Úrval - 01.08.1955, Page 18

Úrval - 01.08.1955, Page 18
16 TjRVAL upphafi vega. I alheiminum getur ekkert efnismagn horfið, — því að hvert ætti það að hverf a ? Að vísu er það svo, að kola- moli, sem brennt er í ofni, virð- ist horfinn. En raunar er það aðeins formið, sem horfið hefur, ekki efnið sjálft. Frumeindirnar, sem kolamolinn var gerður af, eru allar vísar. Þær er að finna í öskunni, sótinu og reyknum. Þær varðveitast óbreyttar, enda þótt hluturinn brenni eða verði fyrir öðrum efnabreytingum. Að því leyti eru þær eins og hleðslukubbar í gullastokki barns. Það er hægt að gera úr þeim hús og hallir og brýr, en kubbarnir eru óbreyttir að fjölda og gerð, þó að öllu sé hrundið um koll. Allar efnabreytingar, til að mynda bruni, fara þannig fram, að lögmálið um óbreytileik efn- ismagnsins er í fullu gildi. Eng- in eind efnisins getur farið for- görðum. Einhversstaðar í heim- inum hlýtur hún að varðveitast, — nema hún klofni eða um- myndist á annan hátt fyrir ein- hverja tegund kjarnbreytingar. En jafnvel þó að um einhverja slíka kjarnbreytingu sé að ræða, varðveitast sjálfar kjarneind- irnar. Það eru aðeins sambönd kiarneindanna, sem rofin eru, en sjálfar eiga þær samkvæmt kenningunni a,ð vera T,aunveru- legar upphafseindir efnisins og því ótortímanlegar. Þó er það svo, að við klofn- ingu frumeindarkjarnans ger- ist mjög merkilegt fyrirbæri. Kjarneindirnar missa sem sé ögn af magni sínu (,,massa“). Þær léttast ofurlítið. Þessi missir magns er mjög smávægi- legur, aðeins lítið brot af hundr- aðshluta. En jafnvel þessi smá- brot eru stórlega þýðingarmik- ill þáttur í búskap náttúrunnar. Það má jafnvel segja, að heims- rásin sjálf sé með nokkrum hætti undir þeim komin. Þetta brot, sem kjarneindirnar hafa misst af magni sínu, er í raun og veru horfið. Það hefur leystst upp og breytzt í orku, — kjarn- orku. Kjarnorka er ekkert ann- að en uppleyst efnismagn, sem frumeindarkjarninn geislar frá sér við sérstök skilyrði. Hún er sú meginorkutegund alheims- ins, sem mestöll önnur orka á rætur sínar til að rekja. Sólar- ljósið er til að mynda komið frá slíkum kjarnbreytingum í iðrum sólar. Kjarneindirnar eru því ekki aðeins upphafsefnið, heldur líka meginuppspretta orkunnar í heiminum, í krafti þeirrar stað- reyndar, að þær geta geislað út nokkrum hluta af magni sínu og látið það þannig breytast í orku. Hvert gramm efnis gæti með bessum hætti orðið jafn- gildi 25 miljóna kílóvattstunda rafmagnsorku. Hvert gramm venjulegs efnis hefur með öðr- um orðum í sér fólgið orku- magn, sem svarar rafmagns- eyðslu stórborgar í heilan mán-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Úrval

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.