Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.09.1939, Blaðsíða 58

VAK A 2. árg. . Júlí-sept. 1939
erum. lengst af vel volgir — hvorki meira
né minna.
Hvernig stendur annars á þessu? Það
er auðskýrt. Ég get gert það ljóst með
einföldu dæmi: Takið glóandi kolamola
og setjið hann á víðavang. Ætli hann
glói lengi eftir það? Hann kulnar. ís-
lenzkur sveitaprestur er litlu betur sett-
ur. En af því að volgt er í kringum
hann í söfnuðinum — eða hálfvolgt —
þá kulnar hann ekki alveg; þeim mun
síður sem hann hefir alltaf nokkurt
hitaaðstreymi af hæðum um bænalíf sitt
o. s. frv. Hann kemst niður að vissu
velgjumarki — og á því lafir hann.
Þetta er nú um meðaltalstrúarlíf vor
íslenzku prestanna almennt. Oss verður
varla gefin sök á þessu ófremdarástandi
nema að minni hluta. íslenzka kirkjan
í heild, þ. e. alþýða kirkjulega sinnaðara
manna í landinu á a. m. k. jafnmikla
sök. Að öðru leyti er orsakanna að
leita í lítt viðráðanlegum kringumstæð-
um, sem eru örðugri en í öðrum Norð-
urálfulöndum. Valda því strjálbýli og
fátækt þjóðarinnar.
Tækifærin til að vera með starfsbræðr-
um eru strjál og stutt: segjum að meðal-
tali 4—5 fundardagar og 1—2 samveru-
dagar á heimili nágrannaprests árlega.
Það er allt og sumt. Og það er m. a. s.
tekið nærri sér svo að segja á allan
hátt. Þetta eru vandræði. Er það ekki
augljóst mál, að undir slíkum kringum-
stæðum er ómögulegt, að halda hita
sínum við?
Prestarnir þurfa fleira við, til þess að
geta uppfyllt hlutverk sitt, en það að
vera heitir trúmenn, þó að það sé, þegar
rétt er á haldið, afl þeirra hluta, er
gera skal. Hvert er annars hlutverk ís-
lenzkra presta frá sjónarmiði starfs-
greinarinnar?
Jú! Presturinn á að messa. Til þess
þarf hann fyrst og fremst að vera góður
prédikari — og hefi ég þegar vikið lítið
eitt að því, og læt það nægja í bráð.
í öðru lagi þarf han helzt að vera góður
raddmaður, til þess að geta tónað og
lesið áheyrilega. Hann þarf að fá til-
sögn í slíku og það þarf að vekja skiln-
ing hans á virðulegri og náttúrlegri
framkomu við messu og öðru þvíum-
líku, sem greiðir fyrir áhrifum orðsins
að hjarta kirkjugestsins. Hann þarf að
216
fá opnuð augun fyrir þessu í undir-
búningsmenntun sinni, svo að hann hafi
þau ætíð opin síðan gagnvart því og sé
alltaf að læra. Presturinn á að húsvitja,
svo sem kunnugt er, og er það mjög
mikilvægur þáttur í starfi hans, og mun
að ýmsu vel rækt af mörgum. í þessari
grein geri ég húsvitjunina ekki að um-
talsefni almennt Ekki heldur samveru
prestsins og samstarf með safnaðar-
fólki sínu á félagslega sviðinu, né víð-
tækari félagslegri starfsemi, ritstörf og
þvíumlíkt. Ekki heldur hversdagslega
umgengni við safnaðarfólk og heima-
menn. Allt er þetta þó þess vert, að það
sé rætt fram og og til baka af kristnu
fólki þessa lands. í eftirfarandi máli
mun ég aðallega víkja að sálgæzlustarfi
presta og færleika þeirra á því sviði.
Presturinn þarf að vera hæfur til sál-
gæzlustarfs — en því er nú ver, að á því
sviði liggur víst sáralítið starf eftir oss
flesta. Enda má því nærri geta, að sé það
rétt, sem ég hélt fram í upphafi þessa
máls, að oss íslenzku prestana vanti
yfirleitt trúarhita, sé áfátt um afl þeirra
hluta, er gera skal í ríki andans, þá er
ekki við miklu af oss að búast í sálgæslu.
En oss vantar svo sem fleira til þess
starfs. Oss vantar m. a. tækifæri til að
spreyta vora veiku krafta á. Fólk kemur
ekki til vor með vandamál sín. En ef
það kæmi — hefðum vér þá af nægilegu
að miðla? Það stendur áreiðanlega á
takmörkum með margnefndan trúar-
hita. En ætli það standi ekki á takmörk-
um með fleira? Ætli standi ekki líka á
takmörkum með kristilegan, tímabæran
skilning á lífinu? Eða er nokkuð í fari
hinnar íslenzku prestastéttar, er heitið
geti starfsaðferðir (teknik) á þessu
sviði? Vér skulum athuga þetta þrennt
lítið eitt nánar: tregðu fólksins að koma;
kristilegan, tímabæran skilning vor
presta á lífi og samtíð: starfsaðferðir
vorar við sálgæzlu.
Fólkið er mjög tregt að lita til vor, en
þó er það ekki gersamlega hætt því. Ó-
sjaldan verður presturinn sjálfur að
stíga fyrsta sporið, einkum á meðan
hann hefir ekki fengið almennt orð á sig
í þeim efnum. En sé presturinn á annað
borð tekinn að ná því áliti, að hann sé
alltaf reiðubúinn og þolinmóður og nær-
gætinn þjónn þeirra, sem eiga við and-
lega eða siðgæðislega eða sálarlega erfið-
leika að stríða — þjónn þeirra í nafni