Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1996, Blaðsíða 54

• f B RENNIDEPLI
s
lögum um málefni fatlaðra segir
að til Framkvæmdasjóðs fatlaðra
skuli renna óskertar tekjur Erfða-
fjársjóðs til að standa undir þeirn lög-
boðnu verkefnum, sem honurn eru fal-
in með sömu lögum. Fyrir nokkrum
árum eða í ráðherratíð Jóhönnu Sig-
urðardóttur var bætt á sjóðinn verk-
efnum umfram þau lögboðnu þ.e. að
með lögum um ráðstafanir í ríkisfjár-
málum, bandorminum svokallaða,
mátti verja allt að 25% af ráðstöf-
unarfé sjóðsins til rekstrarverkefna.
Þetta var að sögn þá gert til þess að
tryggja framlög til frekari liðveizlu
sem þá var laganýmæli, ráðherra
treystist ekki til að ná þeim framlög-
um fram í fjárlögum almennt. Þetta
átti einungis að vara í eitt ár á meðan
ráðherrann væri að ná vopnum sínum,
en reyndin varð sú að ákvæðið var
endurnýjað og síðar bætt um betur og
fært upp í heimild allt að 40 % af ráð-
stöfunarfé sjóðsins. í fjárlögum næsta
árs á að heita svo að þessi rekstrar-
verkefni séu af sjóðnum tekin þ.e. þau
fara inn í hinar almennu fjárlagatölur,
en á móti kemur enn lækkað framlag
til Framkvæmdasjóðs fatlaðra og það
gerir auðvitað gæfumuninn. A þessu
ári átti Framkvæmdasjóður fatlaðra að
fá til ráðstöfunar 390 millj. kr. að lág-
marki, því þær voru tekjur Erfða-
fjársjóðs í fjárlögum, en sjóðurinn
fékk aðeins 257 millj. kr. þannig að
riímlega þriðjungur var frá honum
færður inn í almenn framlög á fjár-
lögum. Inni í þessari tölu var auðvitað
heimildin um rekstrarráðstöfun upp á
40%, en hér var vel við unað einfald-
lega af því að sjóðurinn fékk álitlegar
upphæðir til viðbótar: endurgreiðsl-
una frá Sólborg upp á 80 millj. kr. og
á annað hundrað milljónir króna sem
umframinneign hjá Erfðafjársjóði.
Þrátt fyrir þetta var afgreiðsla sjóðsins
afar ófullnægjandi hvað fjölmargt
varðar m.a. til öryrkjafélaga í dýrmæt-
um og þörfum verkefnum fyrir sitt
fólk.
x
Ifjárlögum næsta árs fær Fram-
kvæmdasjóður fatlaðra hins vegar
165 millj. kr. aðeins og er það rétt
innan við 40% af lögboðnum fram-
lögum í ljósi þess að Erfðafjársjóður
á að skila á næsta ári 420 millj. kr.
40% heimildin er hins vegar fallin
brott og rekstrarverkefnum þannig af
sjóðnum létt, en sjóðurinn þá aðeins
lækkaður á móti svo um hreinan hrá-
skinnaleik er að ræða. Alvara málsins
felst auðvitað í því að ákvæðið um
óskertar tekjur Erfðafjársjóðs inn í
Framkvæmdasjóð fatlaðra er að engu
haft, ráðstöfunarfé Framkvæmdasjóðs
verður a.ö.l. aðeins þessar 165 millj.
kr. og skuldbindingar vegna næsta árs
- óhjákvæmilegar - nema u.þ.b. þess-
ari sömu upphæð. Þar inni er auðvitað
áfram flutningur út af Kópavogshæli,
en á sinni tíð var samningur þ.a.l.
gerður milli ráðuneyta heilbrigðis- og
félagsmála um þennan flutning, en sá
var í raun innistæðulaus hvað allar
framkvæmdir varðaði, enda mátti
skilja hann svo að sjálfstæð búseta
yrði aðallausnin. Að sjálfsögðu hefur
hins vegar komið í ljós að þessi
flutningur kallar á sambýli fyrst og
síðast og svo þjónustustofnanir beint
í kjölfarið. En nóg um það. Það sýnist
því mjög augljóst nú að gjörsvelta á
Framkvæmdasjóð fatlaðra á næsta ári
til allra þeirra þörfu verkefna sem bíða
svo víða. Ef þessi verður raunin þá
geta aðildarfélög okkar séð sína sæng
uppreidda varðandi þær verðmætu
framkvæmdir sem þau mörg hver
standa í og þjóna mjög fjölmennum
fötlunarhópum, eru í raun að ráðast í
framkvæmdir til að sinna þeirri þjón-
ustu sem ríkið annars ætti og yrði
sannanlega að sinna.
Meðferðin á Framkvæmdasjóði
fatlaðra er dæmafá og sýnir
það, að hversu haldgóð sem löggjöf
annars er þá reynist auðvelt framhjá
að ganga af einmitt þeim sama lög-
gjafa er lögin setur svo og sér í lagi
framkvæmdavaldinu. Því verður að
treysta að einhver leiðrétting fáist hér
á við fjárlagagerð, því annars er aug-
ljóst að ríkisvaldið ætlar ekki að styðja
við bakið á t.d. framkvæmdum þeirra
félaga okkar sem eru að tryggja hina
ýmsu þjónustuþætti við fatlaða, sem
rfkið sinnir annaðhvort ekki eða ekki
nógu vel. Það glitrar a.m.k. ekki góð-
ærið af Framkvæmdasjóði fatlaðra.
Og ef þessi verður hin endanlega
meðferð meirihlutans á Alþingi þá er
í flest skjól fokið.
*
Eðlilega eru héðan allnokkur sam-
skipti við skattayfirvöld. aðal-
lega þó hér í Reykjavík. Allnokkuð
er um að fólk komi hingað eftir álagn-
ingu opinberra gjalda og fái liðveizlu
okkar við lagfæringar. Er þá ýmist eða
hvoru tveggja skrifað til skattstofu og
framtalsnefnda. Sú er reynslan hér af
þessum tilskrifum að í yfirgnæfandi
hluta tilvika er vel við brugðist og
lækkun álagðra gjalda staðreynd, enda
máske afar eðlilegt. Það fólk sem
hingað leitar á yfirleitt margar og
miklar hremmingar að baki og hefur
úr litlu að spila og heimildin til lækk-
unar gjaldstofns á einmitt að þjóna
þessu fólki. Hins vegar verður hér
einnig að nefna til annars konar
afgreiðslu - endurtekna - varðandi
fólk sem hefur orðið fyrir áfalli því
sem mest má verða, þ.e. að á tekju-
árinu hefur það horfið úr atvinnulífinu
og verið til örorku metið. Einmitt þetta
fólk ætti að njóta þeirrar fremstu til-
hliðrunar sem lækkunarheimildin
segir til um að okkar mati. í öllum til-
fellum sem um ræðir var um að tefla
mánaðarlegt tekjuhrap sem skipti ein-
hverjum tugum þúsunda eða frá 20
þús. rúmum upp í nær 40 þús. Svar til
allra var á þá leið að ekki hefðu orðið
þær breytingar á högum sem leitt gætu
til lækkunar og var því synjað beiðni
um tilhliðran með lækkun gjalda.
Okkur hér þykir sem einmitt þarna
eigi hið opinbera að koma verulega
vel til móts við fólk og einnig er þetta
óskiljanleg afgreiðsla í ljósi þeirra
fjölmörgu gleðilegu jásvara sem frá
skattinum bárust. Sem betur fór tók
Framtalsnefnd Reykjavíkur (en þaðan
voru öll tilvikin) rösklega á þessum
málum og veitti verulega lækkun út-
svars, sem í öllum tilfellum bjargaði
afar miklu hjá þessu vægast sagt hrak-
lega setta fólki. Mál þetta verður tekið
upp við skattayfirvöld, því engu öðru
skal trúað en hér sé um handvömm
hugsunarleysis að ræða en ekki klára
ásetningssynd.
54