Tímarit Máls og menningar - 01.05.2002, Page 60

trukkurinn að hökta eitthvað. Hann kipptist til
og ég var nærri dottinn af bekknum í einum
rykknum.
- Hvað nú, muldraði Ragnar og hægði ferð-
ina.
Bíllinn nam staðar í vegkantinum. Ragnar fór
út og opnaði vélarhlífina. Smástund leið. Við
hinir sátum þöglir inni á meðan. Svo birtist
hann aftur glottandi:
- Bensínstífludjöfull, sagði hann um leið og
hann opnaði dyrnar, - tekur bara smástund,
bætti hann við og skellti hurðinni aftur. Ég sá
hann bretta upp ermarnar og svo hvarf hann
undir hlífina á nýjan leik. Við sátum inni í þögn-
inni. Þá sneri stúdentinn sér skyndilega við í
framsætinu og spurði mig að nafni. Hann þér-
aði mig. Röddin var mjó eins og hann sjálfur.
Hann horfði ekki í augun á mér heldur á loftið í
bílnum fyrir ofan höfuðið á mér.
- Ég heiti ísólfur Pétursson, svaraði ég.
Úlfur, sem sat á bekknum við hliðina á mér,
leit þá á mig og rétti mér höndina.
- Wolfgang, sagði hann lágt. Við tókumst í
hendur. Handtakið var þétt. Stúdentinn rétti
mér líka höndina en án þess að segja neitt.
Hann hafði stórar hendur miðað við hvað hann
varað öðru leyti fíngerður. Síðan sneri hann sér
aftur við í sætinu, horfði fram og sagði þurr-
lega:
- Eruð þér nýr starfsmaður á stöðinni?
Ég sagði þeim að ég væri eiginlega ekki
starfsmaður heldur bara vikapiltur yfir sumarið.
- Já, einmitt, svaraði þá stúdentinn og virtist
annars hugar.
Úlfur kinkaði kolli og setti skeifu á munninn
til að láta vita að hann hefði skilið samtalið. Svo
þögðum við allir drykklanga stund. Mér lék auð-
vitað forvitni á að vita hvert við værum að fara.
- Verður þetta mikill mokstur? spurði ég og
reyndi að vera kumpánlegur.
Stúdentinn þýddi spurninguna fyrir Úlf án
þess að snúa sér við. Svo svaraði hann eftir dá-
litla þögn. Hann talaði mjög hægt og yfirvegað
og horfði beint fram á veginn á meðan:
- Já, það þarf ábyggilega dálitið að grafa og
róta til vikrinum, en við höfum vonandi eitthvað
upp úr þessu.
Það var greinilegt að þeir héldu að ég vissi
allt um málið. Mér fannst allt í einu dálítið vand-
ræðalegt hvað ég var illa upplýstur. Ég hugsaði
mig um í smástund og spurði svo hvort það
væri enn langur spotti ,,upp eftir".
- Nei, þetta verða varla nema tveir tímar
héðan af, svaraði stúdentinn um leið og Ragn-
ar settist upp í bílinn. Ragnar ræsti vélina og gaf
hressilega inn nokkrum sinnum. Leit svo hróð-
ugur á okkur hina.
ánni stinga í stúf við umhverfið, þeir eru svo vel
grónir. Ég man að ég varð eiginlega stór-
undrandi á þessu. Ég þurfti að hugsa mig um í
dálítinn tíma áður en ég áttaði mig á því af
hverju þetta var svona. Það blasti ekki við mér
þá, óhörðnuðum unglingnum.
Annars man ég að birkið var enn ekki laufg-
að þennan dag. Vorið hafði verið kalt. Við ókum
hægt eftir vegarspottanum sem lá upp með
ánni. Þetta var eiginlega varla bílvegur heldur
meira í ætt við reiðslóða. Út til kantanna var
mikið af grjóti og vegna þess hve breiður trukk-
urinn var þurftum við að silast áfram. Annars
hefði bíllinn, og sjálfsagt við líka, liðast í sund-
ur.
Það var mikið f ánni og hún kolmórauð á lit-l
inn. Mér varð starsýnt á auðnina sem blasti við
handan Þjórsár. Þar var þá allt miklu minna gró-
ið en nú er. Ég hafði aldrei áður séð samfellda
svarta sandauðn, enda hafði ég þá ekki komið
lengra en austur að Selfossi á ævinni. Þessi
sjón vakti einkennilegar tilfinningar hjá mér. Ég
fylltist af einhverri undarlegri ró. Það geri ég
enn þegar ég á leið um sandana fyrir austan og
í þau skipti sem ég hef komið upp á hálendið.
Hekla sást ekki fyrir skýjum og ég hafði ekki
hugmynd um að hún feldi sig bak við slæðuna.
Við stoppuðum við Gaukshöfða og gengum
upp til að virða fyrir okkur útsýnið. Höfðinn er
við mynni dalsins vestan megin og af honum er
gott útsýni yfir dalinn neðanverðan. Ragnar
gekk fyrstur, enda í hlutverki leiðsögumanns.
Þegar við vorum komnir upp hóf hann að segja
frá Gauki á Stöng. Hann benti okkur í áttina að
Stangarfjalli um leið og hann lýsti því fyrir okk-
ur að Gaukur hefði verið mesti kappi íslands-
sögunnar og miklu meiri afreksmaður en Gunn-
ar á Hlíðarenda. En því miður hefði Gauks saga
Trandiissonar týnst, líklega verið étin eða
brunnið úti í Kaupmannahöfn, og því væri lítið
sem ekkert vitað um ævi kappans:
- Nema hvað að hann hélt við kellinguna á
næsta bæ, sagði hann og horfði sposkur á mig.
Ég gerði tilraun til að brosa. Ragnar var
heimamaður, hafði verið hér margoft í smala-
mennsku og þekkti öll örnefni í dalnum.
- Þarna niður frá, sagði hann og benti yfir á
sandsléttuna handan árinnar, hinum megin í
dalnum - þarna er staðurinn, þarna undir fjall-
inu.
Svo sneri hann sér að stúdentinum:
- Þar hefur fokið ofan af þeim á bletti.
Stúdentinn leit á Úlf og benti líka. Úlfur kink-
aði kolli eins og hann var vanur.
Ég held að á þessum tímapunkti hafi byrjað
að renna upp fyrir mér að leiðangurinn væri lík-
lega ekki tengdur stöðinni. Hér var greinilega
eitthvað allt annað á seyði. Ég reyndi þó allt
hvað ég gat að láta þá ekki sjá neitt á mér.
Við Ragnar gengum aftur niður að bílnum en
stúdentinn og Úlfur urðu eftir uppi. Þeir
skimuðu í kíki og tóku myndir. Þegar við kom-
um að bílnum náði Ragnar í mjólkurkassa sem
var undir bekknum. Þaðan tók hann upp kaffi-
brúsa og ýmsar kræsingar, smurt brauð og
kleinur. Við vorum auðvitað allir orðnir svangir.
Stúdentinn og Úlfur voru í hrókasamræðum á
leiðinni niður. Ég settist á þúfu og tuggði rúg-
brauð með kæfu.
- Hér voru allmargir bæir áður og allt öðruvísi
umhorfs, heyrði ég stúdentinn útskýra fyrir Úlfi
þegar þeir nálguðust okkur - blómleg sveit,
skógur, grösugar engjar.
Hann þagnaði um stund og Ragnar stóð upp
til að rétta þeim bolla. Ragnar hellti fyrst í hjá
Úlfi og svo stúdentinum. Hann skenkti þeim
mjög varlega og var greinilega að leggja sig
fram við að trufla ekki stúdentinn meðan hann
hélt áfram að útskýra fyrir gestinum:
- Hinir fornu voru vanir að byggja bæi sína
uppi á hólum eða utan í hlíðum til að geta fylgst
með mannaferðum. Það þurftu þeir að gera
vegna þess að hver og einn var kóngur í ríki
sínu. Það var ekkert ríkisvald í landinu. En
Það er fallegt á Þjórsárbökkum. Hólmarnir í