Úrval - 01.05.1965, Page 35

VILJIÐ ÞÉR EINNIG FARA BURT?
33
nýjan söng. HvaS sem um nútíma-
listir má segja, t. d. ljóSlistina,
þá er það viSleitni til aS horfa
fram. En það undarlega er, að
sömu menn sem lofsyngja nýjum,
djörfum tilraunum á sviSi and-
legra lista, þeir lofsyngja, sumir,
kirkjulegri viðleitni til að keyra
trúariSkun í viðjar gamalla, úr-
eltra hugmynda og siða. Skilji þau
lieilindi hver, sem skilið getur.
Sannarlega á kirkjan þeirra helgu
arfleifðar að gæta, sem hún fær
ekki rofið samband við nema með
því að fremja sjálfsmorð. En dett-
ur oss i alvöru i hug, að á vorri
óskaplegu umbreytingaöld verði
fráhvarfið stöðvað, undanhaldinu
snúið í sókn, með þvi að bregða
yfir sig helgislepju, sem frjálshuga,
ung kynslóð hlær að, og fella krist-
indóminn fastar og fastar í gamla
fjötra í stað þess að láta gömlu
flíkurnar fjúka?
Kristindómurinn lýtur sömu lög-
málum og annað andlegt líf. Leik-
ritaskáld nútímans stæla ekki Sóf-
okles hinn forngríska, þau leita
að nýjum tjáningarformum, þótt
sannindin séu mörg hin sömu.
Myndhöggvarar nútímans stæla
ekki þá Fidias og Praxiteles, en
finna mörgum sömu sannindum
önnur ytri form.
Ég tel víst, að ýms tjáningaform
nútímans séu dauðadæmt fálm, •—
en þau bera vott um þróttmeira líf
en barnalegt vandræðafálm kirkju-
guðfræðinnar eftir gömlnm form-
um, sem voru sniðin fyrir kynslóð-
ir með geysilega ólík viðhorf á
marga lund þeim, sem nútímakyn-
slóðin aðhyllist. Mikið af listtján-
ingu nútímans er mér alveg gagns-
laus, segir mér ekkert. En þegar ég
horfi fyrst yfir hóp listtúlkend-
anna i dag, sem ég er oft mjög ó-
sammála, og síðan yfir hóp túlk-
enda kristni og kirkju, þá öfunda
ág listirnar þrátt fyrir allt, öfunda
þær af þróttinum, lífinu, dirfsk-
unni og hræðsluleysinu við að
hreyta til.
'Breyta til, — en hverju á að
breyta? Prestur sem stendur í stóln-
um flesta helga daga ársins hring,
svarar þeirri spurningu ekki i
eitt sinn fyrir öll, en í dag vil ég
segja þetta: Það er orðið ótíma-
bært með öllu, að boða kristin-
dóminn á sama hátt og gert hefir
verið, sem einangrað og að öllu
einstætt fyrirbrigði í trúarbragða-
heiminum. Menn vita nú orðið of
mikið til þess að taka slíku trú-
boði, þeir sem hugsa. Kristindóm-
urinn er ekki það einstæða fyrir-
bæri, sem Hallesby-fólkið, blessað-
ir heimatrúboðsvinirnir og annað
„rétttrúað“ fólk vill vera láta. Sitt
hvað það sem kallað er sér-kristi-
Iegt, er miklu eldra en kristindóm-
urinn og fengið annarsstaðar að.
Hinn hálærði forseti Indlands,
Radhakrishnan, sem raunar býr
yfir dýpri þekkingu á kristindómn-
num en margir, sem túlka hann
og boða, segir frá fornleifagreftri
á eynni Krít. Þegar upp kom lítið
krossmark, fleygði sér grísk-kaþ-
ólskur klerkur á kné til að veita
því lotningu. Árangurslaust var
reynt að sannfæra hann um það,
að krossmark þetta væri þrem þús-
undum ára eldra en kristindómur-
inn. Klerkur hélt að öll krossmörk