Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Blaðsíða 128

D ó m a r u m b æ k u r
128 TMM 2010 · 3
bókum hans. Við þessa frómu ósk bætir hann því að Áslaug frænka biðji að
heilsa okkur öllum.
Fyrsta bók Ísaks, Þriggja orða nafn, kom út árið 1982, Ræflatestamentið 1984
og allar götur síðan hefur hann verið „eitt af okkar virtustu ljóðskáldum“ svo
að það komi nú örugglega fram. Mörg ljóðanna í fyrstu bókunum fjalla um
óttann, enda ort á válegum tímum kjarnorkuógnar. Óttinn er þó alltaf kímni
blandinn, eins og þessar línur úr Ræflatestamentinu bera með sér:
Þeir segja atómstríð í vændum.
Væri ekki ráð að byrja að lifa
svo þeir hafi eitthvað að drepa?
Ógnin er til staðar en lífsþráin yfirgnæfir hana – svo ekki sé talað um ísmeygi­
lega kímnina. Hvort tveggja, kímnin og þráin til þess að ljá lífinu merkingu og
tilgang (þrátt fyrir margan rassskellinn), einkennir allt höfundarverk Ísaks.
Annað einkenni á skáldskap hans er að vanahugsun lesendanna er trufluð í
sífellu. Þetta gerir Ísak með því að tefla fram því sem er nýtt og óvænt, reka
fleyg í tungumálið. Stundum er það bara einn stafur sem er færður til eða
honum sleppt, jafnvel aðeins bil á milli orða. Textinn er tilraunakenndur;
stundum er sami bókstafurinn endurtekinn, stundum runa af táknum eða
tölustöfum.
Glíman við tungumálið er gegnumgangandi. „Orð er þriggja stafa morð“,
segir Ísak í Veggfóðruðum óendanleika. Í sömu bók ber ljóð titilinn Masfélagið
Ísland. Skáldið er stundum komið með upp í kok af orðum, enda er gríðarlegt
óþol í textanum, stundum hreinn tryllingur.
Þriðja einkennið á höfundarverki Ísaks Harðarsonar er svo trúarþörfin, sem
liðast um bækur hans eins og straumþungt fljót. Honum er lagið að yrkja um
hvernig manneskjan má forðast að gleyma sér í glysi og geðveiki og leita eftir
samfélagi við almættið. Sífelld er leit hans að sjálfum sér, mennskunni, Guði og
tilganginum.
Og sólin rennur upp
Í upphafi bókarinnar Rennur upp um nótt er stakt ljóð, einhvers konar sjó­
ferðarbæn, sem kemur á undan hinum eiginlegu þremur hlutum bókarinnar.
Þar segist skáldið hafa uppgötvað að almættið stýri sér sem penna við skrift­
irnar og ber fram þessa ósk:
Æ, GUÐ, LÁTTU MIG ÞÁ FREKAR SPÝTA LJÓSI EN MYRKRI! (8)
Ekki virðist hann þó viss um að fólk lesi það sem á eftir kemur og biður þess
ennfremur að mega finna fró í því „að sjálfur sonur þinn/skrifaði fingri í rykið/
eitthvað/sem enginn las.“ (8)
Orð Predikarans eru í bakgrunni allrar bókarinnar. Titillinn, Rennur upp
um nótt, vísar til hans: „Ein kynslóð fer og önnur kemur, en jörðin stendur að