Úrval - 01.02.1968, Page 127

HVERT STEFNIR?
123
óskilgetin börn en í flestum lönd-
um öðrum. Er það af siðferðisá-
stæðum eða einhverjum félagsleg-
um ástæðum? Þá væri ómaksins
vert að safna skýrslum um uppeldi
þessara barna og uppeldisskilyrði
og hve mörg þessara barna hlut-
fallslega lenda á glapstigum svo
og þroskamöguleika þeirra í þjóð-
félaginu.
Ailt mælir með því, að við þyrft-
um að koma hér upp félagslegri
rannsóknarstöð með miklu og þjálf-
uðu starfsliði. Skólarannsóknir væru
þar aðeins ein deild.
Þetta myndi kosta svo mikið ■—
— — myndi verða sagt, og það
með réttu. En þá mætti spyrja: Hef-
ur þjóðin ráð á því að vera menn-
ingarþjóð? Það er nú tölulega sann-
að — af öðrum þjóðum — að vís-
indaleg menntun er einhver örugg-
asta fjárfestingin, sem við eigum
ráð á. Myndi það þá ekki vera ör-
ugg fjárfesting að reisa alla okkar
menningarviðleitni á traustum, vís-
indalegum grundvelli? Það er ekk-
ert, sem borgar sig verr en að
ganga blindandi móti framtíðinni
og byggja á sandi.
En svo að horft sé nú út fyrir
okkar heimahlað. Hvaða rök liggja
t. d. til styrjalda, sem verður að
telja alheimsböl? Eru þar einhver
félagsfræðileg eða sálfræðileg rök
að verki? Eða koma þær bara eins
og vindurinn, sem enginn vissi áð-
ur hvaðan kom? Væri ekki hugs-
anlegt ef hægt væri að finna þarna
einhver lögmál, að hægt væri að
afstýra þeim? Þetta er afskaplega
brennandi spurning. Þarna kæmi
kannski til greina vísindaleg mann-
fækkun, en um mannfjölgun í heim-
inum er nokkurn veginn hægt að
sjá fyrir. Kannski kemur einhvern-
tíma að því, að við eigum alheims
vísindaakademíu, sem tekur öll
þessi mál til meðferðar. Kannski
Sameinuðu þjóðirnar verði ein-
hverntíma svo sterkar, að þær geti
komið henni á fót og fengið henni
bæði vald og áhrif?
En nú skal komið að öðru: Fyrir
nokkrum árum flutti ég útvarps-
erindi, sem ég kallaðiBaráttuna um
manninn. Þar vék ég verulega að
þeirri baráttu, sem háð er um ein-
staklinginn á flestum sviðum lífs-
ins, einkum þó baráttuna um barn-
ið og unglinginn og sýndi fram á
þær afleiðingar, sem það gæti haft,
að barnið og unglingurinn fengi
ekki að vaxa upp á eðlilegan hátt
og án of míkilla afskipta að utan.
Ég vakti athygli á því að ýmsir að-
ilar utan heimilisins og skólans
berðust um barnið og unglinginn,
ýmist af góðum eða illum hvötum
og teldu sig þurfa að ráðskast með
tíma hans, krafta og fé. Ég benti
á þá hættu, sem þetta hefði í för
með sér fyrir barnið og unglinginn
og þjóðfélagið í heild. Þessi tog-
streyta hefur sannarlega ekki
minnkað síðan þetta gerðist, frek-
ar færst í aukana. Við vitum ekki
hvert þetta leiðir okkur. Við sjá-
um það ekki eins og stendur, en
þegar við gerum okkur það ljóst,
verður það kannski of seint.
Og nú hefur enn bætzt við sterk-
ur og áhrifaríkur aðili, en það er
sjónvarpið. Utvarp og sjónvarp eru
óumdeilanlega miklar menningar-
stofnanir, sé þeim rétt stjórnað, en