Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.09.1939, Blaðsíða 57

2. árg. . Júlí-sept. 1939 V A K A
Rjörn O. RjörnSHon:
Hvað vaiatai*
ÍNlenzkit prc^tana?
i.
að er víst almennt álitið, að kirkja
þjóðar vorrar sé nú um hríð í nokk-
urskonar millibilsástandi — um hitt
mun skiptari skoðanir, hvað við taki,
er út úr því kemur. En enginn getur gert
sér skynsamlega von um góða útkomu,
nema ganga út frá því, að eitthvað
verulega sé á sig lagt í því augnamiði.
Fyrir svo sem hálfri öld munu tök
kirkjunnar á þjóðinni hafa verið miklu
fastari en nú er orðið. Þá munu kirkjur
hafa verið vel sóttar, altarisgöngur tíð-
ar, húslestrar taldir sjálfsagðir, ráð
prests sótt um marga hluti, prestarnir
margir hverjir sérfræðingar í því að
stunda verk sitt, eins og það lá fyrir.
Núna er þetta allt miklu losaralegra og
óákveðnara. Kirkjur munu óvíða vel
sóttar, en víða illa. Altarisgöngur nærri
því niðurlagðar. Húslestrar sömuleiðis.
Margskonar menntamenn og sérfræð-
ingar inna nú af höndum fyrra ráðu-
nautsstarf prestsins. Prestarnir munu
fæstir réttnefndir sérfræðingar á sínu
sviði, nema þá helzt sem prédikarar —
og þó held ég, að það væri oflof á oss
prestana almennt, að telja oss tímabæra
prédikara, að því er aðferðir snertir;
ætli prédikunaraðferð vor muni ekki
jafnan vera nokkuð úrelt eða einhvern-
veginn alls ekki svo markviss sem skyldi?
Og því er nú ver, að ég er mjög
hræddur um, að ekki sé betur ástatt
með anda og kraft prédikunarinnar.
Það er fjarri mér að samþykkja, að
íslenzku prestarnir séu almennt hræsn-
arar; ég er sannfærður um, að hræsni
er ekki teljandi í hópi vorum. En hálf-
volgir? Nei — við erum betri en það,
íslenzku prestarnir. Við erum yfirleitt
vel volgir. Hvorki meira né minna. En
einnig það er of lítið. Kristnir kenni-
menn verða að vera heitir — ekki endi-
lega ákafir, því síður ofstækisfullir —
en heitir. Maður, sem flytur fagnaðar-
erindið; maður, sem telur sig þjón með-
bræðra sinna í nafni Jesú Krists og
ætlar að vinna að almennri og eilífri
heill þeirra, og er ekki nema vel volgur
— ja — er hann ekki hálfhláleg persóna?
Er hann ekki eitthvað undarlega og
ónotalega settur?
Hvernig datt manni, er ekki var nema
vel volgur, í hug að færast það í fang,
að bjóðast til að vera leiðsögumaður
meðbræðra sinnna með tilliti til sann-
leikans og lífsins og gerast prestur? Ég
skal játa, að mér þykir slíkt og þvílíkt
dularfullt, — en ég er ekki viss um, að
það sé mjög sjaldgæft — ég er m. a. s.
ekki viss um, að það gefist alitaf illa.
Ég býst við, að aðalástæðan til, að þetta
muni ekki sjaldgæft, sé skortur á trú-
arlega þroskuðum kjarna í flestum söfn-
uðum landsins, og leiði það til þess, að
ýmsum góðviljuðum, ungum mönnum sé
ekki ljóst, hvað þeir takast á hendur,
er þeir ganga út í prestsskap. En þetta
eru drengskaparmenn og engir hræsn-
arar, og þegar reynslan færir þeim heim
sanninn um, hvað þeir hafa tekið að
sér, og þeir finna, að við ofurefli er að
etja, þá fylgja þeir heilbrigðu brjóst-
viti og leita hjálparinnar þangað, sem
hana er að finna: til föðursins, sem
Jesús Kristur ávann oss aðganginn að:
Og þeir verða heitir. Sumir byrja lika
heitir. En hvort sem þeir byrja heitir —
eða verða heitir eftir á — þá eru þeir,
að ég hygg, sjaldnast lengi heitir. Vér
215