Úrval - 01.03.1964, Blaðsíða 96

86
ÚRVAL
ir sátu jörðina með óvenju mik-
illi risnu, alls i 105 ár. En árið
1927 flytur Tryggvi Jónasson og
niðjar hans alfarnir ó brott.
En nýi timinn átti þó við-
komu á þessu forna setri. Feðg-
arnir, sem urðu að flýja undan
snjóflóðinu á Skeri, Steingrímur
Hallgrímsson og Hallur sonur
hans, keyptu næsta vor, 1927,
höfuðbólið Látur að gömlu
I.átraættinni brottvikinni og
tóku til ábúðar. Með þeim réðst
til bús tengdasonur Steingríms,
Axel Jóhannesson frá Hóli i
Fnjóskadal. Allir bjuggu þeir
einu búi, og fór vel að stofni.
Þeir feðgar áttu opinn vélbát
og voru bæði slyngir sjómenn
og aflaklær. Axel var víkingur
til allrar landvinnu og fjármað-
ur ógætur. Ekki þótti hallast á
um rösklegan og hagfelldan bú-
skap til lands og sjávar, og fjár-
afla var öllum varið til að
treysta framtíð stórbýlis að
nýrri tízku. Túnið var stækkað
með miklum hraða og heyafli
aukinn, byggt nýtizku steinliús
og heimilis-rafstöð til Ijósa,
suðu og hitunar. Allir kunnugir
dáðust að framkvæmdunum og
þó ekki siður að hinni farsælu
samvinnu og eindrægni.
Þannig liðu sjö ár.
Að morgni hins 14. desember
1935 var blæjalogn á Látrum,
og sjórinn ládauður. Fé var
komið í hús. Þó vantaði eina
kind, og hafði frétzt að hún væri
saman við féð á Grímsnesi.
Morgun þennan fóru þeir feðgar,
Steingrímur og Ilallur, á vél-
báti sínum að sækja kindina. Út-
varp var komið að Látrum svo
sem önnur nýrri tæki. Hallur
fór sjaldan á sjó að morgni án
þess að lilusta fyrst á veður-
fregnir, en sökum þess að þeir
vildu ná Grímsnessfé i húsi, var
þó nú brugðið venju og farið
flugsnemma. Axel gekk með
þcim feðgum að setja fram bát-
inn, datt þá úr lofti dauðafjúk.
Þess minnist Axel, að ekki sá
hann segl í bátnum og að þeir
feðgar voru lítt klæðum búnir,
enda ætlað skainma sjóferð inn-
fjarðar.
Nú líða tvær stundir. Axel
hleypir fé til beitar. Hann horfir
vakandi auga út á fjörðinn, við-
búinn að hjálpa við lendingu.
Brim tekur óðfluga að vaxa og
svartur hríðarveggur skríður
inn. Það er jafnsnemma, að
báturinn sést úti á milli skerj-
anna og stórliríðarbylur skellur
á af norðri, svo sótsvartur, að
ekki sá bátlengd frá landi. Hús-
freyjurnar á Látrum voru einnig
komnar að lendingu til hjálpar
við setningu. Bylurinn hélzt
jafn svartur, en brimið vex hrað-
fara og brýtur upp i kletta á
sævarbökkum. Öllum þeim, sem