Bændablaðið - 08.10.2020, Qupperneq 21

Bændablaðið | Fimmtudagur 8. október 2020 21
Flugvélaframleiðandinn Airbus
hefur kynnt hönnun þriggja
vetnisknúinna flugvéla sem allar
eiga það sameiginlegt að skilja
ekki eftir sig neina loftmengun.
Áætlað er að slíkar vélar verði að
veruleika eftir 15 ár.
Airbus hefur gert áætlun sem
miðar að því að vetnisknúnar flugvél-
ar fyrirtækisins verði teknar í notkun
árið 2035. Þær skilji ekki eftir sig
neina loftmengun og virðast talsmenn
Airbus sannfærðir um að þetta muni
verða að veruleika, að því er fram
kemur á vefsíðu Business Insider.
Flugrekstur, eins og hann var
fyrir útbreiðslu COVID-19, var
sagður standa fyrir 2–3% af losun
gróðurhúsalofttegunda í heiminum.
Samkvæmt spá um stóraukið flug og
tvöföldun flugfarþega í 8,2 milljarða
manna á ári árið 2037, má búast við
töluverðri aukningu á losun gróð-
urhúsalofttegunda frá fluginu. Að
vísu eru nýrri gerðir flugvéla spar-
neytnari og eyða minna eldsneyti,
en þær brenna eigi að síður jarð-
efnaeldsneyti.
Vetnisvélar ekki einu sinni í
umræðunni fyrir fimm árum
Glenn Llewellyn, sem hefur um-
sjón með þessu mengunarlausa
hönnunarverkefni Airbus, segir að
fyrir fimm árum hafi vetnisknúnar
flugvélar alls ekki verið í um-
ræðunni. Sannfærandi niðurstöður
með notkun vetnis í öðrum geirum
flutninga hafi gjörbreytt stöðunni
og sannfært menn um að þetta væri
fýsilegur möguleiki í fluginu líka.
Flugvélarnar þrjár sem nú er
verið að leggja drög að hjá Airbus
verða ætlaðar til mismunandi verk-
efna. Félagið miðar við að vera búið
að tileinka sér alla þætti vetnistækn-
innar fyrir árið 2025 til að geta farið
á fullt í hönnun, þróun og tilraunir
með vetnisflugvélar. Ráðgert er að
hönnunarferli og prófanir fyrir til-
skilin leyfi taki um 10 ár. Gert er ráð
fyrir að frumgerð vetnisflugvéla ætti
að vera tilbúin á síðari hluta komandi
áratugar.
Horft er á tvær meginleiðir í
hönnun hreyfla fyrir vetnið. Annars
vegar er gert ráð fyrir smíði sprengi-
hreyfla, svipað og eru í notkun í dag,
nema að þeir noti vetni í stað jarð-
efnaeldsneytis. Bílaframleiðendur
hafa þegar gert tilraunir með slíkar
vélar, en skiptar skoðanir eru um
ágæti þeirra. Hin leiðin er að nota
efnarafala til að umbreyta vetni í
raforku líkt og þekkist í vetnisknún-
um bílum í dag. Slíkir hreyflar geta
hentað vel fyrir flugvélar með hefð-
bundna hreyfla. Þær gætu mögulega
borið allt að 100 farþega og verið
með drægni upp á um 1.000 sjómíl-
ur. Vetnið yrði þá geymt í fljótandi
formi í tönkum fyrir aftan farþega-
rýmið. Það er svipað fyrirkomu-
lag og var í gasknúnu Tuplev-155
farþegaþotunni sem tilraunir voru
gerðar með á tímum Sovétríkjanna.
Þotuhreyflar (turbofan) er síðan
annað mál. Airbus hefur gert áætlun
sem miðar að því að vetnisknúnar
flugvélar fyrirtækisins verði teknar
í notkun árið 2035. Þær skilji ekki
eftir sig neina loftmengun og eru
talsmenn Airbus sannfærðir um að
þetta muni verða að veruleika og
væntanlega líta út svipað og hefð-
bundnar farþegaþotur í dag, nema að
vængirnir yrðu með annarri lögun.
Slíkar flugvélar gætu tekið um 120
til 2000 farþega og yrðu með flug-
drægni upp á um 2.000 sjómílur.
Gert er ráð fyrir að slíkar vélar yrðu
svipaðar og Airbus 320 vélarnar fyrir
utan að ganga fyrir vetni.
Fljúgandi vængur
Þriðja og mest spennandi gerð
flugvéla sem Airbus hefur kynnt
til sögunnar er einsckonar fljúgandi
vængur. Þar er flugstjórnarklefi og
farþegarými hluti af vængnum sem
gefur aukna lyftigetu. Þessa gerð
kalla Airbus „The ZEROe blended-
wing aircraft“.
Þessi gerð flugvéla er sögð gefa
hönnuðum mun meiri möguleika
til að leika sér með. Hún gæti borið
allt að 200 farþega og hefði svipaða
drægni og hefðbundnar skrúfuþotur
sem mikið eru notaðar á styttri leið-
um eins og á Íslandi í dag.
Á mynd sem Airbus hefur sent
frá sér virðist vél af þessari gerð
vera búin tveim hreyflaeiningum
sem hvor um sig er með fjórum
skrúfuhreyflum aftast á vængnum
og verða væntanlega rafknúnir.
Ekkert stél er á þessari hönnun og
líklega er stefnu einfaldlega breytt
með mismunandi hraða á hreyflun-
um sjálfum. /HKr.
Ertu með áætlun
til að bregðast við óvissu?
Við bjóðum viðskiptavinum okkar upp á fullkomið
öryggi í rekstri með öflugum varaafllausnum frá EATON.
Tryggðu þér hnökralausa orku og hugarró í vetur.
Skoðaðu vöruúrvalið á okbeint.is eða
hafðu samband í síma 570 1000.
Airbus áætlar að vetnisknúnar flugvélar
geti verði komnar í loftið árið 2035
Airbus hefur gert áætlun sem miðar að því að vetnisknúnar flugvélar fyrirtækisins verði teknar í notkun árið 2035. Þær skilji ekki eftir sig neina loftmengun
og eru talsmenn Airbus sannfærðir um að þetta muni verða að veruleika. Myndir / Airbus
Þriðja og mest spennandi gerð flugvéla sem Airbus hefur kynnt til sögunn-
ar er eins konar fljúgandi vængur. Þessa gerð kalla Airbus „The ZEROe
blended-wing aircraft“ og tæki hún 200 farþega.
Vetnisknúin allt að 100 farþega skrúfuþota yrði í útliti svipuð að gerð og
þær flugvélar sem mikið eru notaðar á styttri leiðum í dag, m.a. í innan-
landsflugi á Íslandi.
Vetnisknúin þota af svipaðri gerð og Airbus 320 vélarnar, nema hvað lögun
vængjanna yrði með talsvert breyttu sniði.