Íþróttablaðið - 01.05.1978, Qupperneq 95

Útilíf
I fjórða kasti var hann á
Þegar þetta Iþróttablað kemur fyrir
augu lesenda verða stangveiðimenn
vaentanlega búnir að landa fyrstu löx-
um sumarsins eftir að hafa beðið
óþreyjufullir langar og dimmar vetrar-
nætur. Stangveiðiíþróttin hefur átt
stöðugt vaxandi vinsældum að fagna á
Islandi samfara aukinni velmegun
meðal landsmanna, en hún er óneitan-
lega dýr íþrótt, þar sem veiðileyfi í lax-
veiðiám eru dýr svo og búnaður og til-
kostnaður allur. Þrátt fyrir þetta kjósa
þúsundir manna að eyða hluta sumar-
leyfis til að fara í laxveiði og komast
þannig í snertingu við náttúru landsins
og takast á við konung vatnafiskanna í
straumhörðum fljótum og dvelja í góð-
um félagsskap.
ísland hefur sérstöðu meðal þeirra
þjóða sem eiga því láni að fagna að
Atlantshafslaxinn gengur í ár þeirra til
hrygningar vegna þess að stórfellt átak
hefur verið gert hérlendis í fiskeldis og
fiskræktarmálum. Þessi þróun byrjaði
fyrir rúmum aldarfjórðungi og nú
njóta íslenzkar laxveiðiár frægðar
meðal stangveiðimanna um allan
heim, sem koma hingað til að stunda
þessa íþrótt.
Ástæðan fyrir hnignun Atlantshafs-
laxins er einkum ofveiði í sjó og neta-
veiði í ám og vötnum, en einnig hafa
sjúkdómar gert mikinn usla. Á Islandi
hefur þróunin orðið í aðra átt, neta-
veiðar í sjó hafa verið bannaðar og
netaveiðar í ám takmarkaðar þótt enn
veiðist verulegt magn af laxi í net.
Leigutakar ánna hér á landi hafa í
mörgum tilfellum keypt netalagnir af
bændum og þannig hefur þetta þróast
hægt og sígandi. 1946 veiddust hér á
landi um 12600 laxar. 10 árum síðar
19200 árið 1966 alls 28.700 og 1976
tæpir 60000. Þetta eru næsta ævintýra-
legar tölur.
í dag eru starfræktar á íslandi 10
laxeldisstöðvar, sem allar eru í einka-
eign utan Laxeldisstöðvar ríkisins í
Kollafirði. Hafa eigendur stöðvanna átt
erfiða daga við uppbyggingu þeirra og
hugsjónin fleytt þeim áfram í barátt-
unni til að afla aukins skilnings. Fjár-
veitingar til fiskeldis og fiskræktarmála
hafa verið af skornum skammti og því
er það átak, sem gert hefur verið enn
aðdáunarverðara.
Fiskifræðingar víða um heim hafa
sýnt þessum málum á íslandi mikinn
áhuga og Sameinuðu þjóðirnar hafa
veitt hingað verulega styrki til rann-
sókna, sem búist er við að gefi góðan
árangur. Þá er nú einnig verið að byrja
á tilraunum til að rækta lax í laxlausum
ám, og var veittur til þess verulegur
norrænn styrkur. Verði góður árangur
af þeim tilraunum má búast við að
stórátak verði gert til að rækta upp fleiri
ár á þann hátt. í dag eru skráðar rúmar
80 ár hjá Veiðimálastofnun, sem lax-
veiðiár, en talið er að gera megi fjöl-
margar aðrar ár laxgengar með seiða-
95