Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.2012, Qupperneq 115

Andvari - 01.01.2012, Qupperneq 115
andvari SÉRKENNILEGUR, UNDARLEGUR OG FURÐULEGUR EINFARI 113 komu við opna kviku í honum, væru þeir ekki eintómt lof.... Heift hans í garð einstakra manna gat orðið mikil.26 Hér gætir loksins tilraunar til að tengja saman ólíka þætti í skapi Gröndals og jafnvel rómantískan skáldskap hans (og að einhverju leyti satírurnar líka) sem Ingvar lítur á sem hálfgerðan veruleikaflótta.27 Hugtök úr sálfræðinni eru hins vegar enn ekki notuð í greiningu á Benedikt Gröndal. Ingvar notar fúllyndi frekar en þunglyndi og þá má einnig velta því fyrir sér hvort ekki sé heldur auðveldlega sloppið að tengja saman rómantískan skáldskap og veru- leikaflótta. Þannig einkennist umfjöllun um Benedikt Gröndal allt fram á okkar daga af því að framandgera hann sem einrænan furðufugl þó að allt eins sé hægt að líta á hann sem venjulegan mann, haldinn af sálrænum kvilla sem hrjáð hefur margan manninn, gáfaðan sem tregan, snjallan sem hæfileikalítinn, alla tíð. Orðið þunglyndi er þegar komið inn í íslenskt tungumál á þeim tíma sem Dægradvöl er rituð og finna má allmörg dæmi ekki aðeins um orðið heldur um ágætar lýsingar á sjúklegu þunglyndi í íslenskum dagblöðum og tímarit- um frá lokum 19. aldar.28 En þeir sem fjölluðu um skáldið Benedikt Gröndal virðast allir fælnir við að setja hegðun hans í slíkt samhengi, allt fram undir lok 20. aldar. Raunar virðast þeir fremur fælnir við að setja Gröndal í nokk- urt samhengi, annað en að hann sé undarlegur, furðulegur, einkennilegur og skrítinn. Ein skýringin kann að vera að íslendingum hafi allt fram á áttunda áratug þessarar aldar og jafnvel lengur þótt sérviska og skrítni heldur virðulegri en þunglyndi og sálrænir kvillar. Hinn undarlegi og einkennilegi einfari er öðru- vísi en aðrir menn, rétt eins og skáld eru ólík öðrum mönnum. Geðræn vanda- mál hrjá hins vegar alla jafnt þó að það sé kannski ekki almennt viðurkennt enn þann dag í dag: jafnvel við sem erum fædd um 1970 könnumst við þá goðsögn að geðsýki og sálrænir kvillar séu sérstakt einkenni listamanna og snillinga en geðveikir verkamenn eða pípulagningamenn fyrirfinnist ekki. Túlkendur Benedikts Gröndal fara þó ekki þá leið. Þeir forðast sálrænar túlk- anir og er í raun á harðahlaupum undan allri túlkun á manninum. Gröndal er einkennilegur og furðulegur og þar með í raun handan skilnings eða skýr- ingar. Freudísk sálfræði er vitaskuld ekki eina leiðin til heimspekilegrar túlkunar á andlegu ástandi höfundar Dægradvalar. Hún varð líklega áberandi viðhorf á íslandi mun síðar en annarstaðar á Vesturlöndum. En jafnvel fyrir hennar daga hefði vel komið til greina að ræða þunglyndið innan annars túlkunar- ramma því að hugtakið „rómantísk melankólía“ er vel þekkt meðal erlendra bókmenntafræðinga lengst af 20. aldar. Það hefur þó ekki verið gert. Þórir Óskarsson, helsti sérfræðingurinn í skáldskap Benedikts Gröndal, ræðir
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.