Tímarit Máls og menningar - 01.05.2002, Page 32

sitt síðasta embættisverk í borginni: Að bursta
Björn & co í kosningunum í vor. Það verður ör-
ugglega mjög gott fyrir Samfylkinguna að fá
ÉSollu fyrir formann en kannski spurning
hvort það verði jafn gott fyrir (sland.
Hún er vinsæl og mun færa flokknum
fylgi en gallinn við hana er sá að hún
þorir ekki að vera óvinsæl. Og það
hlýtur að vera mikill löstur á stjórn-
i málamanni. Hún hefur ítrekað
I veigrað sér við því að taka óvin-
----------® sælar ákvarðanir,
sama hvort
það er flugvöllinn
burt eða byggingafram-
kvæmdir á „Eyjabökkum
Reykjavíkur"; „útivistarsvæðinu”
góðkunna við Glæsibæ þar sem aldrei
sést neinn fyrir utan manninn sem varð
næstum því úti þar um árið. [ flugvallarmálinu
tók borgarstjóri reyndar ákvörðun en ákvað að
friða okkur með sýndarkosningum þegar hún
heyrði kurr í sínum hópi. Og hinn óleysti leik-
skólavandi er nú afsakaður með því að fólk hafi
svarað vitlaust í skoðanakönnun árið 1994.
Þörfin var víst meiri en fólk gaf upp. Já. Þegar
allt kemur til alls er víst ekki svo gott að stjórna
samkvæmt skoðanakönnunum. Eða eiga leið-
togar að vera í eilífu lýðtogi?
Vont er þegar valdsmenn óttast valdið. Það
veldur engu nema vonbrigðum. Af helsta for-
ystufólki Samfylkingarinnar höfum við annars-
ye^ar þá sem völdin hafa en veigra sér við að
beita þeim og hinsvegar þann sem engin hefur
en hótar öllu og öllum með því. Væri ekki ráðið
að finna hér einhvern milliveg?
Ef til vill er maður þó að gera of miklar vænt-
ingar til borgarstýrunnar og gleymir að taka til-
lit til þess að hingað til hefur hún þurft að
stjórna með þunga framsóknarkúlu um ökklann
(sem fest er með línu kallaðri net) og nú bætist
við síst óléttari vinstri-græn kúla um hinn
ökklann á næsta kjörtímabili, kúla sem alls ekki
má velta við án þess að það fari fyrst í umhverf-
ismat. Þó ættu þær klyfjar ekki að afsaka alla þá
varkárni sem vinstri meirihlutinn hefur sýnt af
sér við stjórnun borgarinnar. Einn góður stuðn-
ingsmaður borgarstjóra orðaði það svo við mig
að ég væri í raun mónúmentalisti og góður
borgarstjóri væri sá sem væri ósýnilegur og
héldi bara í horfinu. Mér finnst slíkt tal bera
merki um metnaðarleysi. Maður lifir bara einu
sinni en sumir fá að verða borgarstjórar þrisvar
og til hvers er fólk í pólitík ef ekki til að breyta
og skilja eitthvað eftir sig?
En hvað, maður má víst ekki vera of ósann-
gjarn. Á næsta kjörtímabili mun R-listinn sjálf-
sagt láta reisa Skuldasafn Reykjavíkur í
Tryggvagötunni, við hliðina á Listasafni Reykja-
víkur. Það verður gaman að sjá hvort það verði
frftt inn.
Kosturinn við Ingibjörgu Sólrúnu er samt sá
að hún virðist að mestu hafa losað sig við
gamla vinstri drauga og er realpólitíkus nýrra
tíma. Það er Blair-blær yfir henni. Þetta
gildir reyndar um Össur líka - eftir að
hann losaði sig við kjafta-slaufuna og
setti upp corporate-bindið - en
það sem þau vantar er kjarkur og áræði,
hugmyndir og þorið við að leiða, leiða okkur
sauðina, svo ekki sé minnst á stefnuna, sjálfa
„pólitíkina". Slíkt er nauðsynlegt ef takast á að
búa til stóran og almennilegan miðjusækinn
krataflokk á la New Labour.
Við finnum ekki fyrir stórum mun á stefnu-
málum Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks. Að(
minnsta kosti ekki í borginni, sem kann aðl
vera skiljanlegt, og þó ekki. f þorgarmálunum|
eru það Höfuðborgarsamtökin sem gefa okk-
ur eina róttæka valkostinn með sinni skýru og|
hugfrelsandi fersku miðborgarstefnu. Stórul
framboðin tvö eru ennþá föst í hinni ömur-
legu og úreltu úthverfastefnu sinni og hafal
bæði jafnslæman smekk á arkitektúr eins ogj
sannaðist í nýafstaðinni samkeppni um tón-|
listarhús sem lítur út eins og ofurhönnuð ogi
ísköld Bang & Olufsen samstæða (sjálfsagt íf
von um jafngóðan hljómburð og því merkil
fylgir). [ þeirri vinningstillögu er miðborginnij
búinn hægfara steinsteypudauði; er ætlað að|
blæða út á enn einu glæsitorginu sérhönnuðu|
fyrir veður og vind.
I landsmálum fylgja þessir flokkar einnigl
stórt séð sömu stefnu sem kenna má við al-|
menna skynsemi. Samfylkingin virðist (ath.
virðist) jafnfylgjandi einkavæðingu, virkjun-:
um, stóriðju, Kára Stefánssyni og lægri skött-J
um á fyrirtæki og Davíðsflokkurinn, en mun-J
urinn er sá að Sjálfstæðisflokkurinn leiðir enj
Samfylkingin töltir á eftir. Sóknartækifæril
hennar eru þó inn í raðir hins mjúka hægri-|
fylgis, líkt og hjá Blair forðum, þar sem Evr-|
ópumálin ættu að verða besta vopnið. En
til þess skortir frumkyæðið; að vera á
undan, og láta un\æðuK(a elta fengnar
hugmyndir. Því miður virðast flestar nýj-
ungar ennþá koma frá hægri.
Fyrr í vetur varpaði Björn Bjarnason því
fram að setja ætti leikskóla í skólaskyldu.
Einföld og snjöll hugmynd sem myndi án
efa leysa leikskólavandann í eitt skipti
fyrir öll. Það merkilegasta við þessa til-
lögu er þó sú einkennilega staðreynd að hún er
í raun erkitýpísk kratahugmynd og átti því frem-
ur að koma úr ranni Samfylkingar. En það að
henni skuli hafa verið varpað útúr Valhöll sýnir
okkur vel hversu flatt og lygnt hið pólitíska
landslag er orðið og laust við gömlu vindáttirn-
ar hægri og vinstri.
Hafa allir vinstri menn losað sig við sína rauðu
drauga? Hvað er vinstri-stefna í dag? Af hverju
kallar sumt fólk sig vinstra-fólk?
Gallinn við íslenska pólitík er sá að hér er
ekkert að. Við búum í fullkomnasta þjóðfélagi
sem jörðin hefur nokkru sinni séð. Allir hafa
nóg að bíta og brenna. (Reyndar þarf alls eng-
inn að bíta neinn né brenna neitt.) Tækifærin
standa öllum opin. Rúllustigarnir í Leifsstöð
flytja landann uppí allar heimsins vélar þrisvar á
ári. Ef menn vilja gerast rithöfundar fá þeir
189.000 krónur á mánuði frá ríkinu hálft árið. Ef
menn vilja læra tálknfræði í Austin, Texas greið-
lir Lánasjóður götu. Allar stofur eru 40 gráðu
heitar. Enginn sest ósaddur við sjónvarpið. Og
enginn fer ólesinn í háttinn. Þeir sem hrjóta eru
látnir sofa með súrefnisgrímur. Annar hver gít-
\ argrípandi unglingur rambar á barmi heims-
frægðar. Forsetinn er ástfanginn. Það þykir
I vottur um fátækt ef menn láta sjá sig á þriggja
ára gömlum bíl. Einstæðar mæður fá pössun
um hverja helgi og krakkarnir nýjan pabba á
mánudeginum. Á barnaheimilum eru börnin
! beðin að slökkva á farsímunum sínum á meðan
| fóstrurnar lesa framhaldssöguna.
Kæri Jón Baldvin. Er langt síðan þú komst til
j islands? Hér hefjast fréttatímarnir á lækkuðu
| verði á agúrkum og komu farfugla. Heitasta
barátta dagsins er háð um ískalt grjót inná
Öræfum. Á meðan sefur hver þjóðfélags-
þegn í heitu rúmi. Öðruvísi okkur áður brá.
Við lifum í hinu fullkomna velferðarríki:
Meistaraverki kratismans. Þar sem öll bar-
átta er afstaðin, þar sem öll mál eru í höfn.
Við búum handan við vinstri og hægri.
Öll aðalmál dagsins koma þvert á þær
gömlu línur. Evrópusambandið hugnast
fólki í öllum flokkum öðrum en sértrúar-
söfnuðinum yst til vinstri þótt sjálfstætt
þenkjandi sjálfstæðismenn viðskipta-
I heimsins þori lítt að impra á því af ótta við
að styggja okkar geðstirða forsætisráð-
herra. Flestir eru sammála um umhverfis-
mál á meðan þeir hafa efni á því. Verndun
hálendisins er lúxus sem menn geta leyft
sér á meðan hægt er að skreyta suður-
ströndina með ál- og stálverum sem skila
gróða í búið. Hin eilífa vonlausa byggða-
stefna er afleiðing okkar fáránlegu kjör-
dæmaskipunar sem mun taka á sig enn