Ljósmæðrablaðið - des. 2020, Blaðsíða 79

79
ils að vinna að ná til þess hóps og bæta í alla
staði aðbúnað þeirra og stuðningsnet. Um leið
er áríðandi að hafa í huga að allar ófrískar konur
sem staðsettar eru á Íslandi – jafnvel þær sem
vísa á úr landi – eiga rétt á grundvallarmann-
réttindum, stuðningi og mannúð.
Samkvæmt Útlendingastofnun er verklagið
þar að ef kona sækir um alþjóðlega vernd og
er á miðri meðgöngu eða verður ófrísk þegar
umsókn hennar er í ferli er óskað eftir forgangi
að heilbrigðisþjónustu. Sömuleiðis er óskað
eftir því að komast að hjá sveitafélagi. Þær
konur sem hins vegar eru ekki komnar í slíka
þjónustu eru í mun verri aðstæðum og stuðn-
ingur til þeirra er takmarkaður. Ef konur eru ekki
komnar með þjónustu á að vera til staðar sam-
vinna á milli Útlendingastofnunar og viðkom-
andi heilsugæslu um t.d. aðgang að lyfjum,
nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu (t.d. göngu-
deildar og bráðamóttöku kvennadeildar) og
leigubílaþjónustu til að komast á viðkomandi
stað. Að fæðingu lokinni tekur hefðbundin
ungabarnavernd jafnan við en Útlendinga-
stofnun veitir ekki sérstakan stuðning eftir
fæðingu. Þá er ósögð þjónusta ljósmæðra sem
sinna heimaþjónustu til þessara kvenna - sem
samkvæmt þjónustuaðilum hafa gert það af
mikilli alúð, þekkingu og tillitssemi. Umfjöllun
um það er hins vegar grein í annað blað.
Til að fræða lesendur betur um þá þjón-
ustu sem almennt er í boði leituðum við til
Magdalenu Kjartansdóttur, deildarstjóra teym-
is fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd hjá
Reykjavíkurborg (sjá hennar grein hér á eftir).
Hún sagði okkur í hverju hennar starf felst.
Reykjanesbær og Hafnarfjörður eru sömuleiðis
með þjónustu fyrir umsækjendur. Í Reykjanes-
bæ er meginmunurinn á starfseminni að þar er
aðeins um að ræða húsnæði og þjónustu við
fjölskyldur. Þó hefur það gerst að barnshafandi
konum og einstæðum mæðrum hafi verið boð-
ið að búa saman í Reykjanesbæ og þannig hef-
ur ein getað stutt aðra. Í Hafnarfirði er þjónusta
við fjölskyldur og einstæðar mæður. Sú þjón-
usta er einstaklingsbundin og reynt er að mæta
hverri konu þar sem hún er - reynsla þeirra eins
og annars staðar að þessar konur eru oft ein-
mana og oft á tíðum óöruggar og þurfa hlýju
og stuðning. Dæmi um þjónustu sem þau veita
sérstaklega er til dæmis að bílstjóri á þeirra
vegum hefur sótt konur og nýbura á fæðingar-
deildina.
Ljósmæðrablaðið þakkar Magdalenu jafnt
sem öðrum sem haft var samband við kærlega
fyrir tíma þeirra og framlag til að upplýsa þessa
umræðu frekar og fyrir að vera mikilvægur liður
í að tryggja betri og heildstæðari barneignar-
þjónustu. Okkar viðkvæmustu konur þurfa allar
sem ein á slíku að halda og eiga til þess skilyrð-
islausan rétt.
Helstu heimildir:
Edythe L. Mangindin. (2020). Gefum mæðrum rödd: Þró-
un og forprófun spurningalista um upplifun erlendra
kvenna af virðingu, ákvarðanatöku og mismunun í
barneignarþjónustu á Íslandi. Háskóli Íslands, Óbirt
meistararitgerð .
Fair F, Raben L, Watson H, Vivilaki V, van den Muijsen-
bergh M, Soltani H, et al. (2020). Migrant women’s
experiences of pregnancy, childbirth and matern-
ity care in European countries: A systematic review.
PLoS ONE 15(2): e0228378. https://doi.org/10.1371/
journal. pone.0228378
Vefsíður:
UNHCR. (2020). Figures at glance: Sótt af : https://www.
unhcr.org/figures-at-a-glance.html
UNHCR (2019). Global report. Sótt af : https://www.unhcr.
org/globalreport2019/
UNHCR (2014). https://www.unhcr.org/publications/oper-
ations/566958209/baby-friendly-spaces-holistic-app-
roach-pregnant-lactating-women-young-children.
html?query=pregnant%20women
http://www.flotti.org/againstallodds/factualweb/is/2.3/
index.html
Rauði Krossinn. (2020). Fólk á flótta. Sótt á: https://www.
raudikrossinn.is/hvad-gerum-vid/folk-a-flotta/