Studia Islandica - 01.06.1970, Blaðsíða 27

25
vinnu, og það væru beinlínis misgerðir gagnvart honum og
þjóðinni að setja það ljós undir mæliker.“ 1
Árin 1896-1901 bjó fjölskyldan á Skildinganesi við
Skerjafjörð. Var Guðmundur þá sendur í skóla, einn bam-
anna. Þótti föður hans minni missir að honum frá heimil-
inu en einhverju hinna, sem voru duglegri við vinnu.
Snemma árs 1901 keypti Jón Hallgrimsson jörðina Bakka
vestur i Ketildölum við Arnarf jörð, og fluttist öll fjölskyld-
an þangað nema Guðmundur, sem varð eftir í Reykjavik
um sinn. Móðir hans hafði fengið því framgengt, að hann
gengist undir inntökupróf í Menntaskólann um vorið, og
komið honxrni fyrir hjá séra Friðriki Friðrikssyni. Ekki stóðst
Guðmundur prófið í þetta sinn, og vom það móður hans
mikil vonbrigði, því að nú þótti henni minni kostur á, að
nokkurt bamanna yrði sett til mennta, fyrst svona fór fyrir
því bókhneigðasta.2
Strax og Guðmundur kom vestur um sumarið, var hann
settur til starfa, enda nóg að gera, því að auk búskapar hafði
faðir hans komið á fót verzlun og útgerð. „En honrnn hafði
ekkert farið fram sem verkmanni við að falla á prófinu inn
í Latínuskólann.“ 3 Helzt var hægt að nota hann við skrá-
setningu á vörum og bréfaskriftir, og einnig var hann lát-
inn segja yngri systkinum sínum til. Um aðra kennslu fyrir
þau var ekki að ræða.
Snemma hafði borið á því, að Guðmundur væri skáld-
mæltur, og fékkst hann þó nokkuð við að yrkja. Fyrir jólin
1901 samdi Guðmundur fyrsta leikrit sitt, Svikamylluna,4
þá 13 ára að aldri. Það mun nú með öllu glatað. Um þetta
skrifar Gísli hróðir hans:
1 Gísli Jónsson, 44.
2 Nemanda, sem standast ekki inntökupróf í Menntaskólann, er ekki
getið í skýrslum hans. En staðfestingu þess, að Guðmundur hafi gengizt
undir inntökupróf vorið 1901, er að finna í skriflegum prófúrlausnum
þess árs, varðveittum í Þjóðskjalasafni Islands.
3 Gisli Jónsson, 168.
4 Sjá viðtal við Gísla Jónsson í Leshók Morgunblaðsins 26. 5. 1968.