Gríma - 01.09.1942, Blaðsíða 28

26
HAMR A-SETT A
t Otlma
skráði margar þjóðsagnir. Hafði hann það orð á sér,
að vera áreiðanlegur maður og vandaður í hvívetna.
Mun því enginn kunnugur bera brigður á það, að Jón
hafi ritað framanskráða sögu nákvæmlega að efni
eins og hann heyrði hana sagða af kunnugustu mönn-
um í sveit sinni. En þar og víðar á Austurlandi var
sagan algeng á dögum Jóns, og enn kunna ýmsir
Austfirðingar nokkur skil á henni.
Þeir, sem telja allar þjóðsögur bláberan uppspuna,
geta sagt, að þau atriði, sem rétt eru í sögunni, stafi
af því, að menn hafi öðruhvoru rekizt á bréfin og þá
glöggvað sig á þeim. En sagan sjálf bendir alls ekki
á það. Dómarnir eru ekki nefndir á nafn í henni, enda
hafa þeir grafizt og gleymzt í öðru bréfarusli, þegar
tímar liðu.
Frásagnarblær sögunnar ber það einmitt með sér,
að hún hafi gengið lengi í munnmælum. Samt fer
hún rétt með nöfn þeirra Sesselju og Steingríms. Og
meginatriði sögunnar — morðið sjálft — var sam-
kvæmt tíðaranda talið þá sannað, eftir að Sesselja
féll á eiðnum, sem henni var dæmdur. Að því leyti
bergmálar sagan almenningsálitið um glæpinn og
umtal það, sem viðburðurinn vakti um alla Aust-
fjörðu og víðar, eins og greinilega er látið í ljós í
dómi Markúsar sýslumanns. Þá styðst það við sann-
sögulegar líkur, að Sesselja hafi aldrei verið líflátin,
og fullar sönnur fást um hið nána vinfengi þeirra
Bjarna og Sesselju.
Á hinn bóginn er það málum blandað, að Sesselja
frelsaðist við altarishornið í Skálholti, þótt sjá megi,
af hverju sú missögn er sprottin. Þá er og nokkur
ruglingur í sögunni um Þorvarð í Njarðvík. Þjóðsag-
an telur hann Bjarnason. Hann mun hafa verið