Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Síða 129

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2010 · 3 129
eilífu. Og sólin rennur upp, og sólin gengur undir og hraðar sér til samastaðar
síns, þar sem hún rennur upp.“ (Pred. 4–6)
Þessa tilfinningu fyrir hringrás lífsins/sálarinnar má sjá í upphafs­ og loka­
ljóðum bókarinnar, sem mynda eilífan hring. Endastöð heitir fyrsta ljóðið og
Upphafsstaður það síðasta. Á endastöðinni er ljóðmælandi ekki enn lagður af
stað og á upphafsstað er hann á sama stað og hann lagði upp „fyrir rykmekki
af árum“ (92).
Allt er hégómi
Ísak hefur löngum verið með hugann við græðgi, guðleysi og tómleika sam­
tíðar sinnar. Jafnvel hefur hann fengið á sig orð fyrir að vera spámannlega
vaxinn og geta öðrum skáldum fremur lesið samtíð sína og framtíð. Og oft var
þörf en nú er nauðsyn. Fyrsti kaflinn ber heitið Fyrirsjáanleg blinda og kemur
vel heim og saman við stöðu skáldsins sem sjáanda.
Það er leitun að þeirri bók Biblíunnar sem fjallar um græðgi og girnd sem
aldrei seðst á eins skorinorðan hátt og Predikarinn. Fleygustu orð hans (og þau
sem endurtekin eru í sífellu) eru þau að allt sé hégómi og eftirsókn eftir vindi.
Í Predikaranum eru einnig spekimál, ráðleggingar til þjóðar.
Þessi bók Biblíunnar ómar raunar svo sterkt í gegnum ljóðin í Rennur upp
um nótt að stundum dettur manni í hug að Ísak hafi verið með hljóðbókarút­
gáfuna á fullu blasti í i­Podnum á meðan hann var að skrifa. Og víst er hann
predikari, sem ekki þreytist á að deila á þjóð sína, eins og í ljóðinu Öld vatns­
berans – leiðbeiningar 1.
Já, góðir fávitar, þið neitið því ekki
að við erum sammála um að aukinn hagvöxtur
er það sem allt snýst um
og að til þess dó Jesús að feðgarnir í Baugi
og Landsbankanum mættu ríkja á markaðnum
og tryggja okkur um eilífð hin hagstæðustu kjör
– sem jafnvel englana fýsir að kynnast … (bls. 32)
Margt er ort til samtíðarinnar en aldrei kemst ljóðmælandinn undan því að
leita ábyrgðarinnar fyrst og fremst hjá sjálfum sér, eða hreinlega bara leita að
sjálfum sér, eins og í ljóðinu 811 Hvergi – Snældusnuffsljóð – Til sjálfs mín, hvar
sem mig er að finna. Þeirri leit lýkur víst aldrei og skáldið stillir sjálfu sér upp
andspænis heiminum öllum í ljóðinu Heimurinn og segir í örvæntingu (og með
hástöfum): „Ó, ÞAÐ ER KANNSKI BÚIÐ AÐ FINNA ALLAN HEIMINN, EN
ÉG VAR EKKI EINU SINNI BÚINN AÐ FINNA MIG!“ (19)