Bókasafnið - 01.01.2002, Qupperneq 14

magn til verkefnisins, enda þessi aðgangur að upp-
lýsingum orðinn að veruleika vegna frumkvæðis
þeirra og ábendinga. Verkefnisstjórnin hefur einnig
starfað af miklum krafti. í ársbyrjun 2001 var ráðinn á
Landsbókasafn íslands - Háskólabókasafn eða Lbs -
Hbs starfsmaður; Þóra Gylfadóttir, sem vinnur með
stjórninni og hefur komið upp vefsetrinu Hvar.is
http://www.hvar.is þar sem m.a. er hægt að tengjast
gagnasöfnunum og finna upplýsingar um þau og
samningana við seljendur þeirra.
Verkefnisstjórnin hefur gengið frá fleiri samning-
um um aðgengi að gagnasöfnum og er smám saman
að fikra sig frá hinu almenna yfir í hið sérhæfða. í
nóvember 2001 var búið að semja um landsaðgang að
31 gagnasafni, rúmlega 6.700 altexta tímaritum
330.000 rafritum engilsaxneskra bókmennta, þremur
alfræðisöfnum, einni orðabók og einni vefgátt.13
Við bókasafnsfræðingar fögnum þeim áföngum
sem náðst hafa en höldum áfram vöku okkar og
bendum á það efni sem við íslendingar þurfum að
hafa aðgang að til þess að geta verið fullgildir þátt-
takendur í heimi vísinda, menningar og fræða. Eða,
eins og dr. Ingjaldur Hannibalsson sagði í erindi sínu
á málþinginu 11. sept. 1997: „... aðgangur að upplýs-
ingum hefur ekki aðeins áhrif á samkeppnisstöðu
íslendinga í rannsóknum og þróun heldur einnig á
samkeppnisstöðu íslensks atvinnulífs og lífskjör
íslendinga."14
Tilvitnanir.
1 Eiríkur Þ. Einarsson, 1990.
2 Sólveig Þorsteinsdóttir, 1991.
3 Karl Markús Bender, 1990.
4 Sólveig Þorsteinsdóttir, 1997.
5 Sólveig Þorsteinsdóttir, 1997.
6 GALILEO. http://www.usg.edu/galileo/history.html
7 Sólveig Þorsteinsdóttir, 2001 og http://bella.mrn.stjr.is/
utgafuskra/
8 Sólveig Þorsteinsdóttir, 2001 og http://bella.mrn.stjr.is/
utgafuskra/
9 HvarPis : rafræn gagnasöfn., http://www.hvar.is.
10 HvarPis : rafræn gagnasöfn, http://www.hvar.is.
11 ISI : Web of Knowledge. http://www.isinet.com/isi/hot/
essays/index.html
12 ISI : Web of Knowledge. http://www.isinet.com/isi/hot/
essays/index.html
13 HvarPis : rafræn gagnasöfn. http://www.hvar.is
14 Ingjaldur Hannibalsson, 1997.
Heimildir
Eiríkur Þ. Einarsson, 1990. Nýting erlendra gagnabanka.
Upplýsingar eru auðlind. Reykjavík, Samstarfsnefnd um
upplýsingamál, bls. 259-269.
GALILEO (Georgia Library Learning Online) (URL: http://
www.usg.edu/galileo/history.html)
HvarPis : rafræn gagnasöfn [vefur Verkefnisstjórnar um aö-
gang að gagnasöfnum] (URL: http://www.hvar.is ) [Uppl.
sóttar 23/05/01,19/11/01 og 23/11/2001.]
Ingjaldur Hannibalsson, 1997. Samkeppnisstaða íslendinga í
rannsóknum og þróun með tilliti til aðgengis að upplýs-
ingum. (URL: http://www.bokis.is/radstmal/ingjaldur.htm
) [Uppl. sóttar 19/12/2001.]
ISI : Web of Knowledge. (URL: http://www.isinet.com/isi/
hot/essays/index.html) [Uppl. sóttar 20/9/2001.]
Karl Markús Bender, 1990. Fjarskiptanet og gagnaflutningar.
Upplýsingar eru auðlind. Reykjavík, Samstarfsnefnd um
upplýsingamál, bls. 89-97.
Sólveig Þorsteinsdóttir, 2001. Um aðgang bókasafna, stofn-
ana og einstaklinga að erlendum og innlendum gagna-
söfnum. Bókasafnið 25: 36-48.
Sólveig Þorsteinsdóttir, 1991. Eiríkur Þ. Einarsson, 1990. Nýt-
ing erlendra gagnabanka [gagnrýni]. Bókasafnið 15: 44-45.
Sólveig Þorsteinsdóttir, 1997. Bókasafn Landspítalans. Sál
aldanna - íslensk bókasöfn í fortíð og nútíð (ritstj. Guðrún
Pálsdóttir og Sigrún Klara Hannesdóttir). Reykjavík, Há-
skólaútgáfan, bls. 163-172.
Um aðgang bókasafna, stofnana og einstaklinga að erlend-
um og innlendum gagnasöfnum : skýrsla nefndar á veg-
um menntamálaráðuneytisins, 1999. (URL: http://bella.
mrn.stjr.is/utgafuskra/ ...) [Uppl. sóttar 19/12/2001.]
Summary:
Access to electronic scientific material in Iceland - an
overview
An overview is given of the development of access to elec-
tronic material in Iceland over the last 30 years. Online
searches were introduced in Iceland in the seventies. They
were expensive during the first years since telephone costs
were very high. In 1981, online searches were taught for the
first time in Library & Information Science in the University
of Iceland. The Internet reached Iceland in 1986 and these
two events increased online searches in research libraries.
In 1988, a medical library in Reykjavik bought the first
databases on CD-ROM, which quickly became popular in the
major research libraries. The medical libraries were also
pioneers in subscribing to electronic journals and made the
first consortium in the country.
A cónference on the access to electronic databases, held
in Reykjavik in Autumn 1997, is now considered to be a
turning point in consortia in Icelandic libraries. Librarians,
scientists and governmental representatives participated,
and proposed that the Icelandic government would appoint
a committee to organize access to electronic resources. In
1999, the committee reported some major suggestions to
the Ministry of Education. The Ministry appointed, as sugg-
ested, a new committee in January 2000 that is responsible
for negotiating with vendors and publishers. In 1999, the
Ministry made a contract with the publishers of Britannica
Online to provide every resident in Iceland with access to
the encyclopedia. This contract was quite unique, but the
committee has since then made similar contracts with
several vendors and publishers of electronic journals and
databases. The project is financed mainly by the Icelandic
libraries, with assistance from the authorities.
12
BÓKASAFNIÐ 26. ÁRG. 2002