Studia Islandica - 01.06.1970, Side 83

81
að brúa bilið milli skólaára Ragnars og hins misheppnaða
lífs hans í Ameríku. Síðari hluti sögunnar hefst svo með
kafla xvi og lýkm- með xxix. kafla. Lýsir hann banda-
rísku spillingarþjóðfélagi og þróun Ragnars í glæpamann.
Loks er síðasti kaflinn eins konar eftirmáli, þar sem sagan
er látin hverfa aftur til upphafs síns. Gefur það henni óneit-
anlega meiri heildarsvip en hún hefði ella haft. En höfuð-
gallinn á byggingu verksins er sem sagt sá, að það klofnar
um miðjuna, og hefur höfundi ekki tekizt nógu vel að fella
hlutana saman í listræna, samræmda heild.
Fyrri hlutinn lýsir að meira eða minna leyti eigin reynslu
Guðmundar Kambans á uppvaxtarárum hans. Og engum
blöðum er um það að fletta, að lýsingin á atvinnuleit og ör-
yggisleysi Ragnars Finnssonar í síðari hluta bókarinnar á
sér einhver rök í lifi Kambans sjálfs í New York, vonbrigðum
hans þar og bágum kjörum, þó að skáldsagan gangi miklu
lengra.1 Má í þessu sambandi minna á kvæði Kambans,
Jólleysingi, sem ort er í New York árið 1916, en í því eru
m. a. þessi erindi:
Ég er jóllaus maður,
japla á tappakork,
engan þarf ég hnífinn
og engan þarf ég fork,
geng í hvítri birtu
á Broadway í New York.
Ríki, ég er morðingi.
Tennur bítur frost.
Ríki, ég er morðingi.
Rottan nagar ost.
Ríki, jafnvel rottan -
taktu mig í kost! 2
1 Þetta er álit ýmissa kunningja Kambans. Og í Ord og Bild 1939,
29, segir, að skáldsagan Ragnar Finnsson sé „tildels selvbiografisk".
2 Eimreiðin 1934, 117.
6