Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1998, Qupperneq 50

• f B RENNIDEPLI
Staðtölur almannatrygginga
geyma margan mætan fróð-
leik, eins og áður hefur verið
á minnst hér í blaðinu.
Þar er m.a. fróðleg tafla um útgjöld
almannatrygginga í samanburði við
heildarútgjöld ríkisins árin 1990-
1996.
1990 voru útgjöldin 22 milljarðar
776 millj. kr., en 1996 var upphæðin
29 milljarðar 751. millj. kr. 1990 eru
útgjöld almannatrygginga 19.3%, en
eru þó ekki nema 19,8% 1996oghafa
m.a. lækkað frá 1995 en þá voru þau
20% allra útgjalda ríkisins.
Þetta gerist þrátt fyrir afar umtals-
verða fjölgun öryrkja svo þúsundum
nemur á þessu tímabili svo og einnig
fjölgun aldraðra og mætti verða til
umhugsunar þeim sem kveina hæst og
kvarta yfir þessum þætti ríkis-
útgjaldanna en gleyma þá gjörsam-
lega heildarútþenslunni. Það væri t.d.
fróðlegt að sjá ýmis ráðuneyti og
aukningu hjá þeim milli þessara ára
og svo allt til dagsins í dag. Það væri
t.d. fróðleg lesning að bera saman
útgjöld utanríkisráðuneytis okkar
1990 og nú 1998 en þar mun vera um
mjög ríflega tvöföldun framlaga úr
ríkissjóði að tefla, og ræða fáir um
útþensluna þar, án þess að hér verði
gert lítið úr erlendum samskiptum
okkarafýmsutagi. Hins ber þá einnig
að gæta að hin erlendu samskipti eru
býsna fjárfrek í öðrum ráðuneytum
einnig.
Vissulega er ekki hér verið að
hvetja til útgjaldaaukningar ríkisins
umfram brýnar þarfir, en hins vegar
ætti það alveg dagljóst að vera að þar
sem öryrkjar eiga í hlut með megin-
þunga lífskjara sinna í húfi þá er
íslenska ríkið ekki eins rausnarlegt í
þeirra garð og þegar hlynna þarf að
sendiráðum Islands úti í löndum.
Það sýna og sanna dæmin deginum
ljósari frá fjárlagaafgreiðslu síðasta
árs.
s
Ifréttum blaða í kringum áramót
var til þess vitnað með nokkru
stolti að á liðnu ári hefði kaupmáttar-
aukning orðið nær 11 % á ársgrund-
velli. Þetta þýðir í raun það að launa-
vísitalan mælir svo og þykir hún
nokkuð raunhæfur mælikvarði.
Af því hefur verið gumað að á
liðnu ári hafi bætur almannatrygginga
hækkað um 8,5-8,7% eftir því hversu
reiknaðer. Afþessuer því miður ljóst
að ekki er nú ástæðan sú að betur hafi
verið við öryrkja gjört en aðra - síður
en svo. Þetta undirstrikar eðlilega þá
sanngjörnu kröfu Öryrkjabanda-
lagsins að bætur fylgi launavísitölu
svo öllu réttlæti sé sem best fullnægt.
Því miður var ákvæði það sem ríkis-
stjórn okkar fékk lögfest fyrir síðustu
áramót ekki um það að fylgt skyldi
launavísitölu heldur það eitt sagt að
taka skyldi mið af launaþróun í land-
inu.
Samkvæmt ofanrituðu ætti að vera
ljóst að öryrkja skortir rúm 2% til að
fylgja prósentutölunni fyrir almenna
kaupmáttaraukningu í landinu. Pró-
senta er svo eitt, krónutala annað og
ef út í það er farið yrði dæmið að sjálf-
sögðu mun dekkra fyrir öryrkjana, svo
lágur sem þeirra tekjugrunnur er. Eitt
er alveg ljóst. Herða þarf baráttuna
fyrir því að launavísitala í landinu
mæli öryrkjum sanngjarnar hækkanir
svo þeir dragist ekki enn meira aftur
úr, því nú fer því víðs fjarri að hæstu
bætur almannatrygginga nái lægstu
launum sem greidd eru á almennum
vinnumarkaði. Kröfur öryrkja um að
hæstu bætur fylgi a.m.k. lágmarks-
launum eru því eins hógværar og
sanngjarnar og nokkrar kröfur í
samfélaginu geta verið.
s
Iallri umræðunni um yfirfærslu
málefna fatlaðra frá ríki til sveit-
arfélaga hefur ekki borið mikið á
sérmálum ýmsum, sem þó þarf alveg
sérstaklega að taka tillit til og finna
sem farsælastan farveg.
Alveg sérstaklega þykir undirrit-
uðum sem Starfsþjálfun fatlaðra eigi
að vera þar í brennidepli og eftir gerð
þjónustusamnings félagsmálaráðu-
neytis og Öryrkjabandalags Islands
f.h. Starfsþjálfunar fatlaðra knýr það
mál enn frekar á um sem ágætasta
úrlausn.
Með þessum þjónustusamningi
fæst meira fjármagn til þessarar þörfu
stofnunar og línur skýrast enn um
hlutverk Öryrkjabandalagsins þó frá
upphafi hafi staðið í reglum Starfs-
þjálfunar að Öryrkjabandalag Islands
beri rekstrarlega ábyrgð á Starfsþjálf-
un fatlaðra.
Öryrkjabandalagið hefur enda
árlega veitt Starfsþjálfun fatlaðra
góðan styrk, fyrst í formi húsaleigu
meðan Starfsþjálfun var hér til húsa
og svo síðan í formi beinna styrkja.
En ákveðin lögverndun þessarar
stofnunar þarf til að koma, svo bráð-
brýn sem efling hennar til athafna
góðra er.
I lögum um málefni fatlaðra segir
nú að Greiningar- og ráðgjafarstöð
ríkisins skuli sett sérlög. Samskipta-
miðstöð heyrnarlausra og heyrnar-
daufra, Heyrnar- og talmeinastöð
Islands og Sjónstöð Islands starfa allar
eftir sérlögum sem tryggja bæði sess
þeirra í kerfinu og hlutverk um leið.
Aþekka löggjöf er nauðsyn að setja
um Starfsþjálfun fatlaðra til að tryggja
stöðu hennar og markmið. Framhald
þess getur svo allt eins orðið það að
Öryrkjabandalagið verði með þjón-
ustusamningi af hálfu félagsmála-
ráðuneytis rekstrarlega ábyrgt fyrir
Starfsþjálfun fatlaðra til framtíðar.
Sérstaða þessarar starfsemi er slík
að hún þarf að eiga sér öruggan
bakhjarl í góðri rammalöggjöf sem
tryggir umfram allt tilveru hennar til
framtíðar, því um mikilvægt hlutverk
hennar efast enginn sem til þekkir.
Öryrkjabandalagi Islands ber að
hafa forgöngu um slíka lagasetningu.
s ;
Aaðalfundi Öryrkjabandalagsins
á liðnu hausti var samþykkt
samkvæmt tillögu skipulagsnefndar
að setja á laggirnar vinnuhópa eða
starfsnefndir um hina ýmsu mála-
flokka er þýðingarmestir teljast í
hagsmunabaráttu fatlaðra. Þessar
nefndir eru nú fullskipaðar og teknar
til starfa og má hiklaust vænta hins
besta af störfum þeirra. Skipulags-
nefndin starfar áfram undir forystu
Björns Hermannssonar, kjaramála-
nefnd stýrir Garðar Sverrisson, bú-
setunefnd er undir stjórn Helga
Hjörvar, Guðríður Ólafsdóttir stjómar
50