Fréttablaðið - 02.12.2022, Blaðsíða 30

Ég mæli
eindregið
með því að
allir fari í
kirkju á
jólunum,
því það eru
jólin.
Gosi Ragnarsson
Skötuát á Þorláks-
messu er siður og
menjar frá kaþólskum
tíma þótt kaþólskur
siður hafi verið afnum-
inn á Íslandi árið 1550.
Þórdís Lilja
Gunnarsdóttir
thordisg
@frettabladid.is
Gosi Ragnarsson
með hundinn
Leó sem kominn
er í jóladressið,
með hreindýra-
húfu og í jóla-
sveinakápu.
FRETTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
Gosi Ragnarsson er faðir
fjögurra barna sem sögðu
allt eins hægt að sleppa
jólunum eins og að sleppa
því að fara í aftansöng á
aðfangadagskvöld.
„Ég er alinn upp við að fara í aftan-
söng á aðfangadagskvöld og finnst
það ómissandi jólahefð. Það bæði
lengir aðfangadagskvöldið sem
allir hafa beðið eftir í heilt ár, er
ákaflega hátíðlegt og skapar réttu
stemninguna fyrir jólin,“ segir
Gosi Ragnarsson, fjögurra barna
fjölskyldufaðir.
Gosi hét áður Gunnar Björgvin
en fékk því breytt í sumar.
„Mamma og pabbi hafa alltaf
kallað mig Gosa og vildu ekki að ég
yrði kallaður Gunni. Því var eðli-
legt framhald að breyta nafninu
í Gosa því ég vissi að ef einhver
hringdi og bæði um Gunna væri
það einhver sem þekkti mig ekki,
jafnvel lögga eða lögfræðingur. Það
er svo alls ekki fyrir hvern sem er
að bera Gosa-nafnið en það á vel
við mig; ég er glaður og hress,“ segir
Gosi kátur.
Heima varð allt vitlaust
Gosi er svokallaður einnar-messu-
maður, samkvæmt pétrísk-
íslenskri orðabók séra Péturs Þor-
steinssonar í Óháða söfnuðinum,
en það á við um þá sem mæta í
kirkju einu sinni á ári, sem er á
jólunum.
„Séra Pétur var fararstjóri minn
í sumarbúðum á Ítalíu á ferm-
ingarárinu og þegar ég eignaðist
mitt fyrsta barn árið 2002 vildi
ég endilega að Pétur skírði dóttur
mína. Ég hafði vanist því að fara í
jólamessu með foreldrum mínum
í Fríkirkjuna eða Grafarvogskirkju
en ákvað eftir skírnina að eltast
meira við Pétur og hef nú farið til
hans í messu á aðfangadagskvöld
í tuttugu ár. Ég er meira að segja
búinn að draga foreldra mína
og bróður með, en það skrifast á
persónutöfra séra Péturs og það
hversu hátíðlegar og skemmtilegar
messurnar hans eru,“ greinir Gosi
frá.
Það var svo ein jólin að veður-
spáin var afleit á aðfangadagskvöld
og Gosi impraði á því við fjölskyld-
una hvort þau ættu ekki að sleppa
aftansöngnum það árið og hugsa
bara um steikina heima í staðinn.
„Og það varð bókstaflega allt
vitlaust heima. Krakkarnir mínir
tóku ekki í mál að sleppa mess-
unni og það kom mér gríðarlega
á óvart hversu illa þessi hug-
mynd fór í mannskapinn. Börnin
líktu henni við að sleppa sjálfum
jólunum, sem mér fannst í senn
skemmtilegt og fallegt, því það
sýnir hversu hefðirnar eru sterkar
og venjan hjá okkur mannfólkinu.
Það gladdi mig að ég væri alls ekki
Börnin gerðu uppreisn þegar
sleppa átti jólamessunni
gummih@frettabladid.is
Á Þorláksmessu, 23. desember,
eru margir á síðustu stundu að
versla síðustu jólagjafirnar og
sumir kjósa að skreyta jólatré sín
á þessum degi. Að ekki sé talað
um skötuna. Hún er á borðum
margra landsmanna og færst hefur
í vöxt að fólk kjósi heldur að snæða
skötuna á veitingahúsum í stað
þess elda hana heima.
Skötuát á Þorláksmessu er siður
og menjar frá kaþólskum tíma,
þótt kaþólskur siður hafi verið
afnuminn á Íslandi árið 1550. Á
þessum tíma var fastað fram að
jólum og kjöt ekki borðað. Fiskur,
og helst lélegur, var snæddur
daginn áður en jólahátíðin gekk í
garð. Sá siður að borða kæsta skötu
á Þorláksmessu barst til Reykja-
víkur frá Vestfjörðum um miðja
20. öld en hún veiddist aðallega
undan Vestfjörðum og Breiðafirði.
Mörgum
finnst
skatan
ómissandi
á Þorláks-
messu.
FRÉTTABLAÐIÐ/
GVA
að pína krakkana með því að fara
með þá í kirkju, heldur biðu þau
þess í ofvæni og ekki síður en eftir
jólunum, enda alin upp við aftan-
sönginn frá barnæsku. Það þurfti
því ekkert að pæla meira í því og
ekki annað til umræðu en að drífa
sig í aftansönginn því þegar klukk-
urnar klingja í kirkjunni klukkan
sex koma jólin í hjörtu okkar,“
segir Gosi.
Upphafsmaður ljótra jólapeysa
Í pétrísk-íslenskri orðabók séra
Péturs er önnur skilgreining sem
passar vel við Gosa, en það er JJ
kristindómurinn, þegar menn
mæta bara til kirkju á jólum og í
jarðarfarir.
„Pétur er litríkur persónuleiki,
hugmyndaríkur og skemmtilegur.
Yngsta dóttir mín fermist hjá
honum í vor og sonur minn bíður
spenntur eftir því að fermast hjá
Pétri eftir tvö ár. Dóttirin sækir
nú messurnar sem eru alltaf með
skemmtilegu tvisti, allt frá galdra-
messum, hundamessum, Bítla-
messum og fleiru,“ segir Gosi.
Þann 20. desember fagnar fjöl-
skyldan líka því að liðin eru tutt-
ugu ár síðan séra Pétur skírði elstu
dótturina.
„Það var sama dag og ég
útskrifaðist sem hárgreiðslumaður
úr Iðnskólanum. Ég hætti reyndar
í hárbransanum 2016 en desember
var alltaf mjög annasamur þegar
allir fóru í jólaklippinguna og þá
var gott að geta slappað af í messu
hjá Pétri á aðfangadagskvöld,“
segir Gosi.
Í dag starfar hann við ferða-
þjónustu hjá Superjeep sem fer
með fáa ferðamenn í einu í ferðir
á upphækkuðum og sérútbúnum
jeppum.
„Nú er desember líka orðinn
háannatími í ferðabransanum
með tilheyrandi norðurljósa- og
dagsferðum um landið. Ég verð
þess áskynja að ferðafólkinu þyki
mikið til íslenskrar aðventu og
jóla koma enda algjört ævintýri
að sjá sveitabæina í bjarma jóla-
ljósa og upplýsta, litríka krossa í
kirkjugarðinum við Kotstrandar-
kirkju. Það skapar jólastemningu
og stundum fer ég aukahring um
bæinn til að sýna mest skreyttu
jólahúsin. Ég hef hins vegar ekki
enn farið með ferðafólkið í jóla-
messu til Péturs, en hver veit nema
ég geri það. Því þætti gaman að
hitta prestinn,“ segir Gosi, sem
gefur ferðafólkinu að smakka hefð-
bundinn jólamat, eins og hangi-
kjöt, en það fúlsar víst við lunda,
hval og hrossakjöti.
„Svo held ég því fram að ég hafi
komið með ljótu jólapeysuæðið
til Íslands. Ég fór í Mall of America
2004 og fann þar „second hand“-
markað þar sem ég keypti mér
nokkrar ljótar jólapeysur. Þá hafði
ég ekki séð neinn í slíkri peysu hér
heima en í dag hef ég gaman af því
að sjá fólk klæðast ljótum jóla-
peysum í stórum stíl,“ segir Gosi og
er kominn í jólaskap.
„Það er líka hluti af því að klæða
sig upp fyrir jólin að fara út og til
kirkju í stað þess að setjast bara
til borðs heima. Að fólk sjái mann
í sparigallanum. Ég mæli því ein-
dregið með því að allir fari í kirkju
á jólunum, því það eru jólin.“ n
Alltaf nauðsynlegt að fá skötu á Þorláksmessu
Skatan þótti ekki vera neinn
herramannsmatur en þar sem
haustvertíðinni lauk á Þorláks-
messu var skötuátið nátengt
þessum degi og fólki fór að finnast
það nauðsynlegt að fá sér skötu
daginn fyrir aðfangadag.
HEImILd: ÁRNI BjöRNssON,
ÞjóÐHÁTTAFRæÐINGuR
w
w
w
.b
or
ga
rs
og
us
af
n.
is
Verið velkomin á jóladagskrá Árbæjarsafns
Taktu frá miða á tix.is!
sunnudagana 11. og 18. des. kl. 13–17.
8 fréttablaðið 2. desember 2022jól 2022