Úrval - 01.05.1970, Síða 12

10
sem annast tilsögn í starfstækni, og
hefur það yfirleitt komið í ljós að
veikindadögum starfsfólks hefur
fækkað. Undanfarin þrjú ár hafa
starfsstellingar verið kenndar í for-
skóla Hjúkrunarskóla íslands, qg
hefur kennslunni verið skipt í þrjá
bóklega og sjö verklega tíma. í
þessari grein ætla ég að draga fram
nokkur atriði, sem ég hef lagt til
grundvallar við bóklegu kennsluna
og vona að þau megi verða ein-
hverjum til gagns.
VÖÐVASTARFIÐ
Nauðsynlegt er að gera sér grein
fyrir því að þverrákóttu vöðvarnir
vinna ýmist statiskt (kyrrstætt)
eða dynamiskt (hreyfanlegt). Vöðv-
inn vinnur statiskt þegar hann
breytir ekki um lengd, þ. e. a. s. er
síspenntur, t. d. halda á barni. Þeg-
ar vöðvinn dregst saman og slakar
til skiptis, starfar hann dynamiskt,
t. d. ganga, hjóla.
Statiskt vöðvastarf er mun meira
þreytandi en dynamiskt. Það bygg-
ist á því að hinn stöðugi vöðva-
samdráttur dregur úr blóðrásinni
og þar með súrefnisgjöf og efna-
skipti vöðvans. Þar að auki þreyt-
ast taugafrumur og taugabrautir.
Algengir fylgikvillar langvarandi
statiskrar vöðvanotkunar eru bólg-
ur í vöðvunum og við vöðvafestar.
Auðvitað getur maður ekki kom-
izt hjá því að nota vöðva sína stat-
iskt, en bezt er að reyna að minnka
það eins og hægt er og halda ekki
vöðvum sínum síspenntum að
óþörfu. Það er ekki nauðsynlegt að
halda öxlunum uppspenntum við
skriftir, handavinnu,. uppþvott og
ÚRVAL
fleira, en þetta sér maður því mið-
ur mjög oft.
Mikilvægt er að skynja hvernig
vöðvar líkamans vinna, til að geta
gert sér grein fyrir réttri líkams
beitingu (og slökun).
Forðizt ónauðsynlega vöðva-
spennu, notið þá vöðva, sem starfið
krefst og látið aðra hvílast.
SITJANDI STARF
Við skriftir og annað sitjandi
starf er mjög mikilvægt fyrir lík-
amann, að stóll og borð sé af réttri
gerð og hæð. Ég ætla ekki að fara
mjög ýtarlega í gerð vinnustóla og
borða, aðeins minnast á hið helzta.
Sitjandi starfsstelling er rétt,
þegar setið er með beint bak, axlir
afslappaðar, hné og mjaðmir mynda
rétt horn og iljar hvíla á gólfinu.
Til þess að þetta sé unnt verður
stóll og .borð að vera í réttri hæð.
Borðhæð er hæfileg þegar maður
vinnur með framhandleggi nálega
í láréttri stöðu, þ. e. a. s. olnbogi
myndi rétt horn, og axlir eru af-
slappaðar. Venjuleg hæð á skrif-
borðum er 72—75 cm, á vélritunar-
borðum 65—68 cm og á eldhúsborð
um 85—00 cm. Seta á vinnustól
verður að vera það stór, að hún
styðji við allt að %.hluta læranna.
Athuga skal að hr.eyfanlegt stólbak
gefur beztan stuðning, þegar það
styður við neðsta hluta mjóbaks og
efsta hluta spjaldhryggjar, þ. e. a. s.
það á að stilla það neðar en almennt
er gert, því hlutverk stólbaks á
vinnustólum er að halda mjóbaks-
sveigjunni.
Oft dettur manni í hug, að þeir
sem sjá um innréttingar á skrif-