Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2020, Síða 104

sandra sif gunnarsdóttir og sigríður halldórsdóttir
104 tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 96. árg. 2020
Aðferð
Rannsóknaraðferðin sem notuð var til að svara rannsóknar-
spurningunni nefnist Vancouver-skólinn í fyrirbærafræði.
Fyrirbærafræði er bæði heimspekistefna og eigindleg rann -
sóknaraðferð (Sigríður Halldórsdóttir, 2016). Með Vancouver-
skólanum er verið að rannsaka reynslu einstaklinga af ein-
hverju fyrirbæri. Þá er sýn hvers einstaklings á viðkomandi
reynslu það sem skiptir máli; hann sér reynsluna með sínum
augum, en sýn hans mótast af fyrri reynslu og túlkun hans á
henni.
Rannsóknarferlið í Vancouver-skólanum má setja upp í 12
þrep sem leiða rannsakandann áfram í rannsóknarferlinu
(tafla 1). Í hverju þrepi er farið í gegnum ákveðna vitræna þætti
sem setja má upp sem hringlaga ferli sem farið er í gegnum
aftur og aftur, í gegnum allt rannsóknarferlið.
Þrep 1
Val á samræðufélögum.
Þrep 2
Undirbúningur hugans (áður en samræður
hefjast).
Þrep 3
Þátttaka í samræðum (gagnasöfnun).
Þrep 4
Skerpt vitund varðandi hugmyndir og hugtök
(formleg gagnagreining hefst).
Þrep 5
Þemagreining.
Þrep 6
Smíða greiningarlíkan fyrir hvern þátttak-
anda.
Þrep 7
Staðfesting á hverju greiningarlíkani (niður -
stöður um hvern þátttakanda) með hverj um
þátttakanda. Staðfesting 1
Þrep 8
Heildargreiningarlíkan er smíðað úr öllum
greiningarlíkönunum.
Þrep 9
Heildargreiningarlíkanið borið saman við
rannsóknargögnin. Staðfesting 2
Þrep 10
Að velja rannsókninni heiti sem lýsir niður -
stöðum í örstuttu máli.
Þrep 11
Staðfesting á heildargreiningarlíkani og yfir -
þema með einhverjum þátttakendum.
Staðfesting 3
Þrep 12
Niðurstöður rannsóknarinnar skrifaðar upp
þannig að reynsla þátttakenda komi skýrt
fram.
Leitast er við að velja þátttakendur sem hafa
bæði dæmigerða og ódæmigerða reynslu af
fyrir bærinu.
Fyrirframgefnar hugmyndir ígrundaðar og
settar meðvitað til hliðar.
Tekin eru eitt til tvö viðtöl við hvern þátttak-
anda. Fjöldi þátttakenda er ekki ákveð inn fyrir
fram heldur markast það af mettun (e. satura-
tion) hversu marga þátttakendur er rætt við.
Unnið er samhliða að gagnasöfnun og gagna -
greiningu og gagnagreiningin hefst strax í
viðtölunum.
Rannsakandi les yfir rituð viðtöl og finnur lykil -
setningar og merkingu þeirra, greinir síðan í
meginþemu og undirþemu.
Að átta sig á heildarmynd reynslu hvers ein-
staklings. Meginþemu í sögu hvers þátttakanda
eru dregin fram og aðalatriðin sett fram í
grein ingarlíkani fyrir hvern og einn.
Í hverju greiningarlíkani felst ákveðin túlk un
rannsakanda. Hver þátttakandi er fenginn til
að staðfesta þessa túlkun rannsak andans.
Rannsakandi reynir að átta sig á heildarmynd-
inni af fyrirbærinu sjálfu, átta sig á hver er
sameiginleg reynsla allra þátttakenda og hvað
er frábrugðið. Rannsakandi setur fram heild-
argreiningarlíkan fyrir alla þátttakendur.
Rannsakandi ber saman rituðu viðtölin við
heildargreiningarlíkanið.
Rannsakandinn setur fram niðurstöðu sína um
fyrirbærið í örstuttu máli. Það verður yfirþema
rannsóknarinnar.
Þróun heildargreiningarlíkans byggist alltaf að
einhverju leyti á túlkun rannsakandans. Þessa
túlkun er nauðsynlegt að fá staðfesta af ein-
hverjum þátttakendum.
Að skrifa upp niðurstöður rannsóknarinnar.
Bein ar tilvitnanir í orð allra þátttakenda úr við -
tölunum til að reynsla þátttakenda fái að heyr ast
og auka þannig trúverðugleika niður staðna.
Þátttakendur voru 9 konur á aldrinum 28 til
38 ára. Meðalaldur þeirra var 33 ár.
Leitast var við að átta sig á fyrirframgerðum
hugmyndum og leggja þær til hliðar eins vel og
auðið var.
Tekið var eitt viðtal við sex þátttakendur og tvö
viðtöl við þrjá þátttakendur, samtals 12 viðtöl.
Til að spyrja ýtarlegri spurninga var haft sam-
band við fimm þátttakendur aftur.
Unnið var samhliða að gagnasöfnun og gagna -
greiningu. Hugmyndum var komið í orð, hlust -
að, lesið, ígrundað.
Við endurtekinn lestur viðtalanna var stöð ugt
verið að velta fyrir sér og ígrunda hver rauði
þráðurinn væri í frásögn hvers og eins. Greint
var í meginþemu og undirþemu.
Rannsóknargögn um hvern þátttakanda voru
ígrunduð og smíðað einstaklingsgreiningarlíkan
úr öllum þemum (meginþemum og undir þem -
um) varðandi þann þátttakanda.
Rætt við hvern þátttakenda til að hver og einn
staðfesti „sitt“ greiningarlíkan. Sam ræður og
sameiginleg ígrundun.
Rannsakandandi reyndi að átta sig á heildar-
myndinni á fyrirbærinu sjálfu (megin niður -
stöður rannsóknarinnar). Öll einstaklings -
greiningarlíkönin voru borin saman og smíðað
eitt heildargreiningarlíkan.
Viðtölin lesin yfir aftur og borin saman við
heildargreiningarlíkanið.
Niðurstaða rannsakanda um fyrirbærið var:
„Ég er einhvern veginn með metnaðinn í botni“:
Reynsla ungra aðstoðardeildarstjóra í hjúkrun
af stjórnunarstarfi sínu.
Heildargreiningarlíkanið var kynnt 3 þátttak-
endum og voru þeir samþykkir því.
Niðurstöðurnar skrifaðar upp með hjálp heild-
argreiningarlíkansins, vitnað í þátttakendur
jafn óðum svo reynsla þeirra komi skýrt fram.
Tafla 1. Tólf meginþrep rannsóknarferils Vancouver-skólans í fyrirbærafræði
Þrep Lýsing á þrepum Gert í þessari rannsókn