Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1998, Qupperneq 7

og var fyrstu árin í sjúkra-
þjálfun á Grund. Hún seg-
ist muna óljóst eftir risa-
stórum baðkerum með
sjóðandi heitu vatni, en þá
var talið best að hafa vatnið
nógu heitt. Otti og skelfing
fylgdu þessum stað, svo að
litlu stelp-
unni Krist-
ínu hryllti
við að fara
þangað.
“Hvílík-
ur munur
þegar Jón-
ína kom,-’
segir Krist-
ín, "hún
gat talað við mig! Viðmót
hennar var líka svo hlýtt, að
mér fannst notalegt að fara
til hennar. I þjálfun barna
skiptir geysimiklu máli, að
þau séu ekki hrædd við
þjálfara sinn. Auðvitað
þurfti að beita þessi börn
sterkum aga, sem var ekki
auðvelt verk.
Jónína lét mig finna,
hvað þetta var mikilvægt og
beitti ákveðni samtímis
ríkri hlýju. Hún talaði beint
til mín, ekki yfir mig, þótt
ég væri barn. Eg var í
sjúkraþjálfun þrisvar í viku
til unglingsára. Fyrir mér
er Jónína andlit Styrktar-
félagsins, fasti punkturinn
sem tók alltaf á móti manni
á haustin og hélt utan um
mann, þótt ég væri ekki
alltaf hjá henni í þjálfun.
Mér er afskaplega hlýtt til
hennar, á henni mikið að
þakka,” segir Kristín, “veit
ekki hvernig líkamlegt
ástand mitt væri, ef ég hefði
ekki notið hennar frábæru
þjálfunar, svo mikilvægt að
fá góða þjálfun á meðan
maður er að vaxa. Eg held
að flestir sjúklingar hennar
hafi sömu sögu að segja.”
Kristín var tíður gestur
á Sjafnargötunni, síðar á
Háaleitisbrautinni öll sín
skólaár. “Þjálfunin var
geysilega tímafrek. Eg var
alltaf sótt beint úr skólanum
og keyrð heim um kvöld-
matarleytið. Foreldrar mín-
ir áttu ekki kost á að keyra
mig þangað og ég veit ekki
hvernig þau hefðu farið að
öðruvísi.”
Já, annar starfsmaður
hóf störf hjá Styrktar-
félaginu á Sjafnargötunni,
um leið og Jónína. Sigurð-
ur Ólafsson bílstjóri starfar
enn hjá félaginu.
“Mikil framsýni hjá
félaginu að kaupa strax bíl.
Bílaeign var ekki eins al-
menn þá og nú,” segir Jón-
ína. “Sigurður er enn í
fólksflutningum, en nú í
hálfu starfi. Ferðaþjónusta
fatlaðra sér að mestu um
aksturinn, en hefur komist
yfir lítið meira en að flytja
fólk sem er háð hjólastól-
um. Nú er Blindrafélagið
búið að semja við leigubíla-
stöð um ferðaþjónustu fyrir
blinda, sem dregur eitthvað
úr álaginu.”
Allt hefur þetta kostað
mikla peninga. Hvernig
var með tækjabúnað fyrstu
árin?
“Allt var á byrjunarreit
og tækjabúnað vantaði til-
finnanlega. Þess vegna
varð Kvennadeild Styrkt-
arfélagsins til.” Jónína er
kímileit, þegar hún minnist
stofnfundarins. “Við tók-
um okkur saman nokkrar
konur, staðráðnar í að safna
peningum til tækjakaupa.
Við vorum ekkert að tví-
nóna við þetta, en boðuðum
til stofnfundar í Oddfellow-
húsinu. Urðum síðan alveg
skelfingu lostnar, þegar við
stóðum frammi fyrir troð-
fullu húsi!
Kunnum ekkert í fund-
arsköpum, en einhvern
veginn gekk þetta. Um
árabil stóðum við fyrir
bingókvöldum, árlegum
basar og ýmsum uppákom-
um. Alveg ótrúlegt, hvað
við gátum fjármagnað kaup
á mörgum tækjum.”
Hvað sagði maðurinn
þinn um sjálfboðavinnu á
kvöldin ofan á fulla dag-
vinnu?
Jónína brosir. “I
Kvennadeildinni unnu eig-
inmennirnir líka sjálfboða-
störf. Þeir voru alltaf innan
handar t.d. við undirbúning
á árlegum basar. En vissu-
lega var ekki algengt þá að
konur ynnu fulla dagvinnu.
Ég reyndi að draga úr
vinnu, þegar yngra barnið
fæddist, en gat það ekki á
meðan skortur á sjúkra-
þjálfurum var svona mikill.
Nú er breytt þjóðfélag
og tíma Kvennadeildar
lokiðíbili. Húnfóraðdala
fyrir tíu árum. Nú vinna
flestar konur fullan vinnu-
dag utan heimilis og svo
mörg foreldrafélög komin í
tengslum við barnaheimili
og skóla, að mæður geta
ekki sinnt þeim öllum. Ég
vil ekki segja, að Kvenna-
deildin sé dáin, en hún ligg-
ur í dvala.”
Skólamál og fyrri
einangrun
“Þekkirðu ekki þennan,
mamma,” sögðu krakkarnir
mínir, þegar þau voru lítil
og sáu fatlaðan mann til-
sýndar. Þá var sjaldgæftað
sjá fatlaðan mann á götu, en
vegna starfa míns voru
bömin mín vön að umgang-
ast fatlaða.
í leikskóla lék dóttir mín
sér oft með dreng sem vant-
aði báðar hendur. Þegar
hún var spurð, hvernig
henni fyndist að leika sér
með honum, svaraði hún:
“Nú, er hann ekki með
hendur?” Hún hafði ekkert
tekið eftir því.
Ég held að þetta sé í
hnotskurn það sem gerist,
þegar fólk binst vináttu-
tengslum við mikið fatlað
fólk, að það hætti að taka
eftir fötlun þess.
Á fyrstu árum Styrktar-
félagsins og fram á áttunda
áratuginn fengu mikið fötl-
uð börn hvorki inni í leik-
Oddný Sv.
Björgvins
skóla né almennum skóla,
sem var í samræmi við ríkj-
andi viðhorf í þjóðfélaginu.
Kennararhöfðu ekki vanist
fötluðum börnum og kunnu
ekki að koma fram við þau.
Styrktarfélagið braut
ísinn með því að stofna
heimavistarskóla í Reykja-
dal í Mosfellssveit fyrir
fötluð börn á grunnskóla-
aldri haustið ’69. Reykja-
dalsskóli starfaði í sex ár
eða þar til Hlíðaskóli fór að
taka við fötluðum börnum.
Til að ryðja brautina fyrir
yngri börnin rak félagið
leikskóla á endurhæfing-
arstöðinni í afar takmörk-
uðu húsplássi í tæp tvö ár.
Allt var þetta mikið
brautryðjendastarf,” segir
Jónína, “og dvölin í
Reykjadal geysilega mikil-
væg fyrir börnin sem voru
þarna innan um jafnaldra
sína. Fötluð börn voru oft
mjög einangruð. “Vinirnir
eru það skemmtilegasta í
Reykjadal,” sagði einn
ungur dvalargestur.
Styrktarfélagið keypti
Reykjadal upphaflega
sem sumardvalarstað árið
’63. Þá var erfitt að koma
fötluðum börnum í sumar-
dvöl og mikið fötluð böm
dvöldu í Reykjadal 2-3
mánuði á sumrin. Nú er
miklu breiðari hópur sem
kemur í sumardvöl í
Reykjadal og dvelur í
skemmri tíma.
Útivist, gönguferðir og
sundþjálfun hafa alltaf
verið fastir liðir. Fyrst voru
allir fjármunir sem inn
komu lagðir í húsnæðið, en
nú er keppst við að gera
göngustíga og skapa skjól
í trjálundum. I Reykjadal
var lítill sundpollur sem var
mikið notaður og Þorsteinn
Einarsson útvegaði íþrótta-
kennara á sumrin sem ríkið
borgaði. Nú er risin þar ný
og fín sundlaug.
Mikil áhersla hefur ætíð
verið lögð á æfingar í vatni.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
7