Ljósmæðrablaðið - des. 2020, Blaðsíða 33

33
á ljósmæðrastýrðum einingum. Hver yrði útkoma
fæðinga á ljósmæðrastýrðum einingum ef allar heil-
brigðar konur í eðlilegri meðgöngu yrðu þvingaðar
til þess að fæða þar? Rannsókn Bernitz og félaga
(2011), sem er slembivalin, stýrð samanburðarrann-
sókn, eina rannsóknin þar sem konur, sem fæddu
á ljósmæðrastýrðum einingum, völdu það ekki
sjálfar og jafnframt önnur af tveimur rannsóknum
sem sýndu ekki marktækan mun á keisaraskurðum
og áhaldafæðingum eftir fæðingarstöðum (Bernitz
o.fl., 2011). Gæti verið að með því að slembivelja
inn á fæðingarstaði þá sé um leið leiðrétt fyrir
viðhorfi kvenna sem mögulega hefur áhrif á útkomu
fæðinga?
Ef viðhorf kvenna skipta máli fyrir útkomu, hvaða
viðhorf eru það þá helst? Í eigindlegri rannsókn
frá Nýja–Sjálandi voru skoðuð viðhorf kvenna
til fæðinga á ljósmæðrastýrðum einingum utan
sjúkrahúsa. Konur, sem ætluðu sér að fæða á ljós-
mæðrastýrðum einingum, höfðu trú á fæðingarferl-
inu og getu sinni til að fæða. Þær höfðu trú á
ljósmóðurinni, umgjörðinni í kringum fæðingar-
þjónustuna og á ljósmæðrastýrðu einingunni
(Grigg o.fl., 2015). Samkvæmt rannsókn á viðhorfum
sænskra og ástralskra kvenna virðist trú á náttúrlegt
ferli fæðinga, vilji til að hafa stjórn á aðstæðum og
óttaleysi gagnvart fæðingum geta aukið líkur á eðli-
legum fæðingum (Haines, Rubertsson, Pallant og
Hildingsson, 2012).
Mat á kerfisbundnum skekkjum í samantektinni
Ekki er öruggt að allar rannsóknir um efnið á til-
teknum tíma hafi fundist. Leitin var takmörkuð við
útgefnar rannsóknir og efni á ensku. Einnig gætu
rannsóknir hafa verið gefnar út fyrr sem hefðu átt
að vera með í þessari samantekt. Ekki er öruggt að
höfundur þessarar fræðilegu samantektar hafi áttað
sig á skekkju allra einstakra rannsókna og því getur
það skilað sér í niðurstöðum samantektarinnar.
Framtíðarrannsóknir
Mikilvægt er að afla samræmdra gagna og fram-
kvæma samanburðarrannsóknir á útkomu ljós-
mæðrastýrðra eininga og þverfræðilegra fæðingar-
deilda á Íslandi. Jafnframt væri áhugavert að skoða
ólík viðhorf kvenna eftir því hvaða fæðingarstað
þær velja sér, viðhorf kvenna til fæðinga almennt
og hver sé upplifun þeirra af öryggi í tengslum við
ólíka fæðingarstaði. Einnig er viðhorf maka verðugt
viðfangsefni þar sem ákvörðun um fæðingarstað
er ekki endilega einhliða ákvörðun hinnar barns-
hafandi konu. Viðhorf ljósmæðra eru heldur ekki
einsleit og áhugavert væri að skoða betur ólík
viðhorf þeirra eftir starfsumhverfi þeirra.
Hagnýting rannsóknar
Mikilvægur þáttur í þjónustu barnshafandi kvenna
er sá að þær hafi val um þá þjónustu sem hentar
þeim og þeirra fjölskyldum best. Til þess að konur
geti tekið upplýsta ákvörðun um hvað hentar þeim
þá er mikilvægt að þær geti fengið upplýsingar um
öryggi á fæðingarstöðum miðað við það þjónustu-
stig sem er í boði á hverjum stað. Samkvæmt klínísk-
um leiðbeiningum um meðgönguvernd á Íslandi þá
á að upplýsa konur um val á fæðingarstað (Land-
læknisembættið, 2008). Niðurstöður þessarar sam-
antektar má nota til að gefa raunhæfar upplýsingar
um öryggi mismunandi fæðingarstaða eða til að
gera fræðsluefni um eðlilegar fæðingar og útkomu
fæðinga eftir fæðingarstöðum. Einnig verður hægt
að nota niðurstöðurnar sem grunn að frekari rann-
sóknum á útkomu fæðinga eftir fæðingarstöðum
eða við endurskoðun á leiðbeiningum Landlæknis-
embættisins frá 2007 um val á fæðingarstað.
Rannsóknir samantektarinnar skortir tölfræði-
legan styrk til að fullyrða um sjaldgæfar útkomu-
breytur nýbura. Miðað við niðurstöður samantektar-
innar telur höfundur þó að íhuga ætti breytt verklag
og mæla með ljósmæðrastýrðum einingum og
heimafæðingum fyrir heilbrigðar konur í eðlilegu
ferli í því skyni að bæta útkomu fæðinga.
Ályktanir
• Konur sem ætla sér að fæða á ljósmæðra-
stýrðum einingum þurfa síður inngrip á borð
við mænurótardeyfingu, hríðaörvun, áhalda-
fæðingu eða keisaraskurð en konur sem ætla
sér að fæða á þverfræðilegri fæðingardeild.
• Hluti kvenna sem byrja fæðingu á ljósmæðra-
stýrðum einingum eru fluttar á hærra þjónustu-
stig í fæðingu. Algengustu ástæður flutninga
er hægur framgangur fæðingar eða þörf á
frekari verkjastillingu. Neyðarflutningar eru
sjaldgæfir.