Úrval - 01.02.1968, Side 40

Þessi mikia spegilstjörnusjá hefur feikna þýðingu fyrir rannsóknir
á alheiminum. Hér er sagt í fáilm dráttum frá sögu þessa
tækis og aðdragandann að því að það var smíðað.
Stjörnusjáin mikla
á
Palómar - fjalli
Eftir H. P. Jörgensen.
fS5 Aldrei hefur þess verið
beðið með meiri 'eftir-
væntingu að tilbúin
yrði til notkunar
stj örnurannsóknarstöð,
en sú sem nú rís á Palomarfjalli í
Kaliforníu og fullgerð var árið
1948. Spegillinn er 5 metrar að
þvermáli, og það tók mörg ár að
slípa þetta íbjúga gler. Miklu var
til kostað, mörgum örðugleikum
þurfti að sigrast á. Og það tókst
með atbeina ágætrar samvinnu
milli verkfræðinga, sjónglerja-
fræðinga og stjörnufræðinga.
Aldrei hefur jafn mikils verið
vænzt af nokkurri stjörnusjá sem
þessari, en árangurinn fór samt
fram úr öllum vonum, svo ágætt
varð þetta tæki. Á ljósmyndunum
sjást greinilega þyrilþokur (vetrai'-
brautir) í 4 milljarða ljósára fjar-
lægð. Svo fjarlægar eru þær að þessi
hin stærsta af öllum sjörnusjám,
sýnir þær aðeins sem daufa glætu,
en þó nógu skýrt til þess að ekki
er um að villast að þetta séu ekki
einstakar, daufar stjörnur. í öðrum
stjörnusjám sjást þær alls ekki, og
sýnist þarna vera komið nálega að
yztu takmörkum þess sem unnt er
að athuga héðan af jörð, en þó má
greina í sjörnusjánni enn daufari
glætu af ótal vetrarbrautum langt-
38
Vor Viden