Heimsmynd - 01.10.1987, Qupperneq 30

VIÐSKIPTI
EFTIR GUNNAR SMARA EGILSSON
]
i
A
Sölvhóls-
götunni heyrist
jafnvel sú skoðun
að harka í
viðskiptum sé
mannúðleg.
rennir sér
Pað var stór sprengja sem stjórn Sam-
bandsins læddi hljóðlega inn á blaða-
mannafund um miðjan ágúst. Sambandið
hafði gert tilboð í 67 prósent hlutafjár Út-
vegsbankans hf. Þar með varð uppstokk-
un bankakerfisins ekki frestað lengur.
Uppstokkun er hafði verið yfirlýst stefna
hverrar ríkisstjórnar á fætur annarri. Allt
frá því að ríkisskipuð nefnd skilaði af sér
því áliti árið 1971.
Það var því langur þráður í sprengjunni.
En hvað kom mönnum þá á óvart? Að
frumkvæðið skyldi að lokum vera hjá
Sambandinu?
En hvernig leit staðan út frá sjónarhóli
Sambandsins? Uppstokkun í bankakerf-
inu var óumflýjanleg. íslenskir bankar eru
of smáir, framleiðni ekki næg og þeir skila
því of litlum arði. Petta kerfi er mun dýr-
ara en víðast erlendis. Sambandið átti fyr-
ir lítinn banka, Samvinnubankann, með
346 milljón króna eigið fé. Sá banki hefur
ekki haft mikið frumkvæði í þeim hrær-
ingum sem hafa átt sér stað á fjármagns-
markaðinum á undanförnum misserum.
Samvinnubankinn stofnaði ekki veðdeild
fyrr en síðastliðið vor, síðastur banka utan
Útvegsbanka. Á síðasta ári stofnaði bank-
inn fjármögnunarleigufyrirtækið Lind hf.
ásamt Samvinnusjóði íslands og franska
bankanum Banque Indosuez. Lind fór
hægt af stað, en starfsemin hefur verið að
lifna á síðustu mánuðum.
Pað er kannski dæmigert fyrir það
hversu lítið Sambandið hefur beitt sér á
þessum markaði, að þegar það gaf út sín
fyrstu skuldabréf sá Kaupþing um sölu
þeirra. Landsbankinn sá síðan um sölu
annars verðbréfaflokks þess.
Það var því ljóst að Sambandið var ekki
vel búið undir sviptingar á fjármagns-
markaðinum og þá samkeppni sem þær
leiða af sér. Uppstokkun bankakerfisins
fótskriðu
leiðir af sér stærri og öflugri banka. Ýmsar
nýjungar hafa rutt sér til rúms á þessum
markaði að undanförnu og enn fleiri er að
vænta. í þann darraðadans hefði Sam-
bandið lítið með Samvinnubankann að
gera, jafnvel þó hann gleypti Alþýðu-
bankann. Saman hafa þessir tveir bankar
ekki nema 8 prósent af heildarveltu bank-
anna.
Sambandið hefur því séð sína sæng upp-
reidda. Ef öflugur einkabanki rís upp úr
öskustó Útvegsbankans, með Iðnaðar-
banka og Verslunarbanka innanborðs,
myndi hann veita ríkisbönkunum aðhald
og grimm samkeppni á fjármagnsmarkað-
inum hæfist. Þá samkeppni stæðist Sam-
vinnubankinn ekki. Þá lægi beinast við að
breyta honum í sparisjóð.
Það má því segja að Sambandið hafi
verið að vernda þá fjármuni sem það hef-
ur þegar sett í fjármagnsfyrirtæki sín með
tilboðinu í Útvegsbankann, um leið og
það er að tryggja viðskiptastöðu sína.
Bankastarfsemi á íslandi er nefnilega tal-
in álitleg viðskiptagrein á komandi árum.
Erlendis þar sem gerðar hafa verið til-
slakanir á fjármagnsmarkaði hefur mikil
uppstokkun fyrirtækja á þessu sviði fylgt í
kjölfarið. í Bretlandi er talað um Big
Bang sem er fólgið í því að kaupa eða vera
keyptur sjálfur. Því hafa risið upp blokkir
sem spanna allt svið fjármagnsþjónustu.
Þjónustan hefur orðið æ samhæfðari sem
sést vel á því að tryggingastarfsemi og
bankar eru að færast nær hvort öðru.
Breytingar á þessum markaði hér hafa
ekki enn náð jafn langt. Samt sem áður
má sjá þess merki að undanfarið hafi verið
að myndast blokkir á fjármagnsmarkaðin-
um. Þessar blokkir samanstanda af bönk-
um, tryggingafélögum, sterkum erlend-
um bakhjörlum, verðbréfamörkuðum og
fj ármögnunarleigufyrirtækjum.
30 HEIMSMYND