Gátt - 2004, Síða 55

55
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
Skólinn var fyrir mér vettvangur daglegrar niðurlægingar
og ósigra. Þegar ég kom í gagnfræðaskóla var ég umsvifa-
laust settur í einhvers konar Ö-bekk. Ég var lagður í einelti
af eldri nemendum. Þeir sátu fyrir mér í skólanum og eltu
mig heim. Sumir kennararnir þar lögðu mig líka í einelti,
töldu mig ýmist vonlausan eða hæddust að mér. Og ég
þóttist á móti ekki hafa áhuga á þessu. Eini kennarinn
sem sýndi mér virðingu og áhuga var Ingólfur Jónsson
frá Prestbakka. Hann kenndi mér kristinfræði. Hún var
líka eina fagið sem mér tókst að læra og sýna áhuga.
Annað gaf ég skít í. Ég var búinn að fá mig fullsaddan af
skóla 14 ára. Pönkið átti allan hug minn. Og í stað þess að
mæta í skólann og láta niðurlægja mig og lemja hékk ég
á Hlemmi frá morgni til kvölds með góðum vinum og
ræddi um anarkisma og pönk. Ég lærði ensku sjálfur með
því að hlusta á tónlist og lesa lagatexta milli þess sem ég
fletti upp í orðabók Ísafoldar. „My daddy was a bank-
robber“ með Clash var fyrsti enskustíllinn sem ég þýddi.
Fyrir nokkrum árum þýddi ég leikritið „Play it again, Sam“
eftir Woody Allen og var það sýnt í Loftkastalanum.
Þegar ég kom svo í menntaskóla áttaði ég mig á því að ég
hafði enga undirstöðu í neinu. Ég kunni ekki margföldun
eða deilingu og vissi ekki hvað atviksorð var. En ég reyndi.
Ég var eina önn í FÁ, eina önn í Flensborg, nokkrar annir
í MH og nokkrar annir í Fjölbraut í Breiðholti. Á öllu þessu
brölti kláraði ég um 30 einingar. Nú væri kannski hægt að
segja að ég væri einfaldlega heimskur en svo er ekki.
Þannig að vandamálið er eitthvað annað. Eitthvað brást.
Og ég held að það hafi ekki bara verið ég. Og ég veit að
margir hafa sömu sögu að segja. Mér finnst skólakerfið
hafa brugðist mér, afgreitt mig sem vonlausan og komið
fram við mig sem slíkan.
Í fyrra ákvað ég að sækja um í Háskóla Íslands og freista
þess að fá inngöngu þar. Mig langaði að læra guðfræði
eða fara í djáknanám. Mig langar til að vinna með fólki og
ég er trúaður. Ég held að svona nám gæti hjálpað mér mjög
að hjálpa öðrum. Ég hafði heyrt því fleygt að til væri ein-
hvers konar þrjátíu og fimm ára regla og allir sem væru
orðnir þrjátíu og fimm ára mættu hefja nám óháð fyrra
námi. Það reyndist vera misskiln-
ingur. Það gekk ekki þar sem ég er
ekki með stúdentspróf. Ég þarf því
aftur að fara í fjölbraut, klára dönsku
og félagsfræði og að sjálfsögðu
stærðfræði. Það er engin miskunn.
Það kemur ekki til mála að djáknar og
prestar kunni ekki algebru.
Ég er að verða fertugur. Ég hef marga
fjöruna sopið. Ég hef reynt ýmislegt í
þessu lífi. Ég hef lifað það sem margir
einungis lesa um. Ég bý yfir ómetan-
legri lífsreynslu. Ég hefði orðið góður
prestur eða djákni.
Það er engin þrjátíu og fimmára regla í Háskóla Íslands.
Mér skilst að þess konar reglur gildi í háskólum víða um
heim. Mér hefur verið sagt að maður með mína starfs- og
lífsreynslu eigi mikla möguleika á að vera metinn inn í
háskólanám. En ekki hér á landi. Ég held að ástæðan sé
eingöngu fordómar. Margir menntamenn halda að þeir
sem klára ekki hefðbundna skólagöngu séu heimskir. Ég
held að ástæðan sé oftar skortur á uppeldi, alkóhólismi í
fjölskyldu eða ástand foreldra, ofvirkni, athyglisbrestur,
lesblinda og þroskatruflanir og tillitsleysi umhverfisins í
þjóðfélagi sem metur vitneskju og framleiðslu langt fram
yfir mannkærleika og einfeldni. Og hver svo sem ástæðan
er, er það sanngjarnt að fólk þurfi að líða fyrir það alla
ævi að hafa átt erfiða æsku og unglingsár? Mér finnst
íslenska menntakerfið einsleitt og þröngsýnt. Hverju
töpum við á því að gefa fólki tækifæri? Engu! Og hvað ætli
íslenskt þjóðfélag tapi miklu á því að meina lífsreyndu og
gáfuðu fólki aðgang að háskólanámi vegna smásmugu-
legra formsatriða?
Jón Gnarr
Jón Gnarr