Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2023, Blaðsíða 89

1. tbl. 99. árg. 2023 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 89
Ritrýnd grein | Peer review
Tafla 1. Tólf þrep Vancouver-skólans í fyrirbærafræði og hvernig þeim var fylgt í þessari rannsókn.
Þrep Lýsing á þrepum Í þessari rannsókn
Þrep 1
Val á samræðufélögum.
(úrtakið)
Leitast er við að velja þátttakendur sem hafa bæði
dæmigerða og ódæmigerða reynslu af fyrirbærinu.
Þátttakendur voru 12 hjúkrunarfræðingar, átta
konur og fjórir karlmenn á aldrinum 25-39 ára, sem
útskrifuðust frá HA og HÍ á árunum 2016-2020. Auglýst
var eftir þátttakendum á Facebook-síðunni Bakland
hjúkrunarfræðinga. Þannig fengust átta þátttakendur
sem síðan bentu á líklega viðmælendur miðað við þau
viðmið sem rannsókninni voru sett. Þannig fengust fjórir
þátttakendur til viððbótar. Þátttakendur bjuggu víðsvegar
um landið og störfuðu ýmist á stórum sjúkrahúsum, litlum
heilbrigðisstofnunum, heilsugæslum eða við heimahjúkrun.
Þrep 2
Undirbúningur hugans.
(áður en samræður hefjast)
Fyrir fram gefnar hugmyndir ígrundaðar, skrifaðar
niður og settar meðvitað til hliðar.
Leitast var við að átta sig á fyrir fram gefnum hugmyndum
og leggja þær meðvitað til hliðar eins vel og auðið var.
Þrep 3
Þátttaka í samræðum.
(gagnasöfnun)
Tekin eru eitt til tvö viðtöl við hvern þátttakanda.
Fjöldi þátttakenda er ekki ákveðinn fyrir fram heldur
markast það af mettun (e. saturation) hversu marga
þátttakendur er rætt við.
Tekin voru 1-2 viðtöl við hvern þátttakanda, samtals 16
viðtöl, sem voru 33-76 mínútur að lengd. Viðtöl voru rituð
orðrétt upp þar sem öll aukahljóð og þagnir voru teknar
með.
Þrep 4
Skerpt vitund varðandi hugmyndir og hugtök.
(byrjandi gagnagreining)
Gagnagreiningin hefst strax í viðtölunum og því er
unnið samhliða að gagnasöfnun og gagnagreiningu.
Gagnagreiningin hófst samhliða gagnaöflun þar sem
stöðugt var unnið að því að hlusta, lesa og ígrunda og síðan
móta hugmyndir um niðurstöður og koma þeim í orð.
Þrep 5
Þemagreining.
Rannsakandi les yfir rituð viðtöl og finnur
lykilsetningar og merkingu þeirra. Greinir síðan í þemu
og undirþemu.
Viðtöl voru lesin nokkrum sinnum yfir þar sem komið var
auga á það sem mestu máli skipti í frásögnum og hjálpaði
við að svara rannsóknarspurningunni. Við endurtekinn
lestur viðtalanna var stöðugt verið að velta fyrir sér og
ígrunda hver rauði þráðurinn væri í frásögn hvers og eins og
síðan greint í meginþemu og undirþemu.
Þrep 6
Að smíða greiningarlíkan fyrir hvern
þátttakanda.
(smíði einstaklings-greiningarlíkana)
Að átta sig á heildarmynd reynslu hvers einstaklings.
Meginþemu í sögu hvers þátttakanda eru dregin fram
og aðalatriðin sett fram í greiningarlíkan fyrir hvern
og einn.
Þemu hvers og eins þátttakanda voru tekin saman í
einstaklingsgreiningarlíkön með það að markmiði að fá
heildarmynd af reynslu hvers og eins. Rannsóknargögnin
um hvern þátttakanda voru síðan ígrunduð og smíðað
einstaklingsgreiningarlíkan úr öllum þemum (meginþemum
og undirþemum) varðandi þann þátttakanda.
Þrep 7
Staðfesting á hverju greiningarlíkani
(niðurstöður um hvern þátttakanda) með
hverjum þátttakanda. Staðfesting 1
Í hverju greiningarlíkani felst ákveðin túlkun
rannsakanda. Hver þátttakandi er fenginn til að
staðfesta þessa túlkun rannsakandans.
Rætt við hvern þátttakenda til að hver og einn staðfesti
„sitt“ greiningarlíkan. Samræður og sameiginleg ígrundun.
Einstaklingsgreiningarlíkön voru borin undir viðkomandi
þátttakendur til að tryggja að réttur skilningur hafi verið
lagður í frásögn þeirra.
Þrep 8
Heildargreiningarlíkan er smíðað úr öllum
greiningarlíkönunum.
(fyrir hvern þátttakanda
Rannsakandi reynir að átta sig á heildarmyndinni
af fyrirbærinu sjálfu, átta sig á hver er sameiginleg
reynsla þátttakenda og hvað er frábrugðið.
Rannsakandi setur fram heildargreiningarlíkan fyrir
alla þátttakendur.
Þegar öll einstaklingsgreiningarlíkönin voru tilbúin
og staðfest af hverjum þátttakanda, voru þau borin
saman og smíðað eitt heildargreiningarlíkan þar sem
þemu voru flokkuð í yfirþemu og undirþemu og kjarni
niðurstaða fundinn. Rannsakandandi reyndi að átta sig á
heildarmyndinni af fyrirbærinu sjálfu. (meginniðurstöður
rannsóknarinnar)
Þrep 9
Heildargreiningarlíkanið borið saman við
viðtölin. Staðfesting 2
Rannsakandi ber saman rituðu viðtölin við
heildargreiningarlíkanið.
Þegar heildargreiningarlíkan hafði verið smíðað
voru öll viðtölin lesin yfir aftur og borin saman við
heildargreiningarlíkanið til að tryggja að það endurspeglaði
reynslu þátttakenda.
Þrep 10
Að velja rannsókninni heiti sem lýsir
niðurstöðum í örstuttu máli.
Rannsakandinn setur fram niðurstöðu sína um
fyrirbærið í örstuttu máli. Það verður yfirþema
rannsóknarinnar.
Yfirþema var valið: „Svo átti maður bara að vera
tilbúinn“: sem talið var lýsandi fyrir reynslu
nýútskrifaðra hjúkrunarfræðinga af fyrstu árunum í
starfi en þátttakendum fannst ætlast til of mikils af þeim
nýútskrifuðum.
Þrep 11
Staðfesting á heildargreiningarlíkani og
yfirþema með einhverjum þátttakendum.
Staðfesting 3
Þróun heildargreiningarlíkans byggir alltaf að
einhverju leyti á túlkun rannsakandans. Þessa
túlkun er nauðsynlegt að fá staðfesta af einhverjum
þátttakendum.
Heildargreiningarlíkan og yfirþema var borið undir
þrjá þátttakendur sem voru búsettir úti á landi, unnu
á mismunandi heilbrigðisstofununum, og voru á
mismunandi aldri (25-39 ára) en voru þar að auki góðir
viðmælendur, þ.e. áttu auðvelt með að tjá upplifun sína.
Heildargreiningarlíkan var samþykkt einróma.
Þrep 12
Niðurstöður rannsóknarinnar skrifaðar niður
þannig að raddir þátttakenda heyrist.
Að skrifa upp niðurstöður rannsóknarinnar. Beinar
tilvitnanir í orð allra þátttakenda úr viðtölunum
til að rödd þeirra fái að heyrast og auka þannig
trúverðugleika niðurstaðna.
Niðurstöðurnar skrifaðar upp með hjálp
heildargreiningarlíkansins, vitnað í þátttakendur jafnóðum,
svo rödd þeirra heyrist. Niðurstöður voru settar fram þar
sem sameiginleg reynsla var tekin saman auk þess að lögð
var áhersla á að einstakar raddir allra fengju að heyrast í
framsetningu.
Mynd 1. Vitrænn vinnuferill Vancouver-skólans í fyrirbærafræði.