanlegt er, að langt verði komist í þessum rann-