Íslenska þjóðfélagið - 16.12.2022, Qupperneq 10

Óhefðbundin heilbrigðisþjónusta: „að læðast inn bakdyramegin“
10 ..
ferð og séð hvernig hún bætti þá sem hjúkrunarfræðinga leiti þeir uppi fleiri meðferðir til að bæta sig
enn frekar. Þannig auki þeir möguleika sína til að hjálpa fólki.
Í starfi
Hjúkrunarfræðingarnir töluðu um að ef vinnustaður þeirra er jákvæður í garð óhefðbundnu með-
ferðanna sem þeir hafa menntun í þá séu þær gjarnan notaðar. Þó er mismunandi hvort hjúkrunar-
fræðingarnir séu hvattir til að nota meðferðirnar eða að notkun þeirra sé einfaldlega látin óáreitt.
Einn hjúkrunarfræðingur, Linda, var hvött af yfirmönnum sínum til að útbúa bækling fyrir sjúklinga
með upplýsingum um meðferðirnar sem hún veitir og hvað þær geri. Þá geta áhugasamir fengið slíka
þjónustu að auki. Linda segir að á vinnustað sínum megi til dæmis nota slökunarmeðferðir, sjón-
sköpun, jákvæðar staðhæfingar og jafnvel heilun.
Vala segir að þegar hún byrjaði fyrst að tala um óhefðbundnar meðferðir eins og Bowen- tækni
og höfðubeina- og spjaldhryggjarmeðferð á vinnustað sínum hafi læknarnir hlegið að henni. En þá
hafi hún sagt „bíddu, mér er nákvæmlega sama hvaða skoðun þið hafið á þessu, það sem skiptir mig
máli er að ég sé að fólki líður betur, og það hlýtur að vera sá mælikvarði sem að ég horfi á.“ Í dag
hefur hún unnið sig upp í stjórnunarstöðu og notar það sem hún telur þjóna sjúklingunum sínum
best, sama hvaðan úrræðin koma. Hún segir að „læknar, alla vegana hjá okkur, þeir eru ekkert nei-
kvæðir út í þetta, þeir eru kannski ekki að spyrja mikið eða svona ekkert alltof mikið að sýna áhuga
en eru heldur ekkert að setja sig á móti.“ Klara segir svipaða sögu, að hún hafi alltaf verið hreinskilin
með hvaða meðferðir hún noti og hiki ekki við að gera það. Af og til kom fyrir að læknar báðu hana
um hjálp við sérstök tilfelli, báðu um álit hennar út frá sérþekkingu hennar og báðu jafnvel um hjálp
fyrir sig sjálfa en „það mátti enginn heyra, bara þegar þeir ná mér einni af því að ég var alltaf með
þetta opið.“ Sumir hjúkrunarfræðinganna greindu frá því að þeir noti dáleiðslu, hugleiðslu og jafnvel
bænir til að hjálpa sjúklingum sínum á einn eða annan hátt í vinnu sinni sem hjúkrunarfræðingar.
Þegar starfsumhverfi hjúkrunarfræðinganna leyfir eða umber ýmsar viðbótarmeðferðir þá nota
hjúkrunarfræðingarnir þær en samkvæmt þeim er notkunin sjaldan skráð í sögu sjúklinganna. Þar af
leiðandi getur verið erfitt að greina opinberlega gagnsemi meðferðanna. Ef til vill má líta á tilraunir
hjúkrunarfræðinganna til að útvíkka starf sitt með því að nota meðferðirnar sem dæmi um hvernig
óhefðbundin hugmyndarfræði getur átt þátt í að móta ríkjandi hugmyndafræði eins og Gramsci
(1986), Bennett (1986), Williams (1977) og Foucault (1977a, 1977b, 1978, 1980) ræða í sínum
verkum.
Í feluleik
Það fer eftir vinnustað hjúkrunarfræðinga, andrúmsloftinu þar, samstarfsfólki og auðvitað hjúkr-
unarfræðingunum sjálfum hvernig og hvar meðferðirnar eru notaðar. Nokkrir hjúkrunarfræðinganna
töluðu um að þó vinnustaður þeirra væri neikvæður í garð meðferðanna sem þær hafa menntun í gef-
ist engu að síður tækifæri til að nota þær. Þá var aðallega átt við heilun en einnig var minnst á ýmiss
konar nuddtengdar meðferðir. Sunna segir að „auðvitað getur maður gert helling af svona heildrænu
eða jafnvel heilað eða gert ýmislegt inni á spítalanum innan um þessi hefðbundnu hjúkrunarstörf.“
Tveir hjúkrunarfræðinganna minntust á að heilun laumist stundum með daglegum störfum þeirra og
einn þeirra, Linda, lýsti dæmi af vinnustað þar sem boðið var upp á fótanudd á kvöldin:
Þá náttúrulega þegar maður er farinn að sinna fólki svoleiðis þá óhjákvæmilega
þá er heilun í, samhliða, maður er ekkert að loka á það, og fólk minnist stundum
á það, maður heyrir svona komment, ‚hendurnar eru heitar‘ eða ‚það er straumur
eftir fótunum.‘
Hún segir að það hafi komið fyrir, þegar fólk verði vart við að heilun eigi sér stað, að það biðji um
meira. Linda er ánægð með að fólk vilji þiggja heilunina en á sama tíma segir hún að „maður er alltaf