Ljósmæðrablaðið - Dec 2020, Page 25

25
stuðning er ekki alltaf hægt að veita á þverfræðileg-
um fæðingardeildum sjúkrahúsa (Bohren, Hofmeyr,
Sakala, Fukuzawa og Cuthbert, 2017). Í Cochrane-
-samantekt á rannsóknum áhrifa samfellds stuðnings
í fæðingu þá virðist samfelldur stuðningur í fæðingu
hafa jákvæð áhrif á útkomu kvenna (Bohren o.fl.,
2017). Yfirseta ljósmæðra í fæðingum er tæki þeirra
til þess að veita samfelldan stuðning í fæðingu þar
sem tengsl og traust myndast á milli ljósmóður og
konu. Í yfirsetu þróast þekking ljósmæðra og færni
til að stuðla að öryggi mæðra og barna þeirra (Ólöf
Ásta Ólafsdóttir, 2009).
Í ljósmæðrastýrðri umönnun, líkt og er á ljós-
mæðrastýrðum einingum, er lögð áhersla á að sama
ljósmóðirin, eða teymi ljósmæðra, fylgi konunni í
gegnum allt barneignarferlið. Ljósmóðirin eða ljós-
mæðurnar meta hvort þörf sé á frekari eftirliti eða
þjónustu og kalla eftir henni. Í samantekt 15 rann-
sókna (n=17.674), þar sem útkoma ljósmæðrastýrðr-
ar umönnunar í barneignarferlinu var borin saman
við læknisstýrða eða blandaða umönnun heilbrigð-
isstétta, kom í ljós að konur, sem hlutu ljósmæðra-
stýrða umönnun á meðgöngu og í fæðingu, þurftu
síður mænurótardeyfingu, spangarklippingu eða
áhaldafæðingu. Þær voru líklegri til að fæða sjálf-
krafa og sömu líkur voru á keisaraskurði í hópunum
(Sandall, Soltani, Gates, Shennan, og Devane, 2016).
Rannsóknir á útkomu fæðinga
Árið 2011 var birt stór bresk rannsókn (Birthplace
in England) sem bar saman inngrip og útkomur
kvenna og barna, eftir ætluðum fæðingarstað í
byrjun fæðinga, hjá heilbrigðum konum í eðlilegri
meðgöngu. Rannsóknin sýndi almennt jákvæða út-
komu fæðinga utan sjúkrahúsa (Brocklehurst o.fl.,
2011). Rannsóknir á útkomu fæðinga eftir fæðingar-
stöðum hafa víða ýtt undir stefnubreytingar hjá
heilbrigðisyfirvöldum, bæði hvað varðar framboð
fæðingarstaða utan sjúkrahúsa en einnig varðandi
fræðslu um fæðingarstaði utan sjúkrahúsa. Sem
dæmi má nefna að National Institute for Health and
Care Excellence (NICE) gaf út klínískar leiðbeiningar
árið 2014 varðandi mæðravernd, byggðar á niður-
stöðum bresku rannsóknarinnar. Í leiðbeiningunum
er heilbrigðisstarfsfólk hvatt til þess að fræða heil-
brigðar konur í eðlilegri meðgöngu um útkomu
fæðinga á ljósmæðrastýrðum einingum innan og
utan sjúkrahúsa og útkomu heimafæðinga, skýra út
fyrir þeim að þær hafi val um fæðingarstað og styðja
þær í því vali (NICE, 2014).
Íslenskar rannsóknir á útkomu ljósmæðrastýrðra
eininga
Til eru lýsandi rannsóknir á útkomu fæðinga, bæði
á Heilbrigðisstofnun Suðurlands og Heilbrigðis-
stofnun Suðurnesja. Meistaraverkefni Sigrúnar Krist-
jánsdóttir er afturvirk, lýsandi rannsókn á útkomu
fæðinga 112 kvenna sem ráðgerðu að fæða á Heil-
brigðisstofnun Suðurnesja árið 2010. Niðurstaða
rannsóknarinnar var að útkoma úr fæðingum var
góð, í samanburði við sambærilega fæðingarstaði,
bæði á Íslandi og erlendis. Ekkert barn fékk undir 7
í Apgar eftir 5 mínútur (Sigrún Kristjánsdóttir, 2012).
Meistaraverkefni Steinu Þóreyjar Ragnarsdóttur er
afturvirk, lýsandi rannsókn á útkomu fæðinga 145
kvenna sem fæddu á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja
1. maí 2010 – 1. maí 2011. Helstu niðurstöður voru
þær að útkoma spangar var góð, lítið var um notkun
sterkra verkjalyfja, en margar konur nýttu sér baðið,
lítið var um inngrip í fæðingar og meðalapgarskor
nýbura var 8,5 eftir 1 mínútu og 9,7 eftir 5 mínútur
(Steina Þórey Ragnarsdóttir, 2013).
Berglind Hálfdánsdóttir og fleiri báru saman út-
komu heimafæðinga (n=307) á Íslandi við útkomu
á þverfræðilegri fæðingardeild (n=921) í afturvirkri
ferilrannsókn. Niðurstöðurnar sýndu að konur
sem byrjuðu fæðinguna heima þurftu síður hríða-
örvun, eða mænurótardeyfingu og þeim blæddi
síður eftir fæðinguna heldur en konum sem byrj-
uðu fæðinguna á þverfræðilegri fæðingardeild
(Halfdansdottir, Smarason, Olafsdottir, Hildingsson,
og Sveinsdottir, 2015).
Stefanía Ósk Margeirsdóttir (2020) gerði aft-
urvirka, lýsandi rannsókn á útkomu fæðinga í
fæðingarstofu Bjarkarinnar á tímabilinu maí 2017 –
desember 2019. 274 konur stefndu að því að fæða í
fæðingarstofunni á því tímabili og fæddu 145 konur
þar á tímabilinu. Niðurstöður sýndu fram á lága tíðni
inngripa og jákvæða útkomu fyrir konur og nýbura.
Samantektir um útkomu á ljósmæðrastýrðum
einingum
Síðustu árin hefur verið lögð áhersla á að bera
saman útkomu fæðinga eftir fæðingarstöðum og