Gátt - 2004, Síða 67

67
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
A Ð L O K I N N I U M R Æ Ð U
Stefnumótun og aðferðir fyr i r nám
ful lorðinna
Hér á eftir fer endursögn samandreginna niðurstaðna í
skýrslunni Beyond rhetoric: Adult Learning Policies and
Practices, OECD, 2003. Í skýrslunni er fjallað um reynslu
9 ríkja af stefnumótun fyrir nám fullorðinna, dregnar
ályktanir af reynslu þeirra og birtur fjöldi atriða sem vel
heppnuð stefnumótun byggist á. Ríkin eru Bretland,
Danmörk, Finnland, Kanada, Noregur, Portúgal, Spánn,
Sviss og Svíþjóð. Skýrslan er að nokkru leyti byggð á
öðrum skýrslum og athugasemdum. Á vegum ríkjanna,
sem í hlut eiga, voru teknar saman skýrslur sem lýstu
aðferðum í námi fullorðinna auk þess sem öll ríkin voru
heimsótt.
Þetta stutta yfirlit gefur nokkra hugmynd um hvað
greindirnar fela í sér. Að sjálfsögðu verður að hafa í huga
að hver einstaklingur býr yfir þeim öllum og að engin
starfsgrein þarfnast bara einnar þeirra. Þeir sem nota
fjölgreindakenninguna segja oft: „Þú átt ekki að spyrja
hvort þú sért greind(ur) heldur hvernig þú ert greind(ur).“
Þegar fjölgreindakenningin er höfð að leiðarljósi í
kennslu fólks, á hvaða aldri sem er, hefur hún einkum
áhrif á viðhorf til þekkingar, öflunar hennar og til hæfileika
hvers og eins. Þá er hætt að leggja áherslu á veikar
hliðar nemenda og í þess stað lögð áhersla á styrkleika.
Ekki á að kenna greindirnar sem slíkar heldur hjálpa
nemendum við að nýta sterkar hliðar til að ná tökum á
góðu námsefni. Sjálfsmat nemenda og sjálfsvirðing skiptir
höfuðmáli. Joseph LeDoux taugalífeðlisfræðingur hefur
unnið mikið að heilarannsóknum. Hann segir að tengslin
milli vitsmuna, tilfinninga og vilja eða áhuga skipti
meginmáli (LeDoux, 2002). Tilfinningar hafa mikil áhrif á
vitsmuni og vilja og tilfinningar og líðan hefur mun meiri
áhrif á nám en talið var. Nú hefur einnig komið í ljós að
nám breytir náttúrlegri formgerð heilans. Þessar breyting-
ar á formgerð breyta starfsfyrirkomulagi heilans, með
öðrum orðum: nám skipuleggur og endurskipuleggur
heilann (Bransford o.fl., 2000). Greindarprófíll hvers ein-
staklings breytist með þroska og reynslu, greind er ekki
óumbreytanlegur eiginleiki. Það er afar mikilvægt að
hafa í huga að heilbrigð og jákvæð sjálfsmynd einstakl-
ings ræður miklu um viðhorf hans til náms. Að vita að
maður getur, að maður ber ábyrgð á eigin lífi og getur
haft áhrif á það.
Erla Kristjánsdóttir,
lektor við Kennaraháskóla Íslands.
Heimildir
Armstrong, Thomas. 2000. Fjölgreindir í skólastofunni. Þýðandi Erla
Kristjánsdóttir. Reykjavík: JPV.
Bransford, John, Donovan, Suzanne, Pellegrino, James. Ritstj. 2000.
How people Learn: Brain, Mind, Experience and School. National
Research Council. Washington: National Academy Press.
Goleman, Daniel.1996. Emotional Intelligence: Why It Can Matter More
Than IQ. London: Bloomsbury.
LeDoux, Joseph. 2002. Synaptic Self: How Our Brain Becomes Who We
Are. New York: Viking.
Gardner, Howard. 1983. Frames of Mind: The Theory of Multiple
Intelligences, New York: Basic Books.
Gardner, Howard. 1999. Intelligence Reframed. Multiple Intelligences
for the 21st Century, New York: Basic Books.
McCain, Ted og Jukes, Ian. 2001. Windows on the Future: Education in
the Age of Technology. Thousand Oakes: Corwin Press.
Viens, Julie og Kallenbach, Silja. 2004. Multiple Intelligences and Adult
Literacy. New York: Teacher College Press.
www.accelerated-learning.net/multiple.htm [ 23.9. 2004]