Arkitektúr og skipulag - 01.08.1992, Qupperneq 29

EN HVERNIG ERAÐBÚAÍ
BYGGINGUNNI?
Góði vinur.
Þú spyrð hvernig fari um okkur hérna á
Egilsbraut 9 í Þorlákshöfn. Svarið er stutt
og laggott. Það er vandséð hvernig okkur
gæti liðið betur. En þar sem hætt er við að
þér þætti bréfið heldur snubbótt ef
endapunkturinn væri hér og það er sitt
lítið af hverju, sem hefir áhrif á líðan
manna, ætla ég að setjaþig í stól mannsins,
sem kenndi mér sálarfræði í kennara-
skólanum fyrir rúmlega hálfri öld. Hann
endaði flestar prófspurningar sínar á
orðunum „Rökstyðjið svarið”.
Fyrri hluta spurningarinnar er fljótsvarað
og rökstuðningurinn liggur í svarinu sjálfu.
Arið 1951 voru byggð 3 fyrstu hús þeirrar
Þorlákshafnar, sem við þekkjum í dag.
Ibúarnir urðu 14 og aldurforsetinn 45 ára.
Varla þörf fyrir elliheimili það árið. Árið
1960 voru íbúamir 150 og aðeins 18 þeirra
komnir yfir fimmtugt. Tuttugu og fimm
árum síðar árið 1985 voru hér rúmlega
1100 manns og 30 þeirra orðnir sjötugir.
Arið eftir var byrjað að byggja íbúðir fyrir
aldraða og flutt inn í húsið sumarið 1989.
En af hverju er ég, sem eftir rúmlega
aldarfjórðungs búsetu í um 130 ferm.
einbýlishúsi, er ég byggði sjálfur og réð,
ásamt fjölskyldu minni, hvemig væri,
svona harðánægður í tæplega 70 ferm.
íbúð í sambýli? Sennilega færðu besta
svarið við þeirri spurningu með því að
heimsækja mig og ganga með mér að húsinu
og um það.
Þú þarft áreiðanlega ekki að hafa sérlega
næmt tóneyra til þess að greina svolítið
stolt í rödd minni þegar við komum heim
undir húsið. Mér finnst fallegt að koma að
því. Það stendur eitt sér í ósnortinni
náttúrunni og nokkuð hátt rniðað við
flatlendið hér. Utsýnið er dýrðlegt. A aðra
höndina „föstum standa fótum blásvörtum
feldi búin Tindafjöll”, Hekla og fleiri
foldgná fjöll, en á hina er hafið og „aldrei
hafið er í ró, ekki í logni heldur”.
Svo spillir það ekki fyrir að ég hefi það
alltaf á tilfinningunni að hreppsnefndin
hafi við byggingu hússins hugsað: „Við
skulum gera það, sem í okkar valdi stendur
til þess að létta elli þess fólks, sem notað
hefir starfsorku manndómsáranna til þess
að byggja upp Þorlákshöfn nútímans”, en
ekki „við skulum byggj a ódýra kassa tilþess
að geyma gamlingja þangað til við losnum
við þá í aðra minni”. Hafi þetta verið
hugsun hreppsnefndarinnar þá hefir
arkitektinum tekist að vinna verk sitt
þannig að hér stendur „hugsjón greypt í
stein”.
Þegar við komum inn þá komum við í
rauninni alls ekki inn heldur á yfirbyggða
göngugötu milli tveggja raðhúsa og eru 4
íbúðir í hvoru. Þessi gata er hátt í 40 m löng
og til margra hluta nytsamleg. Það er t.d.
ekki bráðónýtt ef maður þarf að safna
kröftum eftir smá- lasleika að gera það með
því að ganga þarna um í logni og blíðu
hvernig sem veðrið lætur úti. Svo finnst
sumum gott að skreppa þangað og fá sér
nokkur korn í nefið á meðan spáð er um
veðrið.
Eg á heima í íbúð nr. 5 og hún er svo
forkostulega hönnuð, að það er eins og þar
séu allir hlutir alltaf mátulega stórir.
Eldhúsið er svo sem ekki neinn salur, en
þar sem við hjónin erum samanlagt með
um 70 ára kennarareynslu á herðunum þá
er „trapisuborð” svo sem engin nýlunda
fyrir okkur. Við létum smíða eitt slíkt í
eldhúsið og þar borðum við venjulega og
þá er allt, sem við þurfum að nota, innan
seilingar. Með því að nota felliborð annars
staðar í íbúðinni getum við sem best lagt á
borð fyrir 8 manns. Konan mín segir að
stofan sé heldur í minna lagi. Það má svo
sem vel vera þó ég finni ekki fyrir því svona
hversdagslega, en þar fer þó ágætlega um 8
-10 manns yfir kaffibolla. Hvað hefur fólk
á okkar aldri að gera við fleiri gesti í einu?
A stofunni eru dyr út í sumarið og sólina.
Utan þeirra er hellulögð stétt og er það eini
staðurinn í húsinu þar sem mér finnst helst
til mikils spamaðar hafa verið gætt. Þar
kemst ekki fyrir með góðu móti nema einn
sólstóll. Svefnherbergið er svo stórt að þar
hefir húsmóðirin á heimilinu ágætis
vinnuborð. Okkar íbúð er önnur af tveim í
húsinu, sem hefir þriðja herbergið. Það er
að vísu ekki stórt, en notadrjúgt. Þar hefi ég
ágætis skrifborð og þó nokkuð af bókum
þannig að þar er fyrirtaks vinnuaðstaða.
Það spillir heldur ekki fyrir að í Reykjavík
fékkst tvöfaldur svefnsófi, sem virðist
sniðinn fyrir þetta herbergi eða herbergið
fyrir hann og þegar börn manns búa í tuga
og jafnvel hundraða km fjarlægð þá er það
ómæld ánægja að geta hýst þau nótt og
nótt.
Við ættum svo að enda á því að fara fram í
sal. ]á, já, það er salur hér frammi við ystu
dyr og þar væri leikur að halda 50 manna
veislu. Hann er þó ekki bara fyrir okkur hér
í húsinu, heldur alla eldri borgara í plássinu.
Þar er föndur einu sinni í viku og leikfimi
tvisvar og þá er ekki bráðónýtt að geta
notað göngugötuna fyrir hlaupabraut.
Kirkjan er líka einu sinni í mánuði með
starf fyrir eldri borgara í þessum sal.
Þú sérð nú, vinur snar, að það fer ekki
dónalega um okkur hér og til þess að kóróna
allt saman þá létti flutningurinn hingað af
27