Úrval - 01.10.1955, Page 5

SKÖPUNAR-„UNDRIГ
3
gátur alheimsins þegar leystar,
þá yrði þess að minnsta kosti
skammt að bíða, að við skildum
allt! Ég hef breytzt mikið síð-
an þetta var. Ég hef fyrir löngu
lagt að baki mér þesskonar ung.
æðislegar tálvonir, og ég vero
jafnvel að játa, að ég hef sann-
færzt örugglega um það, að fá-
fræði okkar um viss grundvall-
aratriði sé ofboðsleg. Ég ætla
því, til þess að marka skýrt af-
stöðu mína, svo að ekki geti
orðið um neinn misskilning að
ræða, að byrja á því að bera
fram dálitla trúarjátningu.
Ég er alveg sannfærður um,
að allt í náttúrunni sé náttúr-
legt, þ. e., ég hef enga tilhneig-
ingu tii að leita yfirskilvitlegra
eða dulrænna skýringa á þeim
fyrirbrigðum, sem vísindin við-
urkenna, að þau hafi ekki fund-
ið skýringu á; að mínu áliti eru
slíkar skýringar ekki til annars
en að formyrkva enn meira það,
sem var nógu myrkt fyrir. Á
hinn bóginn er ég jafnsannfærð-
ur um, að um þessa náttúrlegu
skipun náttúi'unnar vitum við
sama og ekkert. Og ég er ekki
viss um, að við munum nokk-
urntíma öðlast fullnægjandi
skýringu á henni.
í fyrsta lagi er vel hugsan-
legt, að mannkynið lifi ekki
nógu lengi til þess að það nái
þeim takmörkum, sem mannleg-
um skilningi eru ásköpuð. 1 öðru
lagi geta sjálfir möguleikarnir
til skilnings verið takmarkaðir.
Hví skyldum við halda, að mað-
urinn hljóti að geta vitað allt
og skilið allt um sjálfan sig og
heiminn, sem hann lifir í?
Það eitt að halda að maðurinn
geti öðlast slíka alþekkingu er
í rauninni sama og að gera ráð
fyrir, að til sé einskonar fyrir-
fram ákveðið, þegjandi sam-
þykki eða samkomulag milli
mannsheilans og allrar þeirra
flóknu smíði sem við köllum
„veruleika“. Ef maðurinn er
ekki annað en dýr, sem virðist
augljóst, hví skyldi hann þá
vera ,,alv.iturt“ dýr, dýr sem
veit allt? Það er vissulega rétt,
að við skiljum nú margt sem
forfeður okkar skildu ekki. Af-
komendur okkar munu einnig án
efa komst lengra en við. Og
fari svo, að upp komi einhvern
tíma „ofurmenni", munu þau
komast miklu lengst, en við höf-
um engan rétt til að fullyrða
meira.
P. B.: Hvernig atvikaðist það
að þér fenguð áhuga á líffræði ?
Hverjir hafa verið helztu áfang-
arnir í rannsóknarstarfi yðar?
J. R.: Ég var kornungur, þeg-
ar ég fékk áhuga á líffræði,
eða náttúrufræði, skulum við
heldur segja. Frá því ég man
fyrst eftir mér, var ég að elt-
ast við skordýr á grasblettinum
heima, veiða fiðrildi, róta í
tjörnum eftir froskungum,
vatnsköttum og drekaflugulirf-
um. Ég hafði ástríðufullan á-
huga á öllu lifandi; þannig er
raunar um fjölda barna, en það
eldist af þeim flestum. En hjá