Tímarit Máls og menningar - 01.02.2006, Side 21

Þáttur af Friðriki VII
her sinn frá Holsteini heim til Sjálands þar sem hann gat á ný deilt kjör-
um við vitringa. Vinir hans og aðdáendur sögðu hann fríðan sem Bald-
ur og mælskan sem Braga. Hann gekk að eiga Karlottu Friðriku prins-
essu af Mikluborg, sem var sannlega ein fögur frú og unni manni sínum
mikið en leiddist langar fjarverur hans í herbúðum. Er Kristján Frið-
riksson kom heim frá Holsteini var Karlotta Friðrika barni aukin. Á
tilskildum tíma fæddi hún sveinbarn er hlaut nöfnin Friðrik Karl Krist-
ján. Kristján unni lítt sveininum Friðriki og ekki var svipmót með þeim
og gjörðist nú næsta kalt með þeim Kristjáni og Karlottu Friðriku og lét
hann svo um mælt að hún hefði haft í seli. Ekki veit ég hver rök eru fyrir
þeim áburði, en víst er að Kristján Friðrik sagði skilið við Karlottu Frið-
riku er sveinninn var veturgamall.
Friðrik Karl Kristján, síðar Friðrik VII, var síðastur einvaldskonung-
ur í Danmörku. Hann var svo mikill friðmaður að af honum er naumast
nokkur saga. Hann var sagður vitgrannur og eru margar sögur sagðar
af honum því til sönnunar, en það er þó hald mitt er þetta rita, að hann
hafi verið svo mjög vitrari flestum mönnum að fáir einir hafi kunnað að
meta hann að verðleikum. Það mun þó vera satt að ýmis hans uppátæki
mega tæplega teljast konungleg. Hann var í heiminn borinn í Amalíu-
borg einni nóttu eftir Plasídusarmessu á sama misseri og andaðist afa-
bróðir hans Kristján konungur VII, sem hafði þá lengi verið ær. Þegar
foreldrar hans slitu samvistum var hann settur í ýmis fóstur og hafði
hann í frumbernsku lítið af föður sínum að segja og móður sína sá hann
nær aldrei síðan. Er hann óx úr grasi gengu til margir lærðir meistarar
að kenna honum ýmis fræði. Þá var mikil áhersla lögð á vit og lærdóm
einvaldskonunga, og skyldu þeir vera í hvívetna forsjá sinna þegna og
töldu margir menntað einveldi fullkomnast stjórnarfyrirkomulag en
aðrir drógu í efa. Og það hafa einnig margir dregið í efa að unnt hafi
verið að gera þvílíka kröfu til allra Aldinborgarkonunga. Mjög illa gekk
að kenna Friðriki reikning og tungumál og ólíkt föður sínum náðu fagr-
ar íþróttir og vísindi ekki að vekja áhuga hans. Ein var þó sú grein fag-
urra fræða sem hreif Friðrik Kristjánsson, hann var mjög forvitinn um
öll forneskjuvísindi og þótti það mesta unun að rjúfa fornmannahauga
og tröllastofur. Víða má enn sjá í Danmörku gröft hans og hagabrot.
Seint gekk að kenna Friðriki Kristjánssyni kristileg vísindi og var
hann fyrst tekinn fyrir gafl er hann var seytján vetra og hálfs. Samtímis
var opinberuð trúlofun hans og Vilhelmínu, yngstu dóttur Friðriks VI.
Voru þau þremenningar í karllegg, en almáttugur Guð má nú einn vita
hvort Kristján VIII var sonur Friðriks Friðrikssonar eða Friðriks af
Blýkeri og hvort Friðrik VII var sonur Kristjáns VIII. Og ekki sæmir
TMM 2006 • 1
19