Andvari

Volume

Andvari - 01.01.2012, Page 139

Andvari - 01.01.2012, Page 139
andvari DOKAÐ VIÐ EFTIR DICKENS 137 að segja að sögur Dickens hafi öðrum þræði einkennst af því sem nefnt hefur verið melódrama, því að oft fer æsileg örlagasaga saman við mannlýsingar sem geta virst fremur yfirborðslegar og mannafundi sem virðist eiga meira skylt við ævintýri en venjubundna lífsframvindu. Sögur Dickens komu að sínu leyti úr einskonar draumafabrikku, svo notað sé orð sem oft er haft um Hollywoodframleiðslu okkar daga. Það sem nefnt hefur verið Dickens-iðnaður á okkar tímum varð í reynd þegar til í höndum hans.3 Þegar á leið ferilinn og efnahagsleg staða hans var orðin sterk kaus hann að sitja við stjórnvöl eigin tímarita. Hann valdi í þau efni og ritstýrði því, meðfram ritun eigin sagna sem þar birtust. Jafnframt naut hann sviðs- ljóssins - raunar var hann einnig leikari og kom iðulega fram sem slíkur, en enn frægari urðu þó fjölsóttar samkomur þar sem hann las með tilþrifum úr eigin verkum. Hann var sviðsmaður, „performer", og í reynd alþýðlegur skemmtikraftur fram í fingurgóma. Sé hinsvegar horft á verk hans frá öðrum sjónarhóli eru þau langt frá því að vera einföld. Sá söguheimur sem hann skapar, fyrst með skissuforminu þar sem hver þátturinn krækir í annan, og í síðari skáldsögum sínum með áðurnefndu marglaga fléttuformi opnaði nýja og oft djúprista sýn á samfélag sem á æviskeiði hans varð helsta valdamiðstöð veraldar. Persónurnar kunna sumar að virðast einhliða, en samt er persónusköpun einn sterkasti þátturinn í sögum Dickens, og á það ekki síður við um aukapersónurnar - sem oft eru uppspretta mikillar kímni. Margar persóna hans hafa lifað allt að því sjálfstæðu lífi í menningarsögunni, ekki síst vegna þess bráðlifandi og marg- breytilega tungutaks sem Dickens hafði vald yfir og léði persónum sínum í samræðum. Músíkin sem hann fann í talmáli alþýðunnar, og endurskapaði, tengist skáldlegum myndum sem hann lætur sögumenn sína draga upp af mannfólki, umhverfi eða ástandi. Og styrkur persónusköpunarinnar felst öðru fremur í því hvernig einstaklingarnir tengjast þeim flókna vef samfélagins sem Dickens í sínum veigamestu verkum veitir okkur margvíslega innsýn í. Þetta samfélag sjáum við oftar en ekki frá sjónarhóli þeirra sem eru vanmegn- ugir á einhvern hátt, sem eru innilokaðir, annaðhvort í hlutskipti sínu, hlut- verki, eða valdaleysi - en eru þó óhjákvæmilega tengdir stofnunum, auðmagni og valdabrölti samfélagsins. Skemmtikrafturinn Dickens verður ekki klofinn frá hinum áhrifamikla samfélagsrýni sem hikaði ekki við að vera pólitískur og siðferðilegur postuli, höfundur sem hjó í feysknar stoðir arfbundins stétta- samfélags og lét því bregða í brún er hann brá ýmsum speglum á loft sem sýndu stærilæti og óstjórn þess kerfis sem átti að tryggja stöðu og völd heims- veldis er aldrei sá sólina ganga til viðar. Dickens keypti semsé ekki vinsældir sínar með því að horfa framhjá van- köntum samfélagsins; öðru nær. Og hann varð ekki aðeins fádæma vinsæll og virtur meðal samtíðarfólks, heldur er talið að hann hafi með skáldverk-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.