Saga - 2015, Síða 198

mótuðust af sögu og menningu viðkomandi landa. Þar að auki greinir þessi
bók frá því hvernig hópar og hreyfingar tengjast gegnum samstarfsnet á
innlendum og alþjóðlegum vettvangi.
Fyrir fræðimenn og rannsakendur hreyfinga býður bókin upp á þver-
faglegar greiningar og tilviksrannsóknir sem hvetja til nýrrar fræðilegrar
nálgunar í anda kenninga um gagnkvæmt hlutverk „geranda“ og „form-
gerðar“ (e. actor-structure relations) í þróun félagsheilda og samfélaga. Hinar
ólíku fræðilegu nálganir sem birtast í bókinni endurspegla fjölbreytni þeirra
hreyfinga sem rannsakaðar eru. Þær spanna allt frá „grounded theory“ til
kenninga Antonio Gramsci um „stríðsstöður“ og þróun and-hegemónískra
hreyfinga, en aðferðafræðin spannar allt frá eigindlegum aðferðum til
fjölþátta aðferðafræði (e. triangulation).
Tilviksrannsóknirnar eru sérstaklega áhugaverðar því þær fela í sér sam-
anburðarrannsóknir og í mörgum tilfellum byggjast þær einnig á minn-
isblöðum og viðtölum við aðgerðasinna sem tekin voru meðan á mótmæl-
unum stóð eða skömmu síðar.
Tilvikin sýna mismunandi tegundir aðferða sem hreyfingarnar hafa
notað og gert tilraunir með til þess að ná til og virkja mótmælendur og
aðgerðasinna. Í bókinni kemur fram að hreyfingarnar leggja áherslu á þá
meginskipulagsreglu að grundvalla beri hreyfingarnar á fjölbreytni og fjöl-
hyggju fremur en að takmarka þær við eina tegund hugmyndafræði. Til -
vikin undirstrika einnig mikilvægi þess að skapa sameiginlega sjálfsmynd
meðlimanna sem gengur þvert á landamæri og hafnar því að fyrirbæri séu
annaðhvort staðbundin eða alþjóðleg en ekki hvort tveggja samtímis. Í
þessu sambandi er áhugavert að benda á hvernig hreyfingar beita hug-
myndinni um grunnramma (e. master frame) til að ramma inn fyrirbæri í
hugum manna. Grunnrammar bjóða upp á víðtæka túlkun á félagslegum
veruleika og möguleika á að ramma inn staðbundin fyrirbæri eða samhengi
í anda grunnrammans. Grunnrammarnir eru umgjörð sem fela í sér grund-
vallarreglur og markmið hreyfingar; þá má staðfæra og hagnýta í aðgerðum
og mótmælum sem eiga sér stað á tilteknum tíma eða tilteknum stað. Sem
dæmi má nefna umræðuna í bókinni um „vinnu lausráðins fólks“ (e. precar-
ious labour), sem upphaflega var stillt upp sem andstæðu þess starfs öryggis
sem verkafólk í föstum stöðum nyti. Starfsmenn McDonald’s í Frakklandi
mótmæltu árið 2000 fyrirkomulagi vinnu sem byggðist á lausráðningu með
slagorðinu „höfnum lausamennskunni“ og gerðu það að kjarnaskilaboðum
mótmælanna. Síðar var lausamennska sett fram að nýju með jákvæðum
hætti, sem nýtt pólitískt viðfangsefni og samfélagsafl: lausráðið verkafólk.
Árið 2004 var hlutverk lausráðins verkafólks aðalmál 1. maí baráttudagsins
í Mílanó og tóku 100.000 manns þátt í aðgerðunum. Grunnramminn um
fyrir bærið lausráðið verkafólk felur í sér að „lausráðið verkafólk“ er sett í
samhengi við heimsmynd þar sem staða þess er skoðuð sem hluti og
afleiðing af heimsvæðingu í anda nýfrjálshyggju. ennfremur vísar grunn-
ritfregnir196