Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.09.1939, Blaðsíða 51

2. árg. . Júlí-sept. 1939 V A K A
ætluöum að hvíla okkur þannig, með
gönguför á fjall upp, sem frá hefur verið
sagt. Samt voru þeir margir, sem héldu
sunnudaginn við eldhúsbekk nágrann-
ans, sötrandi kaffi og kjaftandi um
„leynilegar“ trúlofanir, eða emjandi af
öfundsýki yfir því, hve sprettan væri
miklu betri hjá nágrannanum og aflinn
meiri á „hinu úthaldinu". Við snerum
bökum í flatlendi, héldum á brekkuna,
stefndum á tindinn. Hvers vegna? Af
því, að frammi í óbyggðinni og hvergi
betur, fæst sönn hvíld frá þrásæknum
hugsunum um munn og maga, gull og
glys, hvíld frá þrælsoki vanabundinna
stritverka og urgi og sargi hins daglega
lífs. Uppi á gnýpunni ríkir hinn heilagi
friður vorrar miklu móður, náttúrunnar
— þessi djúpa kyrrð, sem gefur huganum
vængi og bendir upp eins og toppar
fjallanna.
„Sá veit gerst, sem reynir." Farðu
sjálfur og eigðu þinn sunnudag úti í ó-
byggðinni, helzt uppi á fjallinu. Þig mun
aldrei iðra þess. Þar finnur maður hver
nautn það er, að losna frá ryki og reyk
flatneskjunnar, „þar sem allt er rægt og
einskis virt, sem ekki er hægt að éta“.
Og við vorum svo komin alla leið upp.
Hvað það var gaman, eins og þetta sýnd-
ist þó bratt og langt heiman að! Sko,
þarna höfðum við gengið. Yfir móana
og holtin, valllendisgrundirnar og hrís-
hjallana, upp grjóthólana og gráu skrið-
urnar, framhjá mosaþembunum grænu
og fjallageirunum þyrkingslegu. Land-
námssaga jurtanna lá fyrir framan okk-
ur á leiðinni upp fjallið. Við lásum og
sáum með eigin augum, hvernig útverðir
íslenzka jurtaríkisins, blóðbergið, stein-
brjótarnir, mosarnir og skófirnar, leystu
hvert af öðru flatlendisjurtirnar af hólmi
og seildust til auðnarinnar, knúðir af
hinni göfugu fyrirætlun, að alklæða ísa-
landið möttli grænum. Seytlaði þá ekki
inn í hugann áminningin til þín, ungi
maður? Mundir þú þá ekki eftir því, að
þetta er líka þitt hlutverk? Jú. Þetta
rifjaðist upp á leiðinni upp fjallið og
skýrðist ennþá betur, þegar sveitin okkar
blasti við, séð af fjallinu. Voru ekki
þarna óræstar mýrar, brunnin holt og
berir melar? Jú, en líka margar hendur,
sem mikið geta hjálpað til.
Svona leit þá sveitin okkar út af fjall-
inu. Þama lá hún fyrir framan okkur
eins og opin bók, með mörgum myndum.
Sko bæjaraðirnar með túnunum um-
hverfis! Þessir fagurgrænu blettir eru
eins og geislabaugar framtaksins og um-
byggjunnar fyrir landinu utan um hin
byggðu ból. Sko nesin og tangana! Þau
eru eins og útsperrtir fingur, sem benda
fram á glampandi sæinn. Og vötnin og
tjarnirnar fá nú á sig lögun alls konar
kvikinda. Eftir dalnum liðast svo silfur-
tær áin þvert yfir sveitina og fram í sjó.
Mennirnir sjást ekki. Þeir eru svo litlir.
En verk þeirra, sem tekið hafa í hönd
móður náttúru við gróðrarstarfið mikla,
þau sjást. Þetta er yfirsýnin. Svona er
hún. Hún skýrir fyrir manni það, sem
hann alla jafna hefir of nærri sér til að
geta séð það í réttu ljósi. Hún leiðir
hugann að því, sem meira er og merkara
en matarstritið, hégómaskapurinn og allt
þetta, sem hverfur gersamlega í hinn
daglega súg, en skilur of oft eftir bruna-
sár tómleikans i einhverri mynd.
Þeir, sem eiga að búa við endalaust
láglendi, byggja sér stundum háa turna,
meðal annars til þess að öðlast yfirsýn
þess, sem menn alla jafna hafa nefi nær.
íslenzk náttúra hefir sjálf byggt turna
handa íslendingum, svo að þeir geti
spreytt sig á bratta þeirra, notið þaðan
óviðjafnanlegs útsýnis og komizt að
raun um, „hvað hinum megin býr“, ef
þeir þá nenna að leggja á sig ganginn.
Nú er sumar með gróðurilmi, fuglasöng
og lækjanið. Það er mikið að gera, ó-
tæmandi verkefni. Vinnum þau með alúð
og skyldurækni, en gleymum ekki þvi,
að njóta svo dýrlegustu árstíðarinnar á
íslandi, að hún skili okkur um vetur-
nætur glaðari og víðsýnni en við vorum
í vetur sem leið. Þarna er fjallið þitt,
og einhvern sunnudaginn kemur tæki-
færið.
Ætlarðu að fara?
*
209