Heimsmynd - 01.07.1993, Qupperneq 21

Heimsmynd - 01.07.1993, Qupperneq 21
vegar hafa eiginleg markmið í hinni skipulegu hreyfingu öreiganna verið opinberlega óskilgreind síðan þessi áform um valdatöku voru lögð á hilluna. Hvað gerist í hreyfingu sem eitt sinn boðaði kúgun ragnarök og hafði ekkert að missa nema hlekkina? Á sjötta áratugnum og þeim sjöunda svaraði hin formlega ís- lenska verkalýðshreyfing þessari spurningu verklega í tveimur lotum. Alþýðusambandið hafði verið guðfaðir vinstristjórnarinnnar 1956, og fengið höfuðflokka sina tvo til að taka þar saman höndurn i ágætu samræmi við þáverandi hugmyndir um tengsl flokka og faghreyfingar. Haustið 1958 gekk Hermann Jónasson, forsætisráðherra vinstri- stjórnarinnar, inn á Alþýðusambandsþing og bað um stuðning við efnahagsráðstafanir til að halda landinu á floti og stjórninni á lífi. Hann fékk nei. Verkalýðshreyfingin var ekki reiðubúin til neinna fórna til að tryggja „sína“ flokka í stjórnarráðinu. í kjarasamn- ingum tæpum áratug síðar, í júní 1964, gekk verkalýðshreyfingin hins vegar til samninga við viðreisnarstjóm sem naut afar takmarkaðs stuðnings innan hreyfingarinn- ar. I almennum kjarasamningum skuldbatt stjórnin sig ýmis konar félagslegra aðgerða, og á móti lofaði verkalýðshreyfingin í raun til að hætta beinum afskiptum á vettvangi flokkastjórnmála. Lykilmenn í þessari þróun voru verka- lýðsforingjarnir og alþingismennirnir Hanni- bal Valdimarsson og Eðvarð Sigurðsson. sinn úr hvorum höfuðstraumi hreyfingarinnar. Út um byggðirnar byltingin fossar Sýnilegasta minnismerki þessara við- burða og afleiðinga þeirra í þjóðarsögunni er Breiðholtið í Reykjavík. Bygging þess var ákveðin í kjarasamningum og var gríðarlegt framfaraskef í húsnæðismálum á höfuð- borgarsvæðinu. Það kom líka miklu fjöri í bygginga- bransann. Með því tók verkalýðshreyfingin á tákn- rænan hátt við sjálfseignar- stefnu hægriafla í húsnæðis- málurn. En ríkisvaldið (og Sjálfstæðisflokkurinn) gekkst inn á verulega opinbera að- stoð til að fjármagna þessa sjálfseignarstefnu með verð- bólgulánum á niðurgreidd- um vöxtum. Og það voru slegin lán fyrir þessu úti í löndum. Og þau þarf víst að borga aftur... Þá tæpu þrjá áratugi sem síðan eru liðnir hefur Verkó haldið sig á þessari braut, og þó aldrei frekar en á tólf ára valdatíma Ásmundar Stefánssonar í forystu ASÍ. Samningaviðræður um kaup og kjör fara ekki lengur Magnús L. Sveinsson, formað- ur Verslunarmannafélags Reykjavíkur. íslenskar aðstæð- ur hafa leitt til þess að kristi- legir sósíaldemókratar úr Sjálfstæðisflokknum hafa haft sterk ítök í hinni faglegu samfylkingu öreiganna. fram rnilli kaupenda vinnuafls og seljenda þess, heldur er karp- ið orðið þríeitt. Á sama tíma hafa orðið verulegar breytingar á afstöðu hvers til annars í þessum stöðuga kjaraballett, sem á tæknimáli mundi sennilega heita pas de trois. Ríkið var í upphafi i hlutverki sáttasemjar- ans í deilu hinna hat- römmu andstæðinga. Því líbrettói er löngu búið að henda, og nú er ríkið í stöðugri vörn gagnvart Tveim- ur vinum sem hóta að fara báðir í frí ef ekki er látið eftir þeim það sem þeir hafa ákveðið. Vegna þessarar þróunar hafa ýmsir gagnrýnendur verka- lýðshreyfingarinnar gefið samráði og samstarfi ASÍ og VSÍ nafnið kjaramála- ráðuneytið - sameig- inlega myndi hinir frægu „aðilar vinnu- markaðarins" eins konar ríki í ríkinu: valdastofnun um kjaramál og alrnenn þjóðmál sem enginn man eftir að hafa kosið sér og hvergi er getið um í stjórnarskránni. Kannski má orða það þannig að hér hafi handhafar auð- magnsins - sem heldur ekki hafa verið kosnir - rýmt til í brúnni fyrir forystumönnum verkalýðshreyfingarinnar. Miðstöðvar þessa kerfis eru á skrifstofum heildarsamtakanna, en þau treysta tengslin ekki síst innan hverrar greinar í gegnum yfirráð sín yfir skyldu- bundnum lífeyri landsmanna. Að auki kemur ótölulegur grúi opinberra og óopinberra nefnda og ráða. Stundum er urn þetta þríveldi notað hugtak frá tímum Mússolinis á Ítalíu og kallað korpóratismi. Það er ekki sögulega hárrétt, því að þar voru atvinnurekendur og verkamenn í sörnu samtökum innan hverrar starfsgreinar, - Benedikt Davíðsson, forseti Alþýðusambandsins, og Magnús Gunnarsson, formaður Vinnuveitendasambandsins. Ýmsir gagnrýnendur verkalýðshreyfingarinnar hafa gefið samráði og samstarfi ASÍ og VSÍ nafnið kjaramálaráðuneytið - sameiginlega myndi hinir frægu „aðilar vinnumarkaðarins" eins konar ríki í ríkinu. og ríkisvald fasista átti alltaf síðasta orðið. En á annan hátt hafa þessar hugmyndir II Duce gengið í endurnýjun lifdaga á íslandi og annar staðar í norðanverðri Evrópu á síðustu áratugum. Æskunnar hetjur við hrynjandi söngva hugdjarfar ganga í feðranna spor Innan ASÍ er þokkaleg sátt um þetta ráðuneytishlutverk. Það hefur fært foringj- um hreyfingarinnar veruleg völd í afdrifa- miklum málum, og það hefur líka bætt al- menn samskipti við atvinnurekendur. ASÍ og VSÍ er mikilvægt að ná sem sterkastri sameiginlegri stöðu kjaramálaráðuneytisins gagnvart þriðju aðilum, fyrst og fremst ríkis- valdinu, en einnig til dæmis bankakerfinu, að ógleymdum kjarahópum utan samstarfs- ins. Til að styrkja þá stöðu er reynt að forð- ast vandræði milli aðilanna eins og verða má, og miðstjórnarvald leitast á báðum stöðum við að hefta ásteyting og draga úr óánægju, oft með prýðilegum árangri. Hin sjálfsagða daglega hagsmunagæsla fyrir
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100

x

Heimsmynd

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimsmynd
https://timarit.is/publication/1408

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.