Læknaneminn - 01.12.1980, Blaðsíða 66

2. Stjórnlaus drykkja (loss of control, craving).
Hér er átt við það einkenni drykkjusýkinnar,
sem kemur fram í því að neytt er mun meira
magns en ætlað er; áfengið er svolgrað en ekki
drukkið.
3. Fráhvarfseinkenni (withdrawal syndrome).
Þegar drykkjunni er hætt koma fram einkenni
um skjálfta, krampa og ofskynjanir, sem getur
endað með sturlun (delerium tremens).
Sá einstaklingur, sem þessi einkenni hefur eftir
langvinna áfengisneyslu, hefur líkamleg sjúkdóms-
einkenni Alcoholismus Chronicus. Hann er líkamlega
sjúkur vegna áfengisneyslunnar, og sjúkdómsein-
kenni hans eru starfrænar truflanir. Hjá honum má
auk þess finna vefrænar breytingar í lifur og fleiri
líffærum.
Um áfengisneyslu, sem veldur andlegum eða geð-
rænum truflunum eingöngu, gegnir allt öðru máli.
Erfitt er að flokka til ákveðins sjúkdóms þær kvart-
anir og einkenni, sem koma fram í þessu sambandi,
þar sem flest þessara einkenna eru sammerkt með
öðrum geðrænum truflunum. Slík einkenni eru því
með réttu talin til sjúkdómseinkenna (syndrome)
en ekki sérstaks sjúkdóms (disease entity).
Um áfengisneyslu, sem stendur í sambandi við fé-
lagslegar ástæður eða veldur félagslegu tjóni, gegn-
ir sama máli og um geðrænu áhrifin, að ekki er
hægt í læknisfræðilegum skilningi að tala um sjúk-
dóm (disease entity). I þessu sambandi er ástæða til
að minna á það sem Jellinek skrifaði 1952 varðandi
hugsanlega misnotkun á þessu sjúkdómshugtaki:14
„The lay public uses the term alcoholism as a de-
signation for any form of excessive drinking, instead
of as a label for a limited and well defined area of
excessive drinking behavior“, og „Such an unwar-
ranted extension of the disease conception can only
be harmful because, sooner or later, the misappli-
cation will reflect on the legitimate use, too, and
more importantly, will tend to weaken the ethical
basis of social sanction against drunkenness.“
Jellinek er þarna að vara við því að nota sjúk-
dómshugtakið gáleysislega, eins og leikmenn gera
óneitanlega í dag, en til þeirra teljast félagasamtök,
sem berjast gegn áfengisbölinu eins og það er kall-
að af þeim, en þeirra sjónarmið er að öll ofdrykkja
sé alcoholismus. Slí'kar fullyrðingar stangast á við
reynslu almennings og eru því, eins og Jellinek rélti-
lega segir, til þess gerðar að veikja siðferðilega af-
stöðu þjóðfélagsins til þessara vandamála.
Lohaorð
Alcoholismus chronicus (drykkjusýki) er ávana-
myndaður sjúkdómur með líkamlegum einkennum
og er í flokki annarra ávanamyndaðra sjúkdóma
(drug addiction).
HEIMILDIR:
1. Blakiston’s New Gould Medical Dictionary. Lewis: 302,
1951.
2. Inglis, B.: Lákekonsten Genom Tiderna. Bonniers, Stock-
holm, 16, 1966.
3. Steffensen, V.: Hippokrates. Bókaútgáfan Norðri hf.
8-9. 1946.
4. Mahon, B. M. og Pugh T.: Epidemiology. Little Brown
and Company, Boston. 15-27. 1970.
5. Landlæknisembættið. Classificatio Internationalis Stati-
stica Morborum, Injuriarum et causarum Mortis. Reykja-
vík 1971.
6. Huss, M.: Chronische Alkoholskrankheit, oder Alcohol-
ismus Chronicus (Van dem Busch, Trans.) C. E. Fritze-
Stockholm 1852.
7. Jellinek, E. M.: The Disease Concept of Alcoholism.
Hillhouse Press, New Haven. 1960.
8. Cecil R. L. C. and Loeb, R. t. A.: Textbook of Medicine.
W. B. Saunders Company, Philadeiphia, London, 559-
567. 1955.
9. Krupp, M. A. and Chatton, M. J.: Current Medical Dia-
gnosis and Treatment. Lange Medical Publication, 642-
1978.
10. Solomon, P. and Patch, V. D.: Handbook of Psychiatry.
Lange Medical Publication, California. 302. 1974.
11. World Health Organization, Expert Commitee on Mental
Health, Report on the first session of the Alcoholism
Subcommitee Technical Report Series No. 48, Geneva
WHO. August, 1952
12. Tarter, R. E. and Sugerman, A. A.: Alcoholism. Addison-
Wesley Publishing Company. 61. 1976.
13. Tarter, R. E. and Sugennan, A. A.: Alcoholism. Addison-
Wesley Publishing Company. 69. 1976.
14. Tarter, R. E. and Sugerman, A. A.: Alcoholism. AddisonJ
Wesley Publishing Company. 71. 1976.
64
LÆKNANEMINN